Κατώτατος μισθός – Η νεοκλασική προσέγγιση, η προοδευτική προσέγγιση και η εμπειρική πλευρά
Η σχέση μεταξύ του κατώτατου μισθού και των επιπέδων απασχόλησης
Όπως σημειώνει ανάλυση του Δελτίου Οικονομικών Εξελίξεων της Alpha Bank για την ελληνική αγορά εργασίας το 2024: “Στην Ελλάδα παρατηρείται το παράδοξο φαινόμενο υψηλής ανεργίας (10,3% το πρώτο εννεάμηνο του 2024), ενώ ταυτόχρονα οι επιχειρήσεις δηλώνουν πολλές κενές θέσεις εργασίας (2,8% το ίδιο διάστημα).”
Το ερώτημα είναι αν αυτό οφείλεται μόνο στην έλλειψη κατάλληλα καταρτισμένων εργαζομένων για τις διαθέσιμες θέσεις ή και στους προσφερόμενους κατώτατους μισθούς και το εργασιακό πλαίσιο ;
Η σχέση μεταξύ του κατώτατου μισθού και των επιπέδων απασχόλησης
Η σχέση μεταξύ του κατώτατου μισθού και των επιπέδων απασχόλησης είναι περίπλοκη και πολυδιάστατη. Αύξηση του κατώτατου μισθού μπορεί να έχει θετικές επιπτώσεις, όπως η αύξηση της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων, αλλά μπορεί επίσης να προκαλέσει ανησυχίες σχετικά με την αύξηση της ανεργίας, εάν οι εργοδότες δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τους υψηλότερους μισθούς. Επίσης, η επίδραση μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τον τομέα και την οικονομική κατάσταση της χώρας.
Τα ευρήματα σχετικά με τον αντίκτυπο του κατώτατου μισθού στα επίπεδα απασχόλησης μπορεί να διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των διαφόρων χωρών. Παράγοντες όπως το συνολικό οικονομικό περιβάλλον, η ευελιξία της αγοράς εργασίας και τα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στον καθορισμό του τρόπου εφαρμογής αυτών των ευρημάτων. Σε ορισμένες χώρες, η αύξηση του κατώτατου μισθού μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερα ποσοστά ανεργίας, ιδίως μεταξύ των ευάλωτων πληθυσμών, ενώ σε άλλες, μπορεί να μην έχει σημαντική αρνητική επίδραση στα επίπεδα απασχόλησης.
Οι χώρες παρουσιάζουν αντικρουόμενες επιπτώσεις των πολιτικών κατώτατου μισθού στις αγορές εργασίας τους. Για παράδειγμα, στις Ηνωμένες Πολιτείες, μελέτες δείχνουν ότι οι σημαντικές αυξήσεις του κατώτατου μισθού μπορεί να οδηγήσουν σε υψηλότερα ποσοστά ανεργίας, ιδίως μεταξύ των νέων και των εργαζομένων χαμηλής ειδίκευσης. Αντίθετα, σε χώρες όπως η Αυστραλία, όπου ο κατώτατος μισθός είναι σχετικά υψηλός και προσαρμόζεται τακτικά, η σχέση φαίνεται λιγότερο επιζήμια και τα επίπεδα απασχόλησης παραμένουν σταθερά, αποδεικνύοντας ότι οι επιπτώσεις μπορεί να διαφέρουν σημαντικά ανάλογα με το οικονομικό πλαίσιο και τις συνθήκες της αγοράς εργασίας.
Η Σχέση Μεταξύ του Κατώτατου Μισθού και των Επιπέδων Απασχόλησης
Η συζήτηση γύρω από τον κατώτατο μισθό και την επίδρασή του στα επίπεδα απασχόλησης είναι ένα από τα πλέον αμφιλεγόμενα ζητήματα στην οικονομική θεωρία και πολιτική. Οι απόψεις διαφέρουν με ορισμένους να τονίζουν τον κατώτατο μισθό για την κοινωνική πρόνοια και άλλους να ανησυχούν για τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στην αγορά. Σε αυτό το άρθρο, εξετάζουμε τις βασικές διαστάσεις αυτής της σχέσης, βασίζονται σε δεδομένα και θεωρητικές προσεγγίσεις.
Ο Κατώτατος Μισθός: Ένα Κοινωνικό Δίχτυ Ασφαλείας
Ο κατώτατος μισθός καθορίζεται από την πολιτεία ως το ελάχιστο ποσό που μπορεί να λαμβάνει ένας εργαζόμενος για την εργασία του. Ο βασικός στόχος του μέτρου αυτού είναι η εξασφάλιση ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης για τους εργαζόμενους, ιδιαίτερα για εκείνους που απασχολούνται σε χαμηλόμισθες θέσεις.
Οι υποστηρικτές της αύξησης του κατώτατου μισθού υποστηρίζουν ότι η πολιτική αυτή μειώνει τη φτώχεια και ενισχύει την αγοραστική δύναμη των εργαζομένων. Όταν οι εργαζόμενοι έχουν περισσότερα χρήματα στη διάθεσή τους, η αυξημένη κατανάλωση μπορεί να ενισχύσει την οικονομική δραστηριότητα, δημιουργώντας έναν θετικό κύκλο για την οικονομία.
Πώς Επηρεάζονται τα Επίπεδα Απασχόλησης;
Ωστόσο, η σχέση μεταξύ του κατώτατου μισθού και των επιπέδων απασχόλησης δεν είναι μονοδιάστατη. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες που εξετάζουν πώς η αύξηση του κατώτατου μισθού μπορεί να επηρεάσει την αγορά εργασίας:
Η Νεοκλασική Προσέγγιση : Σύμφωνα με την παραδοσιακή οικονομική θεωρία, η αύξηση του κατώτατου μισθού ενδέχεται να προκαλέσει αύξηση του κόστους εργασίας για τους εργοδότες. Αυτό μπορεί να αποτυπωθεί στη μείωση των θέσεων εργασίας, ιδιαίτερα σε τομείς που βασίζονται σε εργαζόμενους χαμηλής εξειδίκευσης, όπως η εστίαση, το λιανικό εμπόριο και η γεωργία. Σε αυτήν την περίπτωση, η αύξηση του κατώτατου μισθού μπορεί να έχει υψηλότερη ανεργία για τους λιγότερο εξειδικευμένους εργαζόμενους.
Η Προοδευτική Προσέγγιση : Από την άλλη πλευρά, άλλες μελέτες δείχνουν ότι η αύξηση του κατώτατου μισθού μπορεί να είναι ελάχιστη ή και θετική στην απασχόληση. Αυτό συμβαίνει επειδή οι εργοδότες μπορούν να αντισταθμίσουν το αυξημένο κόστος μέσω της βελτίωσης της παραγωγικότητας, της αύξησης των τιμών ή της μείωσης των περιθωρίων κέρδους. Επιπλέον, οι εργαζόμενοι με τους καλύτερους μισθούς είναι πιθανό να είναι πιο παραγωγικοί και λιγότερο πιθανό να εγκαταλείψουν τη δουλειά τους.
Η Εμπειρική Πλευρά : Στην πράξη, οι επιπτώσεις του κατώτατου μισθού στα ποσοστά απασχόλησης εξαρτώνται από διάφορους παράγοντες, όπως το επίπεδο του κατώτατου μισθού σε σχέση με τον μέσο μισθό, η κατάσταση της αγοράς εργασίας και η ευελιξία της αγοράς. Για παράδειγμα, σε χώρες όπου ο κατώτατος μισθός είναι σχετικά χαμηλός σε σχέση με τον μέσο μισθό, η απασχόληση είναι συχνά ελάχιστη.
Συμπεράσματα
Η σχέση μεταξύ του κατώτατου μισθού και των επιπέδων απασχόλησης είναι πολύπλοκη και εξαρτάται από το οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο κάθε χώρας. Η αύξηση του κατώτατου μισθού μπορεί να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης των εργαζομένων και να ενισχύσει την οικονομική δραστηριότητα. Ωστόσο, πρέπει να ληφθούν υπόψη οι πιθανές ανάγκες στην απασχόληση, ιδιαίτερα για τους λιγότερα εξειδικευμένους εργαζόμενους.
Η χάραξη πολιτικής σε αυτόν τον τομέα απαιτεί προσεκτική ανάλυση και ισορροπία μεταξύ της προστασίας των εργαζομένων και της προώθησης μιας υγιούς αγοράς εργασίας. Οι κυβερνήσεις και οι κοινωνικοί εταίροι οφείλουν να συνεργάζονται για την εφαρμογή ενός κατώτατου μισθού που θα ωφελεί τόσο τους εργαζόμενους όσο και τις επιχειρήσεις, δημιουργώντας ένα περιβάλλον βιώσιμης ανάπτυξης και ευημερίας.
