Η λειτουργία του εγχώριου τραπεζικού συστήματος δημιουργεί αρνητικό περιβάλλον για την επιχειρηματικότητα

Ο δείκτης δανείων προς καταθέσεις στην Ελλάδα είναι πολύ χαμηλότερος από της Ευρωζώνης

 
Τα υψηλά επιτόκια και οι αυξανόμενες προμήθειες δυσχεραίνουν την πρόσβαση στη χρηματοδότηση για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Αυτό, σε συνδυασμό με την ανεπαρκή χορήγηση δανείων από τις τράπεζες, δημιουργεί ένα αρνητικό περιβάλλον για την επιχειρηματικότητα

 
Το Ινστιτούτο Εμπορίου και Υπηρεσιών (ΙΝ.ΕΜ.Υ) της ΕΣΕΕ προχώρησε στην εκπόνηση ειδικής Ανάλυσης Επικαιρότητας με Θέμα: «Η λειτουργία του εγχώριου τραπεζικού συστήματος και η ενίσχυση της αγοράς».

Το κείμενο αναλύει την λειτουργία του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, τονίζοντας την υψηλή διαφορά επιτοκίων μεταξύ καταθέσεων και δανείων σε σύγκριση με την Ευρωζώνη. Αυτό οδηγεί σε υψηλή κερδοφορία των τραπεζών, αλλά και σε περιορισμένη χορήγηση δανείων, επιβαρύνοντας τις επιχειρήσεις. Παράλληλα, η αύξηση των τραπεζικών χρεώσεων, αν και χαμηλότερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, επιτείνει τις δυσκολίες για τις επιχειρήσεις. Τέλος, η γραφειοκρατία και η μειωμένη εξυπηρέτηση πελατών αποτελούν επιπρόσθετα προβλήματα.

 
Η Επιρροή του Ελληνικού Τραπεζικού Συστήματος στην Οικονομία

Η λειτουργία του ελληνικού τραπεζικού συστήματος επηρεάζει σημαντικά την οικονομία, με τρόπους που συχνά δυσχεραίνουν την ανάπτυξη.

  • Παρά την πρόοδο στον τομέα, υπάρχουν αρκετές αστοχίες στη μεταφορά ρευστότητας στην πραγματική οικονομία.
  • Κύριο πρόβλημα αποτελεί το ιδιαίτερα διευρυμένο περιθώριο επιτοκίου, δηλαδή η διαφορά μεταξύ των επιτοκίων καταθέσεων και χορηγήσεων.
    • Αυτό σημαίνει ότι οι τράπεζες χρεώνουν υψηλά επιτόκια για τα δάνεια, ενώ οι καταθέτες λαμβάνουν χαμηλές αποδόσεις.
    • Το καθαρό επιτοκιακό περιθώριο (ΝΙΜ) στην Ελλάδα είναι σημαντικά υψηλότερο σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρωζώνης, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι ελληνικές τράπεζες εισπράττουν υψηλότερα καθαρά έσοδα από τόκους.
  • Ένα άλλο πρόβλημα είναι η χαμηλή αναλογία δανείων προς καταθέσεις, η οποία μειώνεται διαχρονικά.
    • Αυτό δείχνει ότι οι τράπεζες δεν διοχετεύουν επαρκή κεφάλαια στην οικονομία μέσω δανεισμού.
    • Συνεπώς, οι επιχειρήσεις δυσκολεύονται να λάβουν χρηματοδότηση, γεγονός που περιορίζει τις επενδύσεις και την ανάπτυξη.
  • Τα υψηλά επιτόκια δανείων έχουν οδηγήσει σε αυξημένη κερδοφορία για τις ελληνικές τράπεζες.
    • Ωστόσο, αυτή η κερδοφορία δεν προέρχεται από την ουσιαστική λειτουργία τους, δηλαδή τη χορήγηση δανείων.
    • Αντίθετα, οι τράπεζες στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό στα έσοδα από προμήθειες, τα οποία επιβαρύνουν επιπλέον τις επιχειρήσεις.
  • Οι πολλαπλές χρεώσεις και προμήθειες για βασικές τραπεζικές υπηρεσίες, όπως εμβάσματα, αναλήψεις και πληρωμές λογαριασμών, δημιουργούν ασφυκτικό κλοιό στις επιχειρήσεις.
  • Επιπλέον, το χαμηλό επίπεδο εξυπηρέτησης, λόγω έλλειψης προσωπικού στα τραπεζικά καταστήματα, δυσχεραίνει περαιτέρω τη λειτουργία των επιχειρήσεων.
  • Τέλος, η γραφειοκρατία, παρά τις προσπάθειες ψηφιοποίησης, συνεχίζει να αποτελεί πρόβλημα, καθυστερώντας τις διαδικασίες και αποθαρρύνοντας τις επιχειρήσεις.

Συμπερασματικά, η λειτουργία του ελληνικού τραπεζικού συστήματος χαρακτηρίζεται από υψηλά επιτόκια, χαμηλή χορήγηση δανείων, υψηλές προμήθειες και γραφειοκρατία. Αυτά τα στοιχεία δυσχεραίνουν την πρόσβαση σε χρηματοδότηση, αυξάνουν το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων και εμποδίζουν την οικονομική ανάπτυξη.

Είναι επιτακτική ανάγκη η λήψη μέτρων για την ενίσχυση της ρευστότητας στην αγορά, τη μείωση του κόστους δανεισμού, τον περιορισμό των προμηθειών και την απλοποίηση των γραφειοκρατικών διαδικασιών.

 
Βασικές Διαφορές Ελληνικού Τραπεζικού Τομέα και Ευρωζώνης

Οι πηγές  της ανάλυσης  επισημαίνουν μερικές βασικές διαφορές μεταξύ του ελληνικού τραπεζικού τομέα και αυτού της Ευρωζώνης:

  • Υψηλότερο Καθαρό Επιτοκιακό Περιθώριο (NIM): Στην Ελλάδα, η διαφορά μεταξύ των επιτοκίων καταθέσεων και χορηγήσεων (γνωστό και ως περιθώριο επιτοκίου) είναι σημαντικά μεγαλύτερη σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Σύμφωνα με τα στοιχεία του δεύτερου τριμήνου του 2024, το καθαρό επιτοκιακό περιθώριο των σημαντικότερων ελληνικών τραπεζών ήταν το πέμπτο υψηλότερο στην Ευρώπη. Αυτό σημαίνει ότι οι ελληνικές τράπεζες  απολαμβάνουν υψηλότερα επιτοκιακά έσοδα, γεγονός που συμβάλλει στην αυξημένη κερδοφορία τους.
  • Χαμηλότερος Δείκτης Δανείων προς Καταθέσεις: Παρά το υψηλό περιθώριο επιτοκίου, ο δείκτης δανείων προς καταθέσεις στην Ελλάδα είναι πολύ χαμηλότερος σε σχέση με την Ευρωζώνη. Αυτό υποδηλώνει ότι οι ελληνικές τράπεζες, ενώ χρεώνουν υψηλά επιτόκια, δεν χορηγούν δάνεια στον ίδιο βαθμό με τις τράπεζες της Ευρωζώνης,  περιορίζοντας την πιστωτική επέκταση.
  • Περιορισμένη Πρόσβαση στη Χρηματοδότηση: Οι ελληνικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην πρόσβαση σε χρηματοδότηση, κατατάσσοντας την Ελλάδα στην τελευταία θέση στην Ευρώπη σε αυτόν τον τομέα. Αυτό οφείλεται εν μέρει στην αυστηροποίηση των κριτηρίων χορήγησης δανείων μετά την οικονομική κρίση.
  • Αυξανόμενα Έσοδα από Προμήθειες: Ενώ τα έσοδα από προμήθειες των ελληνικών τραπεζών είναι χαμηλότερα από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, παρατηρείται μια αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια. Αυτή η αύξηση, ωστόσο,  επιβαρύνει περαιτέρω τις επιχειρήσεις, οι οποίες ήδη αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην πρόσβαση σε χρηματοδότηση.
  • Χαμηλότερο Επίπεδο Εξυπηρέτησης: Η έλλειψη προσωπικού στα τραπεζικά καταστήματα, λόγω της τηλεργασίας και των αποχωρήσεων, έχει οδηγήσει σε χαμηλότερο επίπεδο εξυπηρέτησης για τους πελάτες.

Συνολικά, οι πηγές της ανάλυσης παρουσιάζουν μια εικόνα του ελληνικού τραπεζικού τομέα που χαρακτηρίζεται από υψηλή κερδοφορία, αλλά και από περιορισμένη χρηματοδότηση προς την πραγματική οικονομία.

 
Επιτόκια, Προμήθειες και Πρόσβαση στη Χρηματοδότηση

Τα επιτόκια και οι προμήθειες επηρεάζουν σημαντικά την πρόσβαση στη χρηματοδότηση, ιδιαίτερα για τις ελληνικές επιχειρήσεις.

  • Υψηλά Επιτόκια: Στην Ελλάδα, υπάρχει ένα ιδιαίτερα διευρυμένο περιθώριο επιτοκίου, δηλαδή η διαφορά μεταξύ των επιτοκίων καταθέσεων και των επιτοκίων χορηγήσεων είναι μεγάλη. Αυτό σημαίνει ότι οι τράπεζες χρεώνουν υψηλά επιτόκια για τα δάνεια, καθιστώντας τα δυσπρόσιτα για πολλές επιχειρήσεις. Το καθαρό επιτοκιακό περιθώριο (ΝΙΜ) των ελληνικών τραπεζών είναι σημαντικά υψηλότερο σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρωζώνης.
  • Ανεπαρκής Χορήγηση Δανείων: Παρά τα υψηλά επιτόκια, οι ελληνικές τράπεζες δεν χορηγούν δάνεια στον βαθμό που θα έπρεπε. Ο δείκτης δανείων προς καταθέσεις είναι πολύ χαμηλός στην Ελλάδα, υποδεικνύοντας ότι οι τράπεζες δεν επιτελούν τον ουσιαστικό τους ρόλο στην ενίσχυση της οικονομίας.
  • Αυξανόμενες Προμήθειες: Ταυτόχρονα, οι τράπεζες επιβάλλουν μια σειρά από προμήθειες/χρεώσεις, οι οποίες σωρευτικά δημιουργούν ένα ασφυκτικό κλοιό στις επιχειρήσεις. Ενώ το ποσοστό των εσόδων από προμήθειες στα συνολικά λειτουργικά έσοδα των ελληνικών τραπεζών είναι χαμηλότερο από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, παρατηρείται μια σταδιακή αύξησή του, επιβαρύνοντας περαιτέρω τις επιχειρήσεις.
  • Περιορισμένη Πρόσβαση: Σύμφωνα με το “The European Small Business Finance Outlook (ESBFO) 2023”, οι ελληνικές επιχειρήσεις βρίσκονται στην τελευταία θέση στην πρόσβαση στη χρηματοδότηση. Η όποια πρόσβαση στη χρηματοδότηση παραμένει να έχει ιδιαίτερα υψηλό κόστος, λόγω των υψηλών επιτοκίων και προμηθειών, επιβραδύνοντας την ανάπτυξη των επιχειρήσεων.

Συνοψίζοντας, τα υψηλά επιτόκια και οι αυξανόμενες προμήθειες δυσχεραίνουν την πρόσβαση στη χρηματοδότηση για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Αυτό, σε συνδυασμό με την ανεπαρκή χορήγηση δανείων από τις τράπεζες, δημιουργεί ένα αρνητικό περιβάλλον για την επιχειρηματικότητα.

Σχετικά Άρθρα