Η Τουρκία περιθωριοποιήθηκε;

 Πώς η στρατηγική του Τραμπ για τη Μέση Ανατολή ξαναγράφει τις συμμαχίες

 
Τὸ άρθρο τοῦ Sinan Ciddi (fdd.org) ἀναλύει τὶς ἀλλαγὲς στὴν πολιτικὴ τῆς Μέσης Ἀνατολῆς ὑπὸ τὴν δεύτερη θητεία τοῦ προέδρου Trump. Ἐπικεντρώνεται στὴν περιθωριοποίηση τῆς Τουρκίας, ἐξαιτίας τῆς ὑποστήριξής της πρὸς ὁμάδες ὅπως ἡ Χαμάς καὶ ἡ Χεζμπολάχ. Ἡ ἀμερικανικὴ κυβέρνηση φαίνεται νὰ ἐνισχύει τὶς σχέσεις της μὲ τὸ Ἰσραὴλ καὶ τὰ κράτη τοῦ Κόλπου, ἀφήνοντας τὴν Τουρκία ἐκτὸς τῶν περιφερειακῶν σχεδίων. Ἡ πολιτικὴ τοῦ Ἐρντογάν, ἡ ὁποία ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὰ συμφέροντα τῶν ΗΠΑ, ἔχει οδηγήσει στὴν ἀπομόνωση τῆς χώρας. Τέλος, ἐξετάζει τὶς ἐπιπτώσεις αὐτῶν τῶν μεταβολῶν γιὰ τὸ μέλλον τῆς Συρίας καὶ τὴν πιθανὴ συνεργασία τῆς Τουρκίας μὲ τὴν Σαουδικὴ Ἀραβία καὶ τὰ Ἡνωμένα Ἀραβικὰ Ἐμιράτα.

 
Πώς η στρατηγική του Trump στη Μέση Ανατολή, κατά τη διάρκεια της δεύτερης θητείας του, φαίνεται να επηρεάζει τη θέση της Τουρκίας;

Η στρατηγική του Trump φαίνεται να περιθωριοποιεί την Τουρκία, εστιάζοντας στην ενίσχυση των δεσμών με το Ισραήλ, τη Σαουδική Αραβία και τα κράτη του Κόλπου. Αυτή η εστίαση αφήνει την Τουρκία εκτός των βασικών σχεδίων της Ουάσινγκτον για την περιοχή, υποδηλώνοντας μια μετατόπιση από την παραδοσιακή συμμαχία. Ο Trump είχε δεσμευτεί να περιορίσει την αμερικανική εμπλοκή σε περιοχές που δεν εξυπηρετούν άμεσα την εθνική ασφάλεια.

Ποιοι είναι οι κύριοι λόγοι για τους οποίους η κυβέρνηση Trump φαίνεται να παραμερίζει την Τουρκία ως περιφερειακό εταίρο;

Η κυβέρνηση Trump δεν θεωρεί πλέον την Τουρκία έναν αξιόπιστο περιφερειακό εταίρο. Αυτό οφείλεται στις πολιτικές που ακολουθεί η Τουρκία από το 2016, οι οποίες υπονομεύουν τα συμφέροντα των ΗΠΑ και της Δύσης στην περιοχή. Επίσης, σημαντικό ρόλο παίζει η στάση της Τουρκίας απέναντι στο Ισραήλ.

Πώς η στάση της Τουρκίας απέναντι στο Ισραήλ επηρεάζει τις σχέσεις της με τις Ηνωμένες Πολιτείες;

Η στάση της Τουρκίας απέναντι στο Ισραήλ αποτελεί σημαντικό αγκάθι στις σχέσεις της με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Ερντογάν έχει απομακρυνθεί από τους ισχυρούς δεσμούς που είχε η Τουρκία με το Ισραήλ, ιδιαίτερα μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, όταν ο Ερντογάν υποστήριξε ανοιχτά τη Χαμάς.

Πώς η εμπλοκή της Τουρκίας στη Συρία και η υποστήριξή της σε συγκεκριμένες ομάδες επηρεάζουν την αντίληψη των ΗΠΑ για την αξιοπιστία της;

Η εμπλοκή της Τουρκίας στη Συρία και η υποστήριξή της σε ομάδες όπως η Hayat Tahrir al-Sham (HTS) επηρεάζουν αρνητικά την αντίληψη των ΗΠΑ για την αξιοπιστία της Τουρκίας. Ενώ ορισμένες αραβικές χώρες έχουν δείξει συγκρατημένη προσέγγιση προς τον Ahmed al-Sharaa, παραμένουν επιφυλακτικές για τις σχέσεις της HTS με την Αλ Κάιντα και το ISIS.

Τι ρόλο παίζει η πρωτοβουλία IMEC (India-Middle East-Europe Economic Corridor) στην αναδιαμόρφωση των συμμαχιών στην περιοχή και πώς επηρεάζει τη θέση της Τουρκίας;

Η πρωτοβουλία IMEC, που στοχεύει στη δημιουργία ενός οικονομικού διαδρόμου μεταξύ Ινδίας, Μέσης Ανατολής και Ευρώπης, φαίνεται να παρακάμπτει την Τουρκία. Αυτό υποδηλώνει ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους αναζητούν εναλλακτικές διαδρομές και εταίρους για την οικονομική και στρατηγική τους δραστηριότητα στην περιοχή, μειώνοντας τον ρόλο της Τουρκίας.

Πώς η σχέση της Τουρκίας με τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ επηρεάζει την υποστήριξη των ΗΠΑ προς το Ισραήλ και τις σχέσεις με την Τουρκία;

Η υποστήριξη της Τουρκίας προς τη Χαμάς και η φερόμενη διευκόλυνση της χρηματοδότησης της Χεζμπολάχ μέσω Τούρκων υπηκόων προκαλούν σοβαρή ανησυχία στις ΗΠΑ. Αυτές οι ενέργειες θεωρούνται ότι υπονομεύουν την ασφάλεια του Ισραήλ και, ως εκ τούτου, επηρεάζουν αρνητικά τις σχέσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Τουρκίας.

Ποιες είναι οι πιθανές συνέπειες της περιθωριοποίησης της Τουρκίας στην περιφερειακή ασφάλεια και σταθερότητα;

Η περιθωριοποίηση της Τουρκίας μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη αστάθεια στην περιοχή. Η Τουρκία, ως σημαντικός περιφερειακός παίκτης με στρατιωτική παρουσία και επιρροή, θα μπορούσε να αναζητήσει εναλλακτικές συμμαχίες ή να ακολουθήσει πολιτικές που έρχονται σε αντίθεση με τα συμφέροντα των ΗΠΑ και των συμμάχων τους, οδηγώντας σε απρόβλεπτες συνέπειες.

Υπάρχει δυνατότητα για την Τουρκία να επαναπροσδιορίσει τη θέση της στην περιοχή και να βελτιώσει τις σχέσεις της με τις Ηνωμένες Πολιτείες;

Ναι, υπάρχει δυνατότητα. Ο Ερντογάν έχει την ευκαιρία να συνεργαστεί με τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για να διασφαλίσει ότι η Δαμασκός θα κυβερνάται χωρίς αποκλεισμούς. Ωστόσο, εάν χρησιμοποιήσει την επιρροή του στην HTS για να προωθήσει μια ισλαμιστική ατζέντα, θα επιβεβαιώσει μόνο τις ανησυχίες του Rubio σχετικά με τον ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή. Η Τουρκία θα μπορούσε να επαναπροσδιορίσει τη θέση της μέσω μιας αλλαγής πολιτικής, συμπεριλαμβανομένης μιας πιο εποικοδομητικής στάσης απέναντι στο Ισραήλ και μιας πιο συντονισμένης προσέγγισης στη Συρία. Ωστόσο, οι πρόσφατες ενέργειες του Ερντογάν υποδηλώνουν ότι είναι απίθανο να αλλάξει πορεία.

 
Ποιοι είναι οι βασικοί παράγοντες που οδήγησαν στην περιθωριοποίηση της Τουρκίας στην περιοχή;

Οι βασικοί παράγοντες που οδήγησαν στην περιθωριοποίηση της Τουρκίας στην περιοχή, σύμφωνα με το κείμενο, περιλαμβάνουν τα εξής:

• Η υιοθέτηση πολιτικών που υπονομεύουν τα συμφέροντα των ΗΠΑ και της Δύσης. Τουλάχιστον από το 2016, η Τουρκία έχει ακολουθήσει πολιτικές που δεν συνάδουν με τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην περιοχή.
• Η στάση της Τουρκίας απέναντι στο Ισραήλ, ιδιαίτερα μετά τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023. Ο Ερντογάν έχει υποστηρίξει ανοιχτά τη Χαμάς, παρέχοντας βάση επιχειρήσεων και διευκολύνοντας δραστηριότητες εντός των τουρκικών συνόρων. Αυτή η στάση έχει προκαλέσει την αντίδραση των ΗΠΑ, καθώς υπονομεύει τον στενότερο σύμμαχο της Ουάσινγκτον στην περιοχή.
• Η εμπλοκή της Τουρκίας στη Συρία. Ενώ η Τουρκία έπαιξε ρόλο στην αποδυνάμωση του καθεστώτος Άσαντ, η προσέγγισή της δεν ευθυγραμμίζεται με τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Υπάρχουν ανησυχίες ότι η Τουρκία μπορεί να χρησιμοποιήσει την επιρροή της για να προωθήσει μια ισλαμιστική ατζέντα στη Συρία.
• Υποψίες για διευκόλυνση της χρηματοδότησης της Χεζμπολάχ. Αναφορές στα μέσα ενημέρωσης υποστηρίζουν ότι Τούρκοι υπήκοοι εμπλέκονται στη μεταφορά κεφαλαίων από το Ιράν προς τη Χεζμπολάχ, γεγονός που ενισχύει την αντίληψη ότι η Άγκυρα βοηθά το Ιράν να ενισχύσει τις επιχειρήσεις της Χεζμπολάχ εναντίον του Ισραήλ.

Επιπλέον, η προτίμηση της αμερικανικής κυβέρνησης να συνεργαστεί με τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) για την αντιμετώπιση των υπολειμμάτων της Χαμάς και την αποτροπή της ανόδου ισλαμιστικών καθεστώτων, απουσία οποιουδήποτε ουσιαστικού ρόλου για την Τουρκία, υποδεικνύει την αυξανόμενη απομόνωση της Τουρκίας.

 
Ποια είναι τα τρία βασικά σχέδια του Rubio;

Σύμφωνα με το κείμενο, οι τρεις βασικοί στόχοι του Rubio στην περιοχή, όπως φαίνεται από τις πρόσφατες διπλωματικές του επαφές στη Μέση Ανατολή, είναι οι εξής:

• Επέκταση του Οικονομικού Διαδρόμου Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (IMEC).
• Ενίσχυση των σχέσεων με τη Σαουδική Αραβία και τα κράτη του Κόλπου.
• Ενδυνάμωση των δεσμών ΗΠΑ-Ισραήλ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι από αυτά τα σχέδια απουσιάζει οποιοσδήποτε ουσιαστικός ρόλος για την Τουρκία. Ο Rubio φαίνεται να προτιμά τη συνεργασία με τη Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ, ιδιαίτερα για την αντιμετώπιση των υπολειμμάτων της Χαμάς και την αποτροπή της ανόδου ισλαμιστικών καθεστώτων.

 
Ποιές οι πιθανές επιπτώσεις για την Ελλάδα;

Δεν υπάρχουν άμεσες αναφορές στις πιθανές επιπτώσεις για την Ελλάδα στο παρόν άρθρο. Ωστόσο, με βάση τα όσα αναφέρονται για την περιθωριοποίηση της Τουρκίας και τις μεταβαλλόμενες συμμαχίες στην περιοχή, μπορούν να εξαχθούν ορισμένα συμπεράσματα:

• Ενίσχυση του ρόλου των εναλλακτικών συμμάχων: Δεδομένου ότι οι ΗΠΑ φαίνεται να δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στη συνεργασία με χώρες όπως η Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ και το Ισραήλ, η Ελλάδα, η οποία έχει ήδη ισχυρούς δεσμούς με αυτές τις χώρες, θα μπορούσε να δει τον ρόλο της στην περιοχή να ενισχύεται. (Η Ιταλία;)
• Οικονομικές ευκαιρίες: Η επέκταση του Οικονομικού Διαδρόμου Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (IMEC) μπορεί να δημιουργήσει νέες οικονομικές ευκαιρίες για την Ελλάδα, καθώς θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό κόμβο για τη μεταφορά εμπορευμάτων και ενέργειας προς την Ευρώπη.
• Αναβάθμιση της γεωπολιτικής θέσης: Εάν η Τουρκία συνεχίσει να απομακρύνεται από τη Δύση και να επιδιώκει πολιτικές που έρχονται σε αντίθεση με τα συμφέροντα των ΗΠΑ, η Ελλάδα θα μπορούσε να αναδειχθεί ως ένας πιο αξιόπιστος εταίρος για τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση στην περιοχή, ενισχύοντας έτσι τη γεωπολιτική της θέση.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτά είναι συμπεράσματα που εξάγονται με βάση τις πληροφορίες που παρέχονται από την ανάλυση του άρθρου και δεν αναφέρονται ρητά στο κείμενο.