Η ανελεύθερη δημοκρατία έρχεται στην Αμερική
Η ανελεύθερη δημοκρατία δεν είναι φασισμός, αλλά ένας αρκετά στενός ξάδερφος για να φοβόμαστε
–Η δημοκρατία αφορά το τι συμβαίνει έξω από την κάλπη: αμερόληπτους κανόνες, πρακτικές, θεσμούς —και πολιτική κουλτούρα— που δεν είναι μόνο περιεκτικοί, αλλά προάγουν τον αιτιολογημένο λόγο, τη διαπραγμάτευση και τον συμβιβασμό που είναι απαραίτητος για την επίτευξη μιας κυβερνητικής συναίνεσης σε διαφορετικές κοινωνίες.
–Ο ψηφιακός ολιγάρχης που συνδέεται στενά με την επανάσταση του Τραμπ, ο Έλον Μασκ, δεν έχει μετατρέψει το Χ σε δημόσια πλατεία, αλλά σε πλατφόρμα κομματικής προπαγάνδας για το κίνημα MAGA.
-Η πλειοψηφική εξουσία δεν είναι συνταγματική κυβέρνηση.
Η κριτική του συγγραφέα στη Δημοκρατία και η σύνδεσή της με την άνοδο του Trump
Ο συγγραφέας επικρίνει την υπερβολική έμφαση στις εκλογές ως το μοναδικό κριτήριο της δημοκρατίας, υποστηρίζοντας ότι αυτή η προσέγγιση αγνοεί κρίσιμα στοιχεία που διασφαλίζουν μια υγιή και λειτουργική δημοκρατία. Υπογραμμίζει τη σημασία των θεσμών, των πρακτικών και της πολιτικής κουλτούρας που προάγουν τον διάλογο, τη διαπραγμάτευση και τον συμβιβασμό.
Σύμφωνα με τον συγγραφέα, η διάβρωση αυτών των θεμελιωδών στοιχείων οδήγησε στην άνοδο του Trump. Η αποτυχία των κυρίαρχων πολιτικών κομμάτων να αντιμετωπίσουν τις ανισότητες και τις κοινωνικοοικονομικές προκλήσεις, σε συνδυασμό με την εξάπλωση της δυσπιστίας απέναντι στους θεσμούς, δημιούργησε ένα πρόσφορο έδαφος για λαϊκιστές ηγέτες όπως ο Trump.
Συγκεκριμένα:
- Η άνοδος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση του λαϊκισμού. Η έλλειψη ενός κοινού δημόσιου χώρου όπου οι πληροφορίες μπορούν να αξιολογηθούν και να διασταυρωθούν, οδήγησε σε πόλωση και διάδοση ψευδών ειδήσεων.
- Ο συγγραφέας εστιάζει στην περίπτωση του Elon Musk και την πλατφόρμα X (πρώην Twitter), υποστηρίζοντας ότι αντί να λειτουργεί ως δημόσια πλατεία, έχει μετατραπεί σε εργαλείο προπαγάνδας.
- Ο συγγραφέας παραλληλίζει την άνοδο του Trump με την εκλογή του Andrés Manuel López Obrador στο Μεξικό, τονίζοντας ότι και στις δύο περιπτώσεις, οι πολίτες απογοητεύτηκαν από την αδυναμία των φιλελεύθερων δυνάμεων να βελτιώσουν τις συνθήκες διαβίωσής τους.
Ο συγγραφέας προειδοποιεί ότι η υπερβολική έμφαση στην πλειοψηφία μπορεί να οδηγήσει σε αυταρχισμό, καθώς παραβλέπει την ανάγκη προστασίας των δικαιωμάτων όλων των πολιτών, ανεξαρτήτως πολιτικών πεποιθήσεων. Τονίζει την σημασία του Συντάγματος και των θεσμικών αντίβαρων για την διασφάλιση μιας φιλελεύθερης δημοκρατίας.
Οι αιτίες για την άνοδο του Trump και ο ρόλος των κοινωνικών μέσων
Ο συγγραφέας αναφέρει διάφορους παράγοντες που οδήγησαν στην άνοδο του Trump, συμπεριλαμβανομένων:
- Δυσαρέσκεια προς τις ελίτ: Υπήρχε μια αυξανόμενη δυσαρέσκεια προς τις ελίτ, οι οποίες θεωρούνταν αποκομμένες από τις συνέπειες των πολιτικών τους, ιδιαίτερα όσον αφορά τη μετανάστευση.
- Οικονομικές δυσκολίες: Η αύξηση του κόστους ζωής και η άνιση κατανομή του πλούτου έπληξαν την εργατική τάξη, παρά τα θετικά οικονομικά στοιχεία που παρουσίαζαν οι Δημοκρατικοί.
- Απομονωτισμός: Πολλοί Αμερικανοί άρχισαν να βλέπουν την εμπλοκή σε ξένες συγκρούσεις ως επιβλαβή για την εσωτερική κατάσταση της χώρας.
- Πολιτισμικός πόλεμος: Η σύγκρουση μεταξύ φιλελεύθερης και παραδοσιακής κοσμοθεωρίας, ενισχυμένη από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δημιούργησε ένα τοξικό κλίμα πόλωσης.
Ο ρόλος των κοινωνικών μέσων στην άνοδο του Trump είναι καθοριστικός. Ο συγγραφέας επισημαίνει ότι:
- Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ενίσχυσαν τη δυσαρέσκεια προς το κατεστημένο, δίνοντας φωνή σε όσους ένιωθαν παραμελημένοι.
- Η ρητορική μίσους και οι θεωρίες συνωμοσίας διαδόθηκαν ανεξέλεγκτα σε πλατφόρμες όπως το X (πρώην Twitter).
- Η έλλειψη μιας κοινής δημόσιας σφαίρας, όπου οι πληροφορίες μπορούν να επαληθευτούν, οδήγησε σε διάδοση ψευδών ειδήσεων και παραπληροφόρησης.
Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η άνοδος του Trump είναι σύμπτωμα μιας ευρύτερης κρίσης της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν επιδεινώσει την κατάσταση, συμβάλλοντας στην πόλωση και τη διάβρωση της εμπιστοσύνης στους θεσμούς.
Η ακροβασία της ανελεύθερης δημοκρατίας
Ο συγγραφέας του άρθρου “Illiberal Democracy Comes to America” περιγράφει την ανελεύθερη δημοκρατία ως ένα σύστημα διακυβέρνησης που, ενώ διατηρεί τα εξωτερικά χαρακτηριστικά της δημοκρατίας, όπως οι εκλογές, υπονομεύει τις βασικές της αρχές. Ουσιαστικά, η ανελεύθερη δημοκρατία εκμεταλλεύεται τους δημοκρατικούς θεσμούς για να εδραιώσει την εξουσία μιας συγκεκριμένης ομάδας ή ιδεολογίας.
Διαχωρίζοντας την ανελεύθερη δημοκρατία από τον φασισμό
Σύμφωνα με τον συγγραφέα, η ανελεύθερη δημοκρατία δεν ταυτίζεται πλήρως με τον φασισμό. Ωστόσο, η ομοιότητα μεταξύ των δύο είναι ανησυχητικά έντονη. Ο ιστορικός Robert Paxton, που αναφέρεται στο άρθρο, επισημαίνει ότι και τα δύο συστήματα τροφοδοτούνται από δυσλειτουργία στην διακυβέρνηση και την αίσθηση κοινωνικής παρακμής.
Παρόλα αυτά, ο συγγραφέας διαχωρίζει την ανελεύθερη δημοκρατία από τον φασισμό, υπογραμμίζοντας ότι η αποδοχή της από το εκλογικό σώμα είναι πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με τον φασισμό. Ο Hitler, για παράδειγμα, ποτέ δεν κέρδισε την πλειοψηφία σε ελεύθερες εκλογές.
Συνοψίζοντας, η ανελεύθερη δημοκρατία αποτελεί ένα σύστημα διακυβέρνησης που, ενώ διατηρεί την επιφάνεια της δημοκρατίας, υπονομεύει το πνεύμα της. Η διαφορά της από τον φασισμό έγκειται κυρίως στο βαθμό της λαϊκής υποστήριξης που απολαμβάνει.
Αντιμετωπίζοντας την άνοδο της Μη-Φιλελεύθερης Δημοκρατίας: Προτάσεις του συγγραφέα
Ο συγγραφέας, αναγνωρίζοντας τους κινδύνους της μη-φιλελεύθερης δημοκρατίας, προτείνει μια σειρά από πολιτικές πρακτικές και θεσμούς που στοχεύουν στην ενίσχυση της δημοκρατίας και την αντιμετώπιση της πόλωσης.
Ενσωμάτωση Κοινωνικών Δικτύων και Κοινωνίας των Πολιτών:
- Ο συγγραφέας υποστηρίζει την ενσωμάτωση των κοινωνικών δικτύων και της κοινωνίας των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
- Προτείνει τη δημιουργία νέων “συμβουλευτικών πρακτικών”, όπως οι συνελεύσεις πολιτών, που θα συμπληρώνουν την αντιπροσωπευτική δημοκρατία και θα ενισχύουν τη νομιμοποίηση της.
- Αυτές οι πρακτικές θα ενθαρρύνουν τη συμμετοχή των πολιτών χωρίς να ενισχύουν τον λαϊκισμό.
Έλεγχος της Δύναμης των Ψηφιακών Ολιγαρχών:
- Ο συγγραφέας επισημαίνει την ανάγκη ελέγχου της δύναμης των ψηφιακών ολιγαρχών, όπως ο Elon Musk, που ελέγχουν τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης.
- Προτείνει τη δημιουργία “αντιβάρων” για να αποτραπεί η συγκέντρωση υπερβολικής δύναμης στα χέρια λίγων.
Δημιουργία Ενός Κοινού Δημόσιου Χώρου:
- Ο συγγραφέας τονίζει την ανάγκη δημιουργίας ενός κοινού δημόσιου χώρου όπου οι πληροφορίες μπορούν να αξιολογηθούν και να διασταυρωθούν.
- Η έλλειψη ενός τέτοιου χώρου οδηγεί σε πόλωση, διάδοση ψευδών ειδήσεων και διάβρωση της εμπιστοσύνης.
Εστίαση στην Ουσία και όχι στην Ιδεολογία:
- Ο συγγραφέας υπογραμμίζει την ανάγκη για πολιτικές δυνάμεις που εστιάζουν στην επίλυση των προβλημάτων των πολιτών και όχι στην προώθηση ιδεολογικών ατζέντων.
- Η αποτυχία των φιλελεύθερων δυνάμεων να ανταποκριθούν στις ανάγκες των πολιτών, άνοιξε τον δρόμο για λαϊκιστές ηγέτες.
Ενίσχυση των Θεσμικών Αντιβάρων:
- Ο συγγραφέας τονίζει την σημασία του Συντάγματος και των θεσμικών αντιβάρων.
- Αυτά τα αντίβαρα προστατεύουν τα δικαιώματα όλων των πολιτών και περιορίζουν την αυθαιρεσία της πλειοψηφίας.
Ο συγγραφέας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η αντιμετώπιση της μη-φιλελεύθερης δημοκρατίας απαιτεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που θα ενισχύει τους δημοκρατικούς θεσμούς, θα προάγει τον διάλογο και θα εξασφαλίζει την ίση μεταχείριση όλων των πολιτών.
Πηγή: noemamag.com
