Εταιρική διακυβέρνηση ως πυξίδα για τη βιωσιμότητα

Συνέδριο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και του ΣΕΒ με θέμα την εταιρική διακυβέρνηση, τη βιωσιμότητα και τη διαφορετικότητα πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 24/01/2025

Στο συνέδριο συζητήθηκαν θέματα όπως η σημασία της καλής εταιρικής διακυβέρνησης για όλες τις επιχειρήσεις, η ισότητα των φύλων σε ηγετικές θέσεις, και η εφαρμογή των ευρωπαϊκών οδηγιών CSRD και CSDDD. Παρουσιάστηκαν διάφορες απόψεις από ομιλητές, υπουργούς και εκπροσώπους επιχειρήσεων και οργανισμών, επικεντρώνοντας στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται. Επιπλέον, αναφέρθηκαν πρακτικές και νομοθετικές πρωτοβουλίες για την προώθηση της βιωσιμότητας και της ισότητας.

Τι είναι η εταιρική διακυβέρνηση και γιατί είναι σημαντική; Η εταιρική διακυβέρνηση αναφέρεται στο σύστημα κανόνων, πρακτικών και διαδικασιών με τις οποίες διοικείται και ελέγχεται μια εταιρεία. Δεν αφορά μόνο τις εισηγμένες εταιρείες αλλά όλες τις επιχειρήσεις. Είναι σημαντική επειδή ενισχύει τη διαφάνεια, την υπευθυνότητα και τις επιδόσεις μιας επιχείρησης, χτίζει εμπιστοσύνη και διασφαλίζει την ανθεκτικότητά της σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο και απρόβλεπτο περιβάλλον. Λειτουργεί ως “πυξίδα” για τις επιχειρήσεις, καθοδηγώντας τις προς την επιτυχία.

Ποιος είναι ο ρόλος των ανεξάρτητων μελών στα Διοικητικά Συμβούλια; Τα ανεξάρτητα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων έχουν ουσιαστική συμβολή στην καλή λειτουργία των Δ.Σ. Συμμετέχουν ενεργά σε στρατηγικές συζητήσεις με τα εκτελεστικά μέλη και διασφαλίζουν ένα αποτελεσματικό σύστημα εταιρικής διακυβέρνησης, που περιλαμβάνει τον εσωτερικό έλεγχο, τη διαχείριση κινδύνων και τη συμμόρφωση. Οι θεσμικοί επενδυτές δίνουν μεγάλη σημασία στο ποσοστό των ανεξάρτητων μελών στη σύνθεση ενός Δ.Σ., καθώς η παρουσία τους συμβάλλει στην καλύτερη διαχείριση κινδύνων.

Πώς συνδέεται η εταιρική διακυβέρνηση με τη βιωσιμότητα; Η εταιρική διακυβέρνηση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη βιωσιμότητα. Η συμμόρφωση με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες CSRD και CSDDD δεν πρέπει να θεωρείται μια τυπική διαδικασία, αλλά ως κρίσιμος παράγοντας επιτυχίας. Η σωστή εταιρική διακυβέρνηση επιτρέπει στις επιχειρήσεις να εντοπίζουν και να διαχειρίζονται αποτελεσματικά μη χρηματοοικονομικούς κινδύνους και ευκαιρίες, ενώ παράλληλα προάγει την μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της επιχείρησης. Επιπλέον, η βιωσιμότητα δεν είναι μόνο παράγοντας κινδύνου, αλλά και πηγή ευκαιριών και ανταγωνιστικότητας.

Τι είναι η διπλή ουσιαστικότητα (double materiality) και γιατί είναι σημαντική για τις επιχειρήσεις; Η διπλή ουσιαστικότητα αναφέρεται στην αξιολόγηση των επιπτώσεων των δραστηριοτήτων μιας εταιρείας τόσο στο περιβάλλον και την κοινωνία όσο και στην οικονομική της απόδοση. Απαιτεί από τις εταιρείες να εντοπίζουν και να αναφέρουν όχι μόνο τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν από θέματα βιωσιμότητας, αλλά και τις επιπτώσεις που οι ίδιες έχουν στο περιβάλλον και την κοινωνία. Αυτή η προσέγγιση είναι κρίσιμη για την επιτυχία και τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων, καθώς βοηθά στην καλύτερη διαχείριση κινδύνων και ευκαιριών, αλλά και στην αύξηση της διαφάνειας.

Γιατί είναι σημαντική η διαφορετικότητα και η συμπερίληψη στην ανώτερη και ανώτατη διοίκηση; Η διαφορετικότητα και η συμπερίληψη στην ανώτερη και ανώτατη διοίκηση είναι αναγκαία για μια επιτυχημένη επιχειρηματική στρατηγική. Δεν εμπλουτίζει μόνο την εταιρική κουλτούρα, αλλά οδηγεί σε καλύτερη αντίληψη των κινδύνων και των ευκαιριών, φέρνοντας διαφορετικές εμπειρίες και προσεγγίσεις στις στρατηγικές αποφάσεις. Επιπλέον, η διαφορετικότητα συνεισφέρει στην ανθεκτικότητα των Διοικητικών Συμβουλίων και στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας.

Τι είναι η “γυάλινη οροφή” και πώς επηρεάζει τις γυναίκες στον εργασιακό χώρο; Η “γυάλινη οροφή” είναι ένα αόρατο εμπόδιο που εμποδίζει την επαγγελματική ανέλιξη των γυναικών σε υψηλότερες θέσεις ευθύνης. Παρά το γεγονός ότι αυξάνονται οι γυναίκες σε ηγετικές θέσεις, η πρόοδος παραμένει αργή. Αυτά τα εμπόδια συχνά οφείλονται σε στερεότυπα και προκαταλήψεις, που εμποδίζουν την ουσιαστική πρόοδο και δημιουργούν ανισότητα.

Πώς μπορούν οι επιχειρήσεις και η πολιτεία να υποστηρίξουν την ισότητα των φύλων και την εξέλιξη των γυναικών; Χρειάζεται μια συντονισμένη προσπάθεια από τις επιχειρήσεις και την πολιτεία για να υποστηριχθεί η ισότητα των φύλων. Οι επιχειρήσεις πρέπει να δημιουργήσουν κουλτούρα αξιοκρατίας και ίσων ευκαιριών, να επενδύσουν στην εκπαίδευση και την απόκτηση δεξιοτήτων, και να στηρίξουν τον διττό ρόλο της γυναίκας ως εργαζόμενης και μητέρας. Η πολιτεία θα πρέπει να δημιουργήσει υποδομές όπως βρεφονηπιακούς σταθμούς και να προωθήσει νομοθετικά μέτρα για την ισότιμη εκπροσώπηση. Επιπλέον, η ποσόστωση είναι ένα καλό σημείο εκκίνησης αλλά δεν αρκεί από μόνη της. Απαιτείται αλλαγή νοοτροπίας και κουλτούρας.

Ποια είναι η σημασία της συμμόρφωσης (compliance) για τις επιχειρήσεις; Η συμμόρφωση δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως βάρος, αλλά ως ευκαιρία. Η ουσιαστική συμμόρφωση, σε συνδυασμό με την καλλιέργεια μιας υγιούς εταιρικής κουλτούρας, δημιουργεί προστιθέμενη αξία και ευκαιρίες καινοτομίας, διαμορφώνοντας ένα συγκριτικό πλεονέκτημα και διασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα. Οι επιχειρήσεις χρειάζεται να ενσωματώσουν τις απαιτήσεις των νέων κανονισμών σε όλα τα επίπεδα, να εκπαιδεύσουν το προσωπικό τους και να υιοθετήσουν μια προληπτική προσέγγιση για τη διαχείριση κινδύνων.

 
Ποιες είναι οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες της βιώσιμης ανάπτυξης;

Οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες της βιώσιμης ανάπτυξης, όπως αναφέρονται στο συνέδριο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς & ΣΕΒ, περιλαμβάνουν τα εξής:

Προκλήσεις:

• Υπερ-ρύθμιση και κόστη συμμόρφωσης: Η υπερβολική αυστηρότητα στις ρυθμίσεις μπορεί να οδηγήσει σε παράλυση της καινοτομίας και της λήψης αποφάσεων, καθώς οι επιχειρήσεις δαπανούν περισσότερους πόρους για τη συμμόρφωση αντί για την ανάπτυξη. Η ανάγκη για ένα λογικό, αναλογικό και αποτελεσματικό πλαίσιο υποχρεώσεων, χωρίς υπερ-ρύθμιση και αχρείαστα διοικητικά βάρη και κόστη συμμόρφωσης, είναι επιτακτική.
• Πολυπλοκότητα μηχανισμών εντοπισμού μη χρηματοοικονομικών κινδύνων: Η εφαρμογή της διπλής ουσιαστικότητας (double materiality) απαιτεί την ενεργό εμπλοκή διαφόρων τμημάτων μιας επιχείρησης, καθώς και των εξωτερικών συμμετεχόντων.
• Ανάγκη για αλλαγή κουλτούρας: Η ουσιαστική συμμόρφωση με το πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης συνδέεται άρρηκτα με την πραγματική εταιρική κουλτούρα, όπως αυτή μεταφέρεται από την κορυφή και διαχέεται προς τα κάτω. Επιπλέον, απαιτείται αλλαγή νοοτροπίας και κουλτούρας, ώστε να δίνεται η ευκαιρία σε γυναίκες να αναδειχθούν σε θέσεις ευθύνης.
• Ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα: Η Ευρώπη οφείλει να αλλάξει πορεία και να ξαναγίνει ανταγωνιστική, λειτουργώντας συντεταγμένα με ενιαία στρατηγική απέναντι στις ΗΠΑ. Επιπλέον, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν ένα αβέβαιο και έντονα ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον.
• Διαφορετικότητα και συμπερίληψη: Παρότι έχουν γίνει βήματα, η “γυάλινη οροφή” εξακολουθεί να περιορίζει την ανέλιξη πολλών ικανών γυναικών.
• Εφαρμογή νέων οδηγιών: Οι επιχειρήσεις πρέπει να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις των νέων ευρωπαϊκών οδηγιών, όπως η CSRD και η CSDDD, κάτι που απαιτεί χρόνο και πόρους. Η συμμόρφωση με την Οδηγία CSRD συνδέεται άμεσα με την ετοιμότητα συμμόρφωσης με την Οδηγία CSDDD.

Ευκαιρίες:

• Ενίσχυση της διαφάνειας και της εμπιστοσύνης: Η ορθή εταιρική διακυβέρνηση ενισχύει τη διαφάνεια, την υπευθυνότητα και τις επιδόσεις, δημιουργεί εμπιστοσύνη και διασφαλίζει την ανθεκτικότητα των επιχειρήσεων.
• Βελτίωση της διαχείρισης κινδύνων: Η ενίσχυση της ανεξαρτησίας των Διοικητικών Συμβουλίων συμβάλλει στην καλύτερη διαχείριση κινδύνων. Η εταιρική διακυβέρνηση λειτουργεί ως πυξίδα για τις επιχειρήσεις σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον.
• Προσέλκυση επενδύσεων: Η δημιουργία ενός φιλοεπενδυτικού και σταθερού περιβάλλοντος ευνοεί τη βιώσιμη ανάπτυξη.
• Αύξηση της ανταγωνιστικότητας: Η βελτίωση των δημοσιονομικών και η αύξηση της παραγωγικότητας είναι απαραίτητες για την ανταγωνιστικότητα της χώρας.
• Ενίσχυση της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης: Η προώθηση της γυναικείας επιχειρηματικότητας και η δημιουργία ενός δίκαιου και συμπεριληπτικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος αποτελούν επένδυση στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη.
• Ανάδειξη της αξίας μιας κοινωνίας ίσων ευκαιριών: Η ποικιλομορφία και η συμπερίληψη στην ανώτερη και ανώτατη διοίκηση οδηγεί σε καλύτερη αντίληψη των κινδύνων και των ευκαιριών, φέρνοντας διαφορετικές εμπειρίες και προσεγγίσεις στις στρατηγικές αποφάσεις.
• Δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας: Μέσω της κατάρτισης των στελεχών, της ενίσχυσης της διαφάνειας και της ενδυνάμωσης των Επιτροπών Διοίκησης, οι εταιρείες αναπτύσσουν στρατηγικές που εστιάζουν στην αποτελεσματικότητα και τη βιωσιμότητα, δημιουργώντας μακροπρόθεσμη αξία.
• Βελτίωση της εταιρικής ανθεκτικότητας: Η ισχυρή εταιρική διακυβέρνηση, οι βιώσιμες πρακτικές και η ποικιλόμορφη ηγεσία συνθέτουν το θεμέλιο ενός ανθεκτικού και προνοητικού μέλλοντος.
• Δημιουργία συγκριτικού πλεονεκτήματος: Η ουσιαστική συμμόρφωση και η καλλιέργεια μιας υγιούς εταιρικής κουλτούρας δημιουργούν προστιθέμενη αξία και ευκαιρίες καινοτομίας, διαμορφώνοντας ένα συγκριτικό πλεονέκτημα και διασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα.
• Αξιοποίηση των αναθεωρημένων Αρχών Εταιρικής Διακυβέρνησης: Οι αναθεωρημένες Αρχές Εταιρικής Διακυβέρνησης των G20/ΟΟΣΑ αποτελούν σημαντική συμβολή στα σύγχρονα πλαίσια εταιρικής διακυβέρνησης. Η προσθήκη της βιωσιμότητας είναι πολύ σημαντική και μπορεί να λειτουργήσει ως πηγή ευκαιριών και ανταγωνιστικότητας για τις επιχειρήσεις.
• Αυξημένη διαφάνεια στον τομέα της αειφορίας: Η Ευρωπαϊκή Οδηγία αναμένεται να επιφέρει αυξημένη διαφάνεια στον τομέα της αειφορίας.

Συνοψίζοντας, η βιώσιμη ανάπτυξη παρουσιάζει σημαντικές προκλήσεις, κυρίως λόγω των αυξημένων κανονιστικών απαιτήσεων και της πολυπλοκότητας των ζητημάτων. Ωστόσο, προσφέρει επίσης σημαντικές ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις και την κοινωνία, όπως η ενίσχυση της διαφάνειας, της εμπιστοσύνης, της ανταγωνιστικότητας και της κοινωνικής ισότητας. Η επιτυχία στην επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης απαιτεί μια ολιστική προσέγγιση που συνδυάζει την κανονιστική συμμόρφωση, την αλλαγή κουλτούρας, τη συνεχή εκπαίδευση και την αξιοποίηση της διαφορετικότητας.

 
Πώς η εταιρική διακυβέρνηση συνδέεται με τη βιωσιμότητα;

Η εταιρική διακυβέρνηση συνδέεται άρρηκτα με τη βιωσιμότητα, καθώς αποτελεί θεμελιώδη παράγοντα για την επιτυχία των επιχειρήσεων σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Σύμφωνα με τα πρακτικά του συνεδρίου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς & ΣΕΒ, η σχέση μεταξύ τους είναι πολύπλευρη και σημαντική, όπως αναλύεται παρακάτω:

• Εταιρική διακυβέρνηση ως πυξίδα για τη βιωσιμότητα: Η εταιρική διακυβέρνηση λειτουργεί ως πυξίδα για τις επιχειρήσεις, βοηθώντας τις να πλοηγηθούν σε ένα αβέβαιο και μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Η ορθή εταιρική διακυβέρνηση ενισχύει τη διαφάνεια, την υπευθυνότητα και τις επιδόσεις, δημιουργώντας εμπιστοσύνη και διασφαλίζοντας την ανθεκτικότητα των επιχειρήσεων, στοιχεία απαραίτητα για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα.
• Διαχείριση κινδύνων και ευκαιριών: Η εταιρική διακυβέρνηση, μέσω της ενίσχυσης της ανεξαρτησίας των Διοικητικών Συμβουλίων, συμβάλλει στην καλύτερη διαχείριση των κινδύνων. Τα ανεξάρτητα μέλη των ΔΣ έχουν ουσιαστική συμβολή στις στρατηγικές συζητήσεις και στη διασφάλιση αποτελεσματικών συστημάτων διαχείρισης κινδύνων. Η βιωσιμότητα δεν είναι μόνο παράγοντας κινδύνου αλλά και πηγή ευκαιριών και ανταγωνιστικότητας.
• Συμμόρφωση με κανονισμούς: Η εταιρική διακυβέρνηση βοηθά τις επιχειρήσεις να συμμορφώνονται με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες CSRD και CSDDD, οι οποίες δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται απλώς ως άσκηση τυπικής συμμόρφωσης αλλά ως κρίσιμος παράγοντας επιτυχίας. Η ουσιαστική συμμόρφωση με το πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης συνδέεται άρρηκτα με την πραγματική εταιρική κουλτούρα.
• Διαφάνεια και αξιοπιστία: Η εταιρική διακυβέρνηση αποτελεί θεμέλιο για τη διαφάνεια και την αξιοπιστία. Η κουλτούρα της χρηστής εταιρικής διακυβέρνησης ενισχύει την προστασία και την εμπιστοσύνη των μετόχων και των επενδυτών, προωθεί την πρόσβαση στη χρηματοδότηση και υποστηρίζει την εταιρική βιωσιμότητα.
• Ανεξαρτησία Διοικητικών Συμβουλίων: Η ανεξαρτησία των Διοικητικών Συμβουλίων είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική διαχείριση των κινδύνων και την πραγματοποίηση των απαραίτητων ελιγμών για τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων. Η ποιότητα των ανεξάρτητων μελών είναι καθοριστική για τη λειτουργία του ΔΣ.
• Κουλτούρα εταιρικής διακυβέρνησης: Η εταιρική διακυβέρνηση αποτελεί εταιρική κουλτούρα και η υιοθέτησή της είναι ουσιαστική για την αποτελεσματική εφαρμογή του νόμου. Άτομα που έχουν διατελέσει σε θέσεις ευθύνης μπορούν να επηρεάσουν θετικά τη συμμόρφωση με την εταιρική διακυβέρνηση.
• Εκπαίδευση και επιμόρφωση: Η συνεχιζόμενη εκπαίδευση των μελών των Διοικητικών Συμβουλίων είναι σημαντική. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς εξετάζει την προοπτική ετήσιας εκπαίδευσης για την ενίσχυση της γνώσης και της κατανόησης των υποχρεώσεων των μελών των ΔΣ.
• Διαφορετικότητα και συμπερίληψη: Η διαφορετικότητα και η συμπερίληψη στην ανώτερη και ανώτατη διοίκηση οδηγεί σε καλύτερη κατανόηση των κινδύνων και των ευκαιριών, εμπλουτίζοντας τις στρατηγικές αποφάσεις. Η μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών και η ενδυνάμωσή τους συμβάλλει στην βιωσιμότητα των επιχειρήσεων.

Συνοψίζοντας, η εταιρική διακυβέρνηση δεν είναι απλώς ένα σύνολο κανόνων, αλλά μια κουλτούρα που επηρεάζει άμεσα την ικανότητα μιας επιχείρησης να επιτύχει βιώσιμη ανάπτυξη. Η αποτελεσματική εταιρική διακυβέρνηση ενισχύει την εμπιστοσύνη των επενδυτών, βελτιώνει τη διαχείριση κινδύνων, διασφαλίζει τη συμμόρφωση με τις κανονιστικές απαιτήσεις και προωθεί τη διαφάνεια και τη λογοδοσία, καθιστώντας την απαραίτητη για τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων.