Ηνωμένες Πολιτείες Έκτακτης Ανάγκης
Τα άρθρα του Axios.com περιγράφουν μια διπλή, συνδεδεμένη εξέλιξη: Πρώτον, την πρωτοφανή και επιθετική χρήση των εξουσιών κήρυξης εθνικής ανάγκης από τον Πρόεδρο Τραμπ κατά τις πρώτες 89 ημέρες της θητείας του, παρακάμπτοντας το Κογκρέσο για να εφαρμόσει την ατζέντα του, κυρίως μέσω της επιβολής δασμών επικαλούμενος απειλές εθνικής ασφάλειας βάσει του νόμου IEEPA. Δεύτερον, μια παράλληλη, αν και άβολη, παραδοχή από διεθνείς οργανισμούς όπως το ΔΝΤ και ο ΠΟΕ ότι ο κόσμος έχει βασιστεί υπερβολικά στην αμερικανική αγορά, απηχώντας τις ανησυχίες του Τραμπ για τις εμπορικές ανισορροπίες. Ωστόσο, οι μονομερείς ενέργειες του Τραμπ μέσω των εξουσιών έκτακτης ανάγκης, ιδιαίτερα οι δασμοί, απειλούν να αποσταθεροποιήσουν το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα, παρά τη συμφωνία στη διάγνωση του προβλήματος από τους παγκοσμιοποιητές.
5 βασικά σημεία:
Πρωτοφανής χρήση εξουσιών έκτακτης ανάγκης: Ο Πρόεδρος Τραμπ έχει κηρύξει περισσότερες εθνικές ανάγκες, πιο δημιουργικά και επιθετικά από οποιονδήποτε σύγχρονο πρόεδρο, ήδη από την αρχή της θητείας του.
Παράκαμψη Κογκρέσου: Οι εξουσίες έκτακτης ανάγκης χρησιμοποιούνται για την παράκαμψη του Κογκρέσου και τη διακυβέρνηση μέσω μονομερών διαταγμάτων, εφαρμόζοντας βασικά σημεία της ατζέντας του (π.χ. δασμοί, ενέργεια, σύνορα).
Νομική βάση και αμφισβήτηση: Η επίκληση του Νόμου περί Διεθνών Οικονομικών Εξουσιών Έκτακτης Ανάγκης (IEEPA) για την επιβολή δασμών, θεωρώντας τις εμπορικές σχέσεις ως “ασυνήθιστη και έκτακτη απειλή”, αμφισβητείται και εγείρει φόβους για διατάραξη της συνταγματικής ισορροπίας.
Σύμπλευση διεθνών οργανισμών: Το ΔΝΤ και ο ΠΟΕ αναγνωρίζουν πλέον την υπερβολική εξάρτηση της παγκόσμιας οικονομίας από την αγορά των ΗΠΑ και τις εμπορικές ανισορροπίες, απηχώντας τις ανησυχίες του Τραμπ.
Κίνδυνος για το Παγκόσμιο Εμπόριο: Οι μονομερείς δασμολογικές πολιτικές του Τραμπ, που εφαρμόζονται μέσω κηρύξεων έκτακτης ανάγκης, απειλούν να διαλύσουν το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα, πλήττοντας την παγκόσμια ανάπτυξη και ιδιαίτερα τις μικρότερες και αναδυόμενες οικονομίες.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και η νέα παγκόσμια εμπορική πραγματικότητα
Βασισμένο σε πρόσφατες αναλύσεις του Axios.com, η τρέχουσα προεδρική θητεία του Ντόναλντ Τραμπ σηματοδοτεί μια δραματική στροφή στον τρόπο διακυβέρνησης των ΗΠΑ και στη σχέση τους με την παγκόσμια οικονομία. Δύο βασικές τάσεις αναδεικνύονται: η πρωτοφανής χρήση των προεδρικών εξουσιών έκτακτης ανάγκης και η ταυτόχρονη αναγνώριση, ακόμη και από θεσμούς υπέρ της παγκοσμιοποίησης, των ανισορροπιών στο παγκόσμιο εμπόριο που ο Τραμπ επικαλείται.
Η διακυβέρνηση μέσω έκτακτης ανάγκης
Σύμφωνα με το Axios, ο Πρόεδρος Τραμπ έχει αξιοποιήσει τις κηρύξεις εθνικής ανάγκης με έναν ρυθμό και μια επιθετικότητα που δεν έχει προηγούμενο στη σύγχρονη αμερικανική ιστορία. Μέσα στις πρώτες μόλις 89 ημέρες της θητείας του, αυτές οι εξουσίες, που αρχικά σχεδιάστηκαν για σπάνιες κρίσεις, έχουν γίνει το κύριο εργαλείο για την προώθηση της ατζέντας του. Αυτό του επιτρέπει να παρακάμπτει το Κογκρέσο και να κυβερνά ουσιαστικά με διατάγματα. Παραδείγματα περιλαμβάνουν την επιβολή των μεγαλύτερων δασμών εδώ και έναν αιώνα, την επιτάχυνση της παραγωγής ενέργειας και ορυκτών, και τη στρατιωτικοποίηση ομοσπονδιακών εκτάσεων στα νοτιοδυτικά σύνορα.
Η νομική βάση για πολλές από αυτές τις ενέργειες είναι ο Νόμος περί Εθνικών Αναγκών του 1976, ο οποίος ξεκλειδώνει πάνω από 120 ειδικές εξουσίες. Ωστόσο, μια κρίσιμη δικλείδα ασφαλείας – η δυνατότητα του Κογκρέσου να τερματίσει μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης με απλή πλειοψηφία (το “νομοθετικό βέτο”) – κρίθηκε αντισυνταγματική από το Ανώτατο Δικαστήριο το 1983. Έκτοτε, οι πρόεδροι βασίζονταν σε μεγάλο βαθμό στην αυτοσυγκράτηση. Αυτό το προηγούμενο, όπως υποστηρίζουν αναλυτές σαν την Elizabeth Goitein του Brennan Center, έσπασε το 2019 όταν ο Τραμπ κήρυξε εθνική ανάγκη για να χρηματοδοτήσει το τείχος στα σύνορα, και τώρα φαίνεται να επαναλαμβάνεται σε πολύ ευρύτερη κλίμακα. Ακόμη και ο Πρόεδρος Μπάιντεν επικρίθηκε για χρήση της έκτακτης ανάγκης της COVID-19 για την ελάφρυνση φοιτητικών δανείων, αλλά οι τρέχουσες ενέργειες του Τραμπ θεωρούνται ότι ωθούν τις ΗΠΑ σε αχαρτογράφητα νερά, επαναπροσδιορίζοντας τα όρια της εκτελεστικής εξουσίας.
Η επίκληση του IEEPA για δασμούς και η παγκόσμια αντίδραση
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η χρήση του Νόμου περί Διεθνών Οικονομικών Εξουσιών Έκτακτης Ανάγκης (IEEPA) του 1977 για την επιβολή δασμών. Ο νόμος αυτός επιτρέπει στον πρόεδρο να δράσει μόνο αν οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν “ασυνήθιστη και έκτακτη απειλή” για την εθνική ασφάλεια, την εξωτερική πολιτική ή την οικονομία. Σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, οι μακροχρόνιες εμπορικές σχέσεις των ΗΠΑ, ακόμη και με μικρές χώρες, συνιστούν τέτοια απειλή. Έτσι, ένας νόμος που σχεδιάστηκε για εχθρικές δυνάμεις χρησιμοποιείται τώρα για να ξαναγράψει τη διεθνή οικονομική τάξη μέσω δασμών. Ο Λευκός Οίκος δικαιολογεί τις ενέργειες αυτές ως αναγκαίες απαντήσεις σε μια χώρα “σε παρακμή” που παρέλαβε η κυβέρνηση Τραμπ.
Παραδόξως, η κεντρική ιδέα του Τραμπ ότι υπάρχουν σημαντικές παγκόσμιες εμπορικές ανισορροπίες και υπερβολική εξάρτηση από την αμερικανική αγορά βρίσκει απήχηση σε θεσμούς που παραδοσιακά υποστηρίζουν το ελεύθερο εμπόριο. Η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, προειδοποίησε πρόσφατα ότι οι εξωτερικές ανισορροπίες (πλεονάσματα και ελλείμματα) τροφοδοτούν εμπορικές εντάσεις. Ομοίως, η επικεφαλής του ΠΟΕ, Νγκόζι Οκόντζο-Ιουεάλα, δήλωσε ότι η υπερσυγκέντρωση αγορών και πωλήσεων δημιουργεί ευπάθειες και αναγνώρισε ότι οι ΗΠΑ “έχουν δίκιο” όταν επισημαίνουν την εξάρτηση πολλών χωρών από την αγορά τους.
Κίνδυνοι και προοπτικές
Παρά την αναγνώριση του προβλήματος των ανισορροπιών, οι μονομερείς, προστατευτικές λύσεις που προωθεί ο Τραμπ μέσω των έκτακτων εξουσιών του εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους. Η απειλή μιας απότομης αποχώρησης των ΗΠΑ – του μεγαλύτερου καταναλωτή παγκοσμίως – από την παγκόσμια σκηνή δημιουργεί τεράστια αβεβαιότητα. Οι δασμοί, αν και στοχεύουν στη διόρθωση ανισορροπιών που ο Τραμπ θεωρεί ότι έπληξαν τη βιομηχανική βάση των ΗΠΑ, απειλούν τα οφέλη των χαμηλών τιμών για τους καταναλωτές και τις φθηνές εισροές για τους παραγωγούς.
Ο ΠΟΕ ήδη προβλέπει ότι το παγκόσμιο εμπόριο θα συρρικνωθεί φέτος εξαιτίας των δασμών, επιβαρύνοντας την οικονομική ανάπτυξη. Το ΔΝΤ αναμένεται επίσης να υποβαθμίσει τις προβλέψεις του. Όπως τόνισε η Γκεοργκίεβα, οι μικρότερες ανεπτυγμένες οικονομίες και οι περισσότερες αναδυόμενες αγορές, που εξαρτώνται περισσότερο από το εμπόριο για την ανάπτυξή τους, είναι και οι πιο ευάλωτες σε αυτή την ταχεία αποδιάρθρωση του παγκόσμιου συστήματος.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται σε μια κρίσιμη καμπή, όπου η εκτελεστική εξουσία διευρύνεται μέσω της επίκλησης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, ενώ ταυτόχρονα η χώρα αμφισβητεί ενεργά τη θέση της στο παγκόσμιο εμπορικό σύστημα που η ίδια βοήθησε να οικοδομηθεί. Η χρήση των εξουσιών έκτακτης ανάγκης ως εργαλείο για την εφαρμογή μιας ριζικά διαφορετικής εμπορικής πολιτικής δημιουργεί ένα περιβάλλον αβεβαιότητας και δυνητικής αποσταθεροποίησης, τόσο για την εσωτερική συνταγματική τάξη των ΗΠΑ όσο και για την παγκόσμια οικονομία. Η έκβαση αυτής της διπλής κρίσης παραμένει αβέβαιη, αλλά οι επιπτώσεις είναι πιθανό να είναι μακροχρόνιες και βαθιές.
mywaypress.gr
