Η εποχή της αμερικανικής μονομέρειας
Ανάλυση μιας νέας πραγματικότητας στην παγκόσμια σκηνή
Το άρθρο “The Age of American Unilateralism” στο FOREIGN AFFAIRS (age-of-american-unilateralism.tiiny.co) εξετάζει μια σημαντική μετατόπιση στην εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών, υποστηρίζοντας ότι η χώρα έχει εισέλθει σε μια νέα φάση όπου κυριαρχεί η μονομερής δράση. Αυτή η προσέγγιση σηματοδοτεί μια απομάκρυνση από τις παραδοσιακές πολυμερείς δεσμεύσεις που χαρακτήριζαν μεγάλο μέρος της μεταπολεμικής αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, θέτοντας στο επίκεντρο την προώθηση των αμερικανικών συμφερόντων με μικρότερη έμφαση στη διεθνή συναίνεση ή τις συμμαχικές σχέσεις.
Βασικά σημεία και ανάλυση
Ορισμός της νέας μονομέρειας: Η σύγχρονη αμερικανική μονομέρεια χαρακτηρίζεται από την προθυμία της Ουάσιγκτον να δρα ανεξάρτητα, συχνά παρακάμπτοντας ή αγνοώντας διεθνείς θεσμούς, συμφωνίες και παραδοσιακούς συμμάχους, όταν κρίνει ότι αυτό εξυπηρετεί τα εθνικά της συμφέροντα. Αυτό εκδηλώνεται μέσα από την αρχή “America First” (Πρώτα η Αμερική), η οποία δίνει προτεραιότητα σε εγχώριες ατζέντες και διμερείς συμφωνίες έναντι πολυμερών πλαισίων.
Κινητήριοι παράγοντες: Το άρθρο αποδίδει αυτή τη στροφή σε διάφορους παράγοντες:
-Απογοήτευση από την Πολυμέρεια: Μια αυξανόμενη αντίληψη εντός των ΗΠΑ ότι οι διεθνείς οργανισμοί και συμφωνίες (π.χ., ΠΟΕ, συμφωνίες για το κλίμα) δεν εξυπηρετούν αποτελεσματικά τα αμερικανικά συμφέροντα ή ότι το βάρος είναι δυσανάλογα κατανεμημένο.
-Εσωτερική Πολιτική Πίεση: Η άνοδος λαϊκιστικών και εθνικιστικών τάσεων που ευνοούν προστατευτικές οικονομικές πολιτικές και μια πιο εσωστρεφή θεώρηση του ρόλου των ΗΠΑ στον κόσμο.
-Μεταβαλλόμενο Παγκόσμιο Τοπίο: Η ανάδυση νέων παγκόσμιων δυνάμεων, κυρίως της Κίνας, και η αναθεωρητική στάση της Ρωσίας, οδηγούν τις ΗΠΑ να υιοθετήσουν μια πιο ανταγωνιστική και λιγότερο συνεργατική στάση.
Εκδηλώσεις στην πράξη: Η μονομερής τάση γίνεται εμφανής σε συγκεκριμένες πολιτικές αποφάσεις:
-Εμπορικοί πόλεμοι: Επιβολή δασμών και έναρξη εμπορικών διενέξεων, ιδίως με την Κίνα, συχνά εκτός των πλαισίων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.
-Αποχώρηση από Συμφωνίες/Οργανισμούς: Η απόσυρση από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν (JCPOA), και την αμφισβήτηση ή αποχώρηση από διεθνείς οργανισμούς όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ή το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ.
-Αμφισβήτηση συμμαχιών: Μια πιο συναλλακτική προσέγγιση σε παραδοσιακές συμμαχίες όπως το ΝΑΤΟ, με έμφαση στην κατανομή βαρών και την αμφισβήτηση της αξίας τους.
Συνέπειες και προκλήσεις: Το άρθρο τονίζει τις πιθανές αρνητικές συνέπειες αυτής της μονομερούς προσέγγισης:
-Διάβρωση της Διεθνούς Τάξης: Η υπονόμευση των διεθνών θεσμών και κανόνων που οι ίδιες οι ΗΠΑ συνέβαλαν στη δημιουργία τους, οδηγώντας δυνητικά σε μεγαλύτερη παγκόσμια αστάθεια.
-Αποξένωση συμμάχων: Η μονομερής δράση μπορεί να αποξενώσει παραδοσιακούς συμμάχους, οι οποίοι ενδέχεται να αναζητήσουν μεγαλύτερη στρατηγική αυτονομία ή να είναι λιγότερο πρόθυμοι να συνεργαστούν με τις ΗΠΑ.
-Ενίσχυση αντιπάλων: Η αποδυνάμωση του πολυμερούς συστήματος μπορεί να δημιουργήσει κενά που θα επιδιώξουν να καλύψουν αντίπαλες δυνάμεις όπως η Κίνα και η Ρωσία, προωθώντας τα δικά τους μοντέλα διακυβέρνησης και επιρροής.
-Μακροπρόθεσμο κόστος για τις ΗΠΑ: Αν και ορισμένες μονομερείς ενέργειες μπορεί να φανούν επωφελείς βραχυπρόθεσμα, η απώλεια ήπιας ισχύος (soft power), η μείωση της διεθνούς συνεργασίας και η φθορά της αξιοπιστίας μπορεί να βλάψουν τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα των ΗΠΑ.
Ανοιχτό ερώτημα
Το άρθρο “The Age of American Unilateralism” περιγράφει μια ΗΠΑ που επαναπροσδιορίζει τον παγκόσμιο ρόλο της, απομακρυνόμενη από τη μεταπολεμική δέσμευση στην πολυμέρεια προς μια πιο συναλλακτική και αυτοαναφορική εξωτερική πολιτική. Αυτή η στροφή, τροφοδοτούμενη από εσωτερικές και εξωτερικές πιέσεις, έχει ήδη αισθητές συνέπειες στη διεθνή αρχιτεκτονική, στις συμμαχικές σχέσεις και στην παγκόσμια σταθερότητα. Ενώ η εστίαση στα άμεσα εθνικά συμφέροντα αποτελεί τον πυρήνα αυτής της προσέγγισης, το άρθρο αφήνει ανοιχτό το ερώτημα για τη βιωσιμότητα και τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της αμερικανικής μονομέρειας σε έναν ολοένα και πιο διασυνδεδεμένο και ανταγωνιστικό κόσμο. Η εποχή αυτή θέτει υπό αμφισβήτηση παγιωμένες παραδοχές για την αμερικανική ηγεσία και το μέλλον της διεθνούς τάξης.
mywaypress.gr
