Η «Τράπεζα του Μπαμπά και της Μαμάς» καθορίζει όλο και περισσότερο τις ευκαιρίες των νέων

Η «Τράπεζα των Γονιών» δημιουργεί ένα περιβάλλον όπου η κοινωνική κινητικότητα εξαρτάται όλο και περισσότερο από την οικογενειακή περιουσία και λιγότερο από την ατομική προσπάθεια και ικανότητα, οδηγώντας σε μια κοινωνία με αυξημένες ανισότητες και μειωμένη κοινωνική κινητικότητα.

 
Η κληρονομιά της ανισότητας

Το άρθρο στο theguardian.com εξετάζει τον αυξανόμενο ρόλο της κληρονομιάς στην οικονομική ανισότητα, αναφερόμενο στην επίδραση του “Bank of Mum and Dad” – της οικονομικής υποστήριξης από τους γονείς – στις ζωές των νέων. Η έλλειψη κοινωνικής κινητικότητας αποδίδεται στην αύξηση της ιδιωτικής περιουσίας και στην στασιμότητα των μισθών, δημιουργώντας μια “κληρονομική” κοινωνία. Το άρθρο παρουσιάζει προσωπικές ιστορίες που υπογραμμίζουν τις διαφορές στις ευκαιρίες ανάμεσα σε εκείνους με και χωρίς οικογενειακή υποστήριξη, επισημαίνοντας τις επιπτώσεις στην αγορά κατοικίας, στις σχέσεις και στην κοινωνική ανισότητα γενικότερα. Τέλος, υπογραμμίζει την ανάγκη για ανοιχτή συζήτηση γύρω από αυτό το θέμα.

 
Τι είναι η “Τράπεζα των Μαμάδων και των Μπαμπάδων” και πώς επηρεάζει τη σύγχρονη κοινωνία; Η “Τράπεζα των Μαμάδων και των Μπαμπάδων” αναφέρεται στη σημαντική οικονομική υποστήριξη που παρέχουν οι γονείς στα παιδιά τους, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει τα πάντα, από τη στέγαση και τις σπουδές μέχρι τις καθημερινές ανάγκες. Αυτή η υποστήριξη δημιουργεί μια κοινωνία όπου οι ευκαιρίες καθορίζονται όλο και περισσότερο από την πρόσβαση στην οικογενειακή περιουσία, παρά από την ατομική εργασία και τις ικανότητες, οδηγώντας σε αυξανόμενες ανισότητες και περιορίζοντας την κοινωνική κινητικότητα.

Τι σημαίνει ο όρος “inheritocracy” και πώς σχετίζεται με την “Τράπεζα των Μαμάδων και των Μπαμπάδων”; Ο όρος “inheritocracy” περιγράφει μια κοινωνία όπου η θέση και οι ευκαιρίες των ανθρώπων εξαρτώνται κυρίως από την κληρονομιά και την οικογενειακή περιουσία, αντί από την αξιοκρατία. Η “Τράπεζα των Μαμάδων και των Μπαμπάδων” αποτελεί έναν από τους βασικούς μηχανισμούς που ενισχύουν την inheritocracy, καθώς παρέχει πλεονεκτήματα σε όσους έχουν πρόσβαση σε αυτή, δημιουργώντας ένα σύστημα όπου η οικονομική άνεση και οι ευκαιρίες μεταφέρονται από γενιά σε γενιά.

Πώς επηρεάζει η “Τράπεζα των Μαμάδων και των Μπαμπάδων” τις νεότερες γενιές; Η “Τράπεζα των Μαμάδων και των Μπαμπάδων” επηρεάζει τις νεότερες γενιές με πολλούς τρόπους. Όσοι έχουν πρόσβαση σε αυτήν έχουν μεγαλύτερες ευκαιρίες για σπουδές, αγορά κατοικίας, επαγγελματική ανέλιξη και γενικά οικονομική άνεση, ενώ όσοι δεν έχουν αυτή την υποστήριξη αντιμετωπίζουν περισσότερα εμπόδια. Αυτό δημιουργεί μια αίσθηση αδικίας και απογοήτευσης, καθώς οι ευκαιρίες δεν είναι ισότιμες για όλους. Επίσης, δημιουργεί μια νέα “κουλτούρα ορόσημων” όπου η οικονομική δυνατότητα των γονέων καθορίζει την επίτευξη σημαντικών σταδίων ζωής.

Πώς έχει αλλάξει το ζήτημα της ανισότητας γενεών με την πάροδο του χρόνου; Αρχικά, η συζήτηση επικεντρώθηκε στην ανισότητα μεταξύ των γενεών, όπου οι baby boomers θεωρούνταν πιο τυχεροί σε σχέση με τους millennials. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η έμφαση έχει μετατοπιστεί στην ανισότητα εντός της ίδιας γενιάς, όπου η “Τράπεζα των Μαμάδων και των Μπαμπάδων” παίζει σημαντικό ρόλο. Πλέον, η πρόσβαση στην οικογενειακή περιουσία καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις ευκαιρίες των νέων ανθρώπων, δημιουργώντας ένα νέο είδος κοινωνικής διαστρωμάτωσης.

Τι εννοείται με τον όρο “καλοί γονείς, κακοί πολίτες” και πώς σχετίζεται με την “inheritocracy”; Ο όρος “καλοί γονείς, κακοί πολίτες” αναφέρεται στην τάση των γονέων να εστιάζουν στην παροχή πλεονεκτημάτων στα παιδιά τους μέσω της οικογενειακής περιουσίας, αντί να υποστηρίζουν την ισότητα των ευκαιριών για όλους. Αυτό ενισχύει την “inheritocracy”, όπου η ευημερία εξαρτάται από τις οικογενειακές σχέσεις και τους πόρους, παρά από τις συλλογικές κοινωνικές πολιτικές και την κρατική υποστήριξη.

Πώς επηρεάζει η “Τράπεζα των Μαμάδων και των Μπαμπάδων” τις σχέσεις και τη δυναμική των ζευγαριών; Η “Τράπεζα των Μαμάδων και των Μπαμπάδων” επηρεάζει τις σχέσεις καθώς δημιουργεί μια τάση οι άνθρωποι να επιλέγουν συντρόφους που προέρχονται από παρόμοια κοινωνικοοικονομικά υπόβαθρα. Πολλοί, ιδιαίτερα όσοι έχουν λάβει υποστήριξη από τους γονείς, διστάζουν να συνδεθούν με άτομα που δεν έχουν ανάλογη οικονομική ασφάλεια. Αυτό ενισχύει τις κοινωνικές διακρίσεις και περιορίζει τις δια-ταξικές σχέσεις, οδηγώντας σε ένα “κυνήγι” για “οικονομικούς” συντρόφους.

Πώς θα επηρεαστεί η κληρονομιά από την αύξηση του κόστους κοινωνικής φροντίδας; Λόγω της γήρανσης του πληθυσμού και της αύξησης των αναγκών κοινωνικής φροντίδας, υπάρχει ο κίνδυνος τα χρήματα που προορίζονται για κληρονομιά, ειδικά η περιουσία σε ακίνητα, να χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη των εξόδων φροντίδας των ηλικιωμένων γονέων. Αυτό σημαίνει ότι η κληρονομιά δεν είναι εξασφαλισμένη και όσοι έχουν λάβει οικονομική βοήθεια νωρίτερα στη ζωή τους έχουν διπλό πλεονέκτημα.

Ποια είναι η σημασία της συζήτησης για την “inheritocracy” και πώς μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε; Η συζήτηση για την “inheritocracy” είναι σημαντική γιατί αποκαλύπτει τις βαθύτερες αιτίες της κοινωνικής ανισότητας και της περιορισμένης κοινωνικής κινητικότητας. Για να αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα, πρέπει να ξεκινήσουμε με μια ανοιχτή και ειλικρινή συζήτηση για την οικογενειακή περιουσία και το πώς επηρεάζει τις ζωές μας. Επιπλέον, είναι απαραίτητο να εξετάσουμε και να βελτιώσουμε τις κοινωνικές πολιτικές που μπορούν να προσφέρουν ίσες ευκαιρίες για όλους, ανεξάρτητα από την οικογενειακή τους καταγωγή.

 
Πώς επηρεάζει η κληρονομιά την κοινωνική κινητικότητα στην Ελλάδα;

Δεν υπάρχει άμεση αναφορά στην Ελλάδα. Ωστόσο, τα κείμενα περιγράφουν το φαινόμενο της «κληρονομοκρατίας» και πώς αυτό επηρεάζει την κοινωνική κινητικότητα σε γενικότερο επίπεδο. Μπορούμε να εξάγουμε κάποιες πληροφορίες που πιθανόν να ισχύουν και για την Ελλάδα, λαμβάνοντας υπόψη ότι το φαινόμενο της «Τράπεζας του Μπαμπά και της Μαμάς» είναι διεθνής τάση. Συγκεκριμένα, τα κείμενα αναφέρουν:

• Η οικονομική κατάσταση της οικογένειας καθορίζει όλο και περισσότερο τις ευκαιρίες των νέων, οδηγώντας σε μια «κληρονομοκρατία», όπου η πρόσβαση στην «Τράπεζα του Μπαμπά και της Μαμάς» είναι πιο σημαντική από την εργασία ή την εκπαίδευση.
• Η υποστήριξη από τους γονείς μπορεί να πάρει πολλές μορφές, όπως η κάλυψη των διδάκτρων, η παροχή στέγης ή η οικονομική ενίσχυση σε διάφορα στάδια της ζωής.
• Αυτό οδηγεί σε μια κατάσταση όπου οι γονείς γίνονται οι «φύλακες» της ενηλικίωσης των παιδιών τους, με το επίπεδο πλούτου της προηγούμενης γενιάς να καθορίζει ποια ορόσημα είναι εφικτά και ποια όχι.
• Σε μια «κληρονομοκρατία», συγκεκριμένα πλεονεκτήματα έχουν σημασία, όπως το να έχουν οι γονείς μια σταθερή σχέση, να ζουν σε μια συγκεκριμένη περιοχή, να είναι μοναχοπαίδια και να έχουν γονείς που μπορούν να δώσουν μια πρώιμη κληρονομιά.
• Η κληρονομιά δεν είναι εγγυημένη και το κόστος της κοινωνικής φροντίδας σε μια γηράσκουσα κοινωνία μπορεί να απορροφήσει μεγάλο μέρος της οικογενειακής περιουσίας.
• Σύμφωνα με μια μελέτη, τα ζευγάρια τείνουν να επιλέγουν συντρόφους με παρόμοιες προσδοκίες κληρονομιάς.
• Η ανισότητα στις κληρονομιές διευρύνεται, με τις ανώτερες εισοδηματικές ομάδες να λαμβάνουν πολύ μεγαλύτερα ποσοστά κληρονομιάς από τις κατώτερες.
• Η τάση είναι η μεταφορά πλούτου να γίνεται όλο και μεγαλύτερη τα επόμενα 30 χρόνια.
• Αυτή η τάση έχει οδηγήσει σε απογοήτευση με την τριτοβάθμια εκπαίδευση, καθώς οι πτυχιακές σπουδές δεν εγγυώνται την κοινωνική ανέλιξη όπως παλαιότερα.

Συνοψίζοντας, αν και δεν υπάρχει άμεση αναφορά στην Ελλάδα, τα κείμενα δείχνουν ότι η κληρονομιά παίζει σημαντικό ρόλο στην κοινωνική κινητικότητα. Η πρόσβαση στην οικονομική υποστήριξη από την οικογένεια (την «Τράπεζα του Μπαμπά και της Μαμάς») καθορίζει όλο και περισσότερο τις ευκαιρίες των νέων. Αυτό οδηγεί σε μια «κληρονομοκρατία», όπου η κοινωνική κινητικότητα δεν εξαρτάται πλέον τόσο από την εργασία και την εκπαίδευση, όσο από την οικογενειακή περιουσία και τις κληρονομικές προσδοκίες. Αυτή η τάση δεν είναι μοναδική στο Ηνωμένο Βασίλειο αλλά διεθνής και μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην κοινωνική κινητικότητα και στην Ελλάδα.

 
Ποιες είναι οι επιπτώσεις της “Τράπεζας των Γονιών” στην κοινωνική κινητικότητα;

Η «Τράπεζα των Γονιών» έχει σημαντικές επιπτώσεις στην κοινωνική κινητικότητα, δημιουργώντας μια «κληρονομοκρατία» όπου η οικογενειακή οικονομική κατάσταση καθορίζει τις ευκαιρίες των νέων. Αυτό σημαίνει ότι η πρόσβαση στην οικονομική υποστήριξη από τους γονείς γίνεται πιο σημαντική από την εργασία ή την εκπαίδευση για την κοινωνική ανέλιξη. Οι επιπτώσεις της «Τράπεζας των Γονιών» στην κοινωνική κινητικότητα περιλαμβάνουν:

• Μειωμένη σημασία της εκπαίδευσης: Ενώ παλαιότερα η εκπαίδευση ήταν το κλειδί για την κοινωνική κινητικότητα, πλέον η ικανότητα των γονέων να επενδύσουν στα παιδιά τους καθορίζει την κοινωνική τους θέση. Η αξία ενός πτυχίου έχει μειωθεί, ενώ το κόστος του έχει αυξηθεί.
• Αύξηση της ανισότητας: Η «κληρονομοκρατία» οδηγεί σε διεύρυνση των ανισοτήτων, καθώς οι οικογένειες με περισσότερα οικονομικά μέσα μπορούν να παρέχουν στα παιδιά τους σημαντικά πλεονεκτήματα. Αυτό δημιουργεί ένα σύστημα όπου η επιτυχία εξαρτάται περισσότερο από την κληρονομιά και λιγότερο από την ατομική προσπάθεια.
• Δημιουργία ενός συστήματος όπου οι γονείς είναι “οι φύλακες” της ενηλικίωσης των παιδιών τους: Το επίπεδο πλούτου της προηγούμενης γενιάς καθορίζει τα επιτεύγματα των παιδιών.
• Ενίσχυση των ενδοοικογενειακών δεσμών: Η οικογένεια γίνεται πιο σημαντική, καθώς οι γονείς αναλαμβάνουν έναν αυξημένο ρόλο στην οικονομική υποστήριξη των παιδιών τους. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια κατάσταση όπου οι «καλοί γονείς» είναι «κακοί πολίτες», με την έννοια ότι η οικογενειακή υποστήριξη αντικαθιστά τον ρόλο του κράτους στην παροχή κοινωνικής πρόνοιας.
• Ανισότητες εντός της ίδιας γενιάς: Οι ανισότητες δεν εμφανίζονται μόνο μεταξύ των γενεών, αλλά και εντός της ίδιας γενιάς. Όσοι έχουν πρόσβαση στην «Τράπεζα των Γονιών» έχουν σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι όσων δεν έχουν.
• Κοινωνικές επιλογές: Οι άνθρωποι τείνουν να επιλέγουν συντρόφους με παρόμοιες προσδοκίες κληρονομιάς, κάτι που αναπαράγει τις κοινωνικές ανισότητες. Επίσης, κάποιες γυναίκες με οικονομική άνεση χάρη στους γονείς τους, δεν θα επέλεγαν έναν σύντροφο χωρίς παρόμοια οικονομική ασφάλεια.
• Πρόσβαση στην αγορά κατοικίας: Η «Τράπεζα των Γονιών» είναι ένας σημαντικός παράγοντας στην αγορά κατοικίας, καθώς πολλοί γονείς βοηθούν τα παιδιά τους να αποκτήσουν στέγη.
• Ανισότητα στην κληρονομιά: Οι ανώτερες εισοδηματικές ομάδες λαμβάνουν πολύ μεγαλύτερες κληρονομιές από τις κατώτερες, ενισχύοντας περαιτέρω τις ανισότητες.
• Αβεβαιότητα για την κληρονομιά: Το κόστος της κοινωνικής φροντίδας μπορεί να απορροφήσει μεγάλο μέρος της οικογενειακής περιουσίας, καθιστώντας την κληρονομιά λιγότερο εγγυημένη.

Συνολικά, η «Τράπεζα των Γονιών» δημιουργεί ένα περιβάλλον όπου η κοινωνική κινητικότητα εξαρτάται όλο και περισσότερο από την οικογενειακή περιουσία και λιγότερο από την ατομική προσπάθεια και ικανότητα, οδηγώντας σε μια κοινωνία με αυξημένες ανισότητες και μειωμένη κοινωνική κινητικότητα.