Η έκθεση του ΙΟΒΕ, οι κρίσιμες επισημάνσεις Βέττα και οι ευθύνες της κυβέρνησης
ΙΟΒΕ: Ανάπτυξη 2,2% το 2025 εν μέσω διεθνούς αβεβαιότητας – Ο Ν. Βέττας τονίζει την κρισιμότητα των επενδύσεων
Σε ένα περιβάλλον αυξανόμενης διεθνούς αβεβαιότητας, κυρίως λόγω των εμπορικών εντάσεων και των γεωπολιτικών αναταράξεων, το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) παρουσίασε σήμερα, Μεγάλη Τρίτη 15 Απριλίου, την τριμηνιαία έκθεσή του για την Ελληνική Οικονομία. Το ΙΟΒΕ αναθεωρεί οριακά προς τα κάτω την πρόβλεψή του για τον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας το 2025 στο 2,2% (από 2,4% στην προηγούμενη έκθεση), υπογραμμίζοντας παράλληλα την ανθεκτικότητα που επέδειξε η οικονομία το 2024.
Στην παρουσίαση, ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ, Καθηγητής Νίκος Βέττας, εστίασε στην κρίσιμη σημασία της ενίσχυσης των εγχώριων επενδύσεων ως μοχλό για τη διατήρηση της αναπτυξιακής δυναμικής και την αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων, ειδικά μέσα στο ταραχώδες διεθνές εμπορικό πεδίο.
Διεθνές και Ευρωπαϊκό περιβάλλον: Σύννεφα αβεβαιότητας
Η έκθεση του ΙΟΒΕ επισημαίνει ότι η παγκόσμια οικονομία συνέχισε να μεγεθύνεται το 2024 (+3,2%), αν και με ετερογένεια και εν μέσω πολλαπλών εστιών αβεβαιότητας. Ο πληθωρισμός παραμένει υψηλός, παρά την αποκλιμάκωση, ενώ η νέα εμπορική πολιτική των ΗΠΑ από τις αρχές του έτους εντείνει την αβεβαιότητα, οδηγώντας τις κεντρικές τράπεζες σε στάση αναμονής.
Στην Ευρωζώνη, η ανάπτυξη ανήλθε στο +0,9% το 2024, με πρόβλεψη για παρόμοιο ρυθμό (+0,9%) το 2025, ελαφρώς χαμηλότερο από τις προηγούμενες εκτιμήσεις. Η ΕΚΤ προχώρησε σε μείωση επιτοκίων, αλλά οι προκλήσεις από την αμερικανική δασμολογική πολιτική και η ανάγκη για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης παραμένουν στο προσκήνιο.
Ελληνική Οικονομία: Ανάκαμψη με προκλήσεις
Η ελληνική οικονομία κατέγραψε επιτάχυνση της ανάπτυξης στο +2,6% το δ’ τρίμηνο του 2024, κυρίως λόγω της ισχυρής αύξησης των επενδύσεων (+24,4%), αν και η ιδιωτική κατανάλωση έδειξε σημάδια κόπωσης (+0,8%).
Για το 2025, το ΙΟΒΕ προβλέπει:
-Ανάπτυξη ΑΕΠ: +2,2%
-Επενδύσεις Παγίων: Διατήρηση δυναμικής (+9,5%)
-Ιδιωτική Κατανάλωση: Ελαφρά επιβράδυνση (+1,2%)
-Εξωτερικό Ισοζύγιο: Μείωση ελλείμματος, αλλά παραμονή σε υψηλά επίπεδα.
-Πληθωρισμός (ΕνΔΤΚ): 2,8% (λόγω εγχώριας ζήτησης, αλλά με έντονη αβεβαιότητα από διεθνείς εξελίξεις)
-Ανεργία: 9,3% (με βραδύτερο ρυθμό μείωσης καθώς πλησιάζει μονοψήφια ποσοστά)
Ωστόσο, η έκθεση εντοπίζει σημαντικούς κινδύνους:
-Χαμηλότερη ανάπτυξη στην Ευρωζώνη.
-Όξυνση διεθνούς οικονομικής αβεβαιότητας (εμπορικός πόλεμος).
-Αβεβαιότητα για τα δημοσιονομικά της ΕΕ (επανεξοπλισμός).
-Γεωπολιτικές εντάσεις (Ουκρανία, Μέση Ανατολή) και οι επιπτώσεις τους.
-Υψηλό έλλειμμα στο εξωτερικό ισοζύγιο.
-Απώλεια ανταγωνιστικότητας λόγω υψηλότερου πληθωρισμού.
-Καθυστερήσεις στην εξυγίανση των “κόκκινων” δανείων εκτός τραπεζών.
Στα θετικά, καταγράφεται η βελτιωμένη εκτέλεση του προϋπολογισμού το 2024 και στο πρώτο δίμηνο του 2025, αν και τονίζεται η ανάγκη για συνετή διαχείριση και αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, που ολοκληρώνεται το 2026. Στον τραπεζικό τομέα, συνεχίζεται η μείωση των ΜΕΔ εντός ισολογισμών (3,8%), αλλά παραμένει η πρόκληση του υψηλού αποθέματος εκτός τραπεζών.
Νίκος Βέττας: Επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις ως απάντηση στην αβεβαιότητα
Ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ, Καθηγητής Νίκος Βέττας, στην τοποθέτησή του, έδωσε έμφαση στις επιπτώσεις του νέου διεθνούς τοπίου και στις αναγκαίες εγχώριες απαντήσεις.
Βασικά σημεία της τοποθέτησης Βέττα:
Διεθνής αβεβαιότητα: Οι αλλεπάλληλες αλλαγές στη δασμολογική πολιτική των ΗΠΑ έχουν εκτοξεύσει την αβεβαιότητα, πλήττοντας τις προοπτικές για εξαγωγές και επενδύσεις παγκοσμίως. Ενδεχόμενη εδραίωση υψηλότερων δασμών μεσοπρόθεσμα θα αυξήσει το κόστος παραγωγής, θα μειώσει τα πραγματικά εισοδήματα και θα επιβραδύνει την καινοτομία.
Αναζήτηση νέας στρατηγικής για την ΕΕ: Η παγκόσμια αναταραχή και η αμφισβήτηση των σταθερών της παγκοσμιοποίησης επιβάλλουν την αναζήτηση νέας στρατηγικής για την ΕΕ, με άξονες την ανταγωνιστικότητα, τη στρατηγική αυτονομία και την άμυνα. Η αντιστροφή της πορείας προς την παγκοσμιοποίηση, τόνισε, είναι αδύνατη χωρίς σημαντική οπισθοχώρηση της ευημερίας.
Η ελληνική ανάκαμψη και τα ερωτήματα: Η Ελλάδα ανακάμπτει, με θετικές επιδόσεις σε αγορές (εργασίας, ακινήτων, κεφαλαίων) και στο τραπεζικό σύστημα, καθώς και σταδιακές πιστοληπτικές αναβαθμίσεις. Ωστόσο, ο κ. Βέττας έθεσε δύο κρίσιμα ερωτήματα:
Ανθεκτικότητα: Είναι η οικονομία αρκετά ισχυρή απέναντι στις διεθνείς αναταράξεις, δεδομένου του εξαιρετικά υψηλού δημόσιου χρέους και της απόστασης από την επιθυμητή επενδυτική βαθμίδα που απολαμβάνουν άλλες χώρες της ευρωπεριφέρειας;
Εγγενής δυναμική: Έχει δημιουργηθεί μια αυτόνομη, εσωτερική δυναμική που θα επιτρέψει σταθερά υψηλή ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια, όταν δεν καταγράφεται ακόμα σημαντική αύξηση της παραγωγικότητας και εκκρεμούν κρίσιμες διαρθρωτικές αλλαγές;
Το κλειδί των επενδύσεων: Η απάντηση, σύμφωνα με τον κ. Βέττα, βρίσκεται στις επενδύσεις. “Το κλειδί για την αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων στη χώρα εξακολουθεί να είναι οι επενδύσεις”, τόνισε. Αυτό αφορά τόσο το επίπεδό τους, το οποίο, αν και αυξάνεται, υστερεί σημαντικά από αυτό που απαιτείται για γρήγορη σύγκλιση, όσο και την ποιότητά τους, με μετακίνηση πόρων σε κλάδους και επιχειρήσεις που παράγουν υψηλή προστιθέμενη αξία.
Ανάγκη για μεταρρυθμίσεις: Παράλληλα, έκρινε ως κρίσιμη την πολιτική και κοινωνική στήριξη για τις αλλαγές εκείνες που αυξάνουν την παραγωγικότητα και ενισχύουν την κοινωνική κινητικότητα.
Συμπερασματικά, η έκθεση του ΙΟΒΕ και οι επισημάνσεις του Νίκου Βέττα σκιαγραφούν μια ελληνική οικονομία σε αναπτυξιακή τροχιά, η οποία όμως καλείται να περιηγηθεί σε ένα όλο και πιο αβέβαιο διεθνές περιβάλλον, ενισχύοντας την ανθεκτικότητά της μέσω στοχευμένων επενδύσεων και της επιτάχυνσης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Η έκθεση του ΙΟΒΕ και οι κρίσιμες επισημάνσεις Βέττα λειτουργούν ως ένας οδικός χάρτης προκλήσεων και αναγκαιοτήτων
- Η διαχείριση της αυξημένης διεθνούς αβεβαιότητας:
Επισήμανση Βέττα: Η εκτόξευση της διεθνούς αβεβαιότητας λόγω της δασμολογικής πολιτικής των ΗΠΑ και των γεωπολιτικών εντάσεων επιδεινώνει τις προοπτικές για εξαγωγές και επενδύσεις. Η πιθανή εδραίωση υψηλότερων δασμών παγκοσμίως απειλεί με αύξηση του κόστους παραγωγής, μείωση πραγματικών εισοδημάτων και επιβράδυνση της καινοτομίας. Η ανάγκη για νέα στρατηγική της ΕΕ (ανταγωνιστικότητα, αυτονομία, άμυνα) είναι πλέον επιτακτική.
Ευθύνες κυβέρνησης:
Ενίσχυση ανταγωνιστικότητας: Η κυβέρνηση φέρει την ευθύνη να επιταχύνει μεταρρυθμίσεις που μειώνουν το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων (ενέργεια, γραφειοκρατία, φορολογία) και βελτιώνουν την ποιότητα των εγχώριων προϊόντων και υπηρεσιών, ώστε να αντέξουν στον αυξημένο διεθνή ανταγωνισμό και να διεισδύσουν σε νέες αγορές.
Δημοσιονομική εφεδρεία: Η διατήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας και η δημιουργία “δημοσιονομικού χώρου” καθίσταται ακόμη πιο κρίσιμη για την απορρόφηση πιθανών εξωτερικών κραδασμών χωρίς εκτροχιασμό.
Ενεργός συμμετοχή στην ΕΕ: Η Ελλάδα πρέπει να συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση της νέας ευρωπαϊκής στρατηγικής, προωθώντας πολιτικές που στηρίζουν την ευρωπαϊκή (και κατ’ επέκταση την ελληνική) ανταγωνιστικότητα και στρατηγική αυτονομία, λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές ιδιαιτερότητες.
Προσέλκυση επενδύσεων παρά την αβεβαιότητα: Απαιτείται διπλασιασμός των προσπαθειών για τη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος, ώστε η Ελλάδα να ξεχωρίζει ως ελκυστικός προορισμός ακόμη και σε περιόδους παγκόσμιας ανασφάλειας.
- Η αντιμετώπιση των εγχώριων διαρθρωτικών αδυναμιών:
Επισήμανση Βέττα: Παρά την ανάκαμψη, τίθενται θεμελιώδη ερωτήματα: α) Είναι η οικονομία αρκετά ανθεκτική, δεδομένου του υψηλού χρέους και της απόστασης από κορυφαίες πιστοληπτικές αξιολογήσεις; β) Έχει δημιουργηθεί εγγενής δυναμική για βιώσιμη ανάπτυξη, όταν η παραγωγικότητα παραμένει χαμηλή και κρίσιμες διαρθρωτικές αλλαγές εκκρεμούν;
Ευθύνες κυβέρνησης:
Μείωση χρέους & βελτίωση αξιολόγησης: Η συνέχιση της πολιτικής για πρωτογενή πλεονάσματα και η αποτελεσματική αξιοποίηση πόρων (όπως το Ταμείο Ανάκαμψης) για την τόνωση της ανάπτυξης είναι κρίσιμες για τη μείωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ και την περαιτέρω αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας, μειώνοντας το κόστος δανεισμού.
Επίλυση του γρίφου της παραγωγικότητας: Αυτή είναι ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση. Η κυβέρνηση έχει την ευθύνη να σχεδιάσει και να εφαρμόσει πολιτικές που στοχεύουν στην καρδιά του προβλήματος:
-Αναβάθμιση εκπαίδευσης και δεξιοτήτων (reskilling/upskilling).
-Ενίσχυση της έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας.
-Επιτάχυνση της ψηφιοποίησης σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.
-Βελτίωση της απονομής δικαιοσύνης και της λειτουργίας του κράτους.
-Άρση αντικινήτρων και εμποδίων στον ανταγωνισμό και την επιχειρηματικότητα.
Ολοκλήρωση εκκρεμών μεταρρυθμίσεων: Η πολιτική βούληση για την ολοκλήρωση δύσκολων, αλλά αναγκαίων, διαρθρωτικών αλλαγών που λιμνάζουν (π.χ. χωροταξικός σχεδιασμός, αδειοδοτήσεις, κτηματολόγιο) είναι απαραίτητη για να απελευθερωθεί το αναπτυξιακό δυναμικό.
- Η κρισιμότητα των επενδύσεων (ποσότητα και ποιότητα):
Επισήμανση Βέττα: Οι επενδύσεις είναι το “κλειδί” για την αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων. Το επίπεδό τους υστερεί σημαντικά, ενώ ποιοτικά χρειάζεται στροφή σε κλάδους και επιχειρήσεις υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Ευθύνες κυβέρνησης:
Δημιουργία ελκυστικού πλαισίου: Η κυβέρνηση οφείλει να διαμορφώσει ένα σταθερό, προβλέψιμο και φιλικό προς τις επενδύσεις περιβάλλον (φορολογικό, ρυθμιστικό, δικαστικό).
Στοχευμένα κίνητρα: Αξιοποίηση των διαθέσιμων εργαλείων (Ταμείο Ανάκαμψης, ΕΣΠΑ, Αναπτυξιακός Νόμος) για την παροχή κινήτρων που δεν στοχεύουν απλώς στην αύξηση του όγκου, αλλά κυρίως στην προσέλκυση επενδύσεων σε τομείς στρατηγικής σημασίας, καινοτομίας, εξωστρέφειας και πράσινης μετάβασης.
Διευκόλυνση χρηματοδότησης: Συνεργασία με το τραπεζικό σύστημα και ανάπτυξη εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης για να διασφαλιστεί ότι οι υγιείς επενδυτικές πρωτοβουλίες, ειδικά οι μικρομεσαίες, έχουν πρόσβαση σε κεφάλαια με λογικό κόστος.
Άρση γραφειοκρατικών εμποδίων: Επιτάχυνση των διαδικασιών για την υλοποίηση επενδύσεων, ιδίως των μεγάλων στρατηγικών έργων.
- Η ανάγκη για πολιτική και κοινωνική στήριξη:
Επισήμανση Βέττα: Οι αλλαγές που αυξάνουν την παραγωγικότητα και την κοινωνική κινητικότητα χρειάζονται πολιτική και κοινωνική στήριξη.
Ευθύνες κυβέρνησης:
Επικοινωνία και διαφάνεια: Η κυβέρνηση πρέπει να επικοινωνεί με σαφήνεια την αναγκαιότητα και τα οφέλη των μεταρρυθμίσεων, αλλά και το πιθανό κόστος προσαρμογής.
Διάλογος και συναίνεση: Η αναζήτηση ευρύτερων συναινέσεων με τους κοινωνικούς εταίρους και η διαβούλευση με την κοινωνία των πολιτών μπορούν να διευκολύνουν την εφαρμογή δύσκολων πολιτικών.
Δίκαιη κατανομή: Ο σχεδιασμός των μεταρρυθμίσεων πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις επιπτώσεις σε διάφορες κοινωνικές ομάδες και να προβλέπει μέτρα στήριξης όπου χρειάζεται, ώστε η μετάβαση να είναι κοινωνικά δίκαιη.
Πολιτική αποφασιστικότητα: Η επίδειξη σταθερότητας και αποφασιστικότητας στην υλοποίηση των συμφωνημένων μεταρρυθμίσεων, παρά τις πιθανές αντιδράσεις, είναι κρίσιμη για την αξιοπιστία της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας.
Συνοψίζοντας, οι επισημάνσεις του Νίκου Βέττα λειτουργούν ως ένας οδικός χάρτης προκλήσεων και αναγκαιοτήτων. Τοποθετούν στην κυβέρνηση την ευθύνη όχι μόνο να διαχειριστεί τις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες εν μέσω διεθνούς αβεβαιότητας, αλλά κυρίως να προωθήσει με τόλμη και συνέπεια τις βαθιές διαρθρωτικές αλλαγές και την προσέλκυση ποιοτικών επενδύσεων που απαιτούνται για να τεθεί η ελληνική οικονομία σε μια τροχιά διατηρήσιμης, υψηλής ανάπτυξης και πραγματικής σύγκλισης.
mywaypress.gr
