Οι ευρωπαίοι φορείς χάραξης πολιτικής κοιμούνται στο τιμόνι

Η Ευρώπη αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα, όπως η παλαιότητα του πληθυσμού, η αργή καινοτομία και η έλλειψη επενδύσεων. Μια έκθεση του Mario Draghi τονίζει την ανάγκη για μεγαλύτερες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, με στόχο την τόνωση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης. Η έκθεση προτείνει μεταρρυθμίσεις στους τομείς της φορολογίας, των επενδύσεων και της ολοκλήρωσης των κεφαλαιαγορών. Ωστόσο, η εφαρμογή αυτών των μεταρρυθμίσεων αντιμετωπίζει πολιτικές δυσκολίες, απαιτώντας έντονη πολιτική δράση για να ξεπεραστούν οι συγκρούσεις και να αναζωογονηθεί η ευρωπαϊκή οικονομία.

 
Ο Taylor Pearce  επικεφαλής οικονομολόγος, Ινστιτούτο Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής, OMFIF,  σε άρθρο του στο omfif.org σημειώνει ότι η  Ευρώπη όντως αντιμετωπίζει ποικίλα οικονομικά προβλήματα. Σύμφωνα με το άρθρο, οι βασικότερες προκλήσεις είναι:

• Γήρανση του πληθυσμού και αργή καινοτομία: Αυτά τα δομικά προβλήματα μειώνουν το οικονομικό βάρος της Ευρώπης παγκοσμίως.
• Κόστος της κλιματικής μετάβασης: Το κόστος αυξάνεται, ενώ ο δημοσιονομικός χώρος συρρικνώνεται ή είναι ανύπαρκτος.
• Χαμηλή ανάπτυξη του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος: Η Ευρώπη δυσκολεύεται να διατηρήσει τον οικονομικό της δυναμισμό, καθώς το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα ανά κάτοικο έχει αυξηθεί με τον μισό ρυθμό σε σχέση με τις ΗΠΑ από τις αρχές της δεκαετίας του 2000.
• Έλλειμμα καινοτομίας: Η Ευρώπη υστερεί σε κρίσιμους τομείς, όπως οι ψηφιακές τεχνολογίες, λόγω ρυθμιστικών περιορισμών, έλλειψης χρηματοδοτικών μηχανισμών και κατακερματισμένης αγοράς κεφαλαίων.
• Ανεπαρκείς δημόσιες επενδύσεις: Οι δημοσιονομικοί κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, αν και έχουν αναθεωρηθεί, εξακολουθούν να περιορίζουν τις δημόσιες επενδύσεις που είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη.
• Κατακερματισμένη αγορά κεφαλαίων: Η έλλειψη ενιαίας αγοράς κεφαλαίων στην Ευρώπη εμποδίζει την αποτελεσματική διοχέτευση των αποταμιεύσεων σε παραγωγικές επενδύσεις.
• Ανεπαρκής προσέλκυση ξένων επενδύσεων: Παρά τα πλεονεκτήματα της Ευρώπης, όπως η σταθερότητα, η προβλεψιμότητα και η ηγετική της θέση στους βιώσιμους κανονισμούς, χρειάζονται περισσότερες προσπάθειες για την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων.
• Πολιτική αδράνεια: Η άνοδος εθνικιστικών και προστατευτικών κομμάτων δυσκολεύει την επίτευξη ευρωπαϊκής συναίνεσης για φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις.

Για να επιτευχθεί βιώσιμη ανάπτυξη, το άρθρο προτείνει τις ακόλουθες αλλαγές:

• Θέσπιση ευέλικτου δημοσιονομικού πλαισίου: Νέοι δημοσιονομικοί κανόνες που εξισορροπούν τη δημοσιονομική πειθαρχία με την ευελιξία για επενδύσεις ανάπτυξης.
• Ενίσχυση των δημόσιων επενδύσεων: Εξασφάλιση επαρκούς δημοσιονομικού χώρου για επενδύσεις σε τομείς όπως η καινοτομία, η πράσινη μετάβαση και οι υποδομές.
• Δημιουργία ενιαίας αγοράς κεφαλαίων: Ενοποίηση των κατακερματισμένων χρηματοπιστωτικών αγορών της Ευρώπης για την αποτελεσματικότερη διοχέτευση κεφαλαίων σε παραγωγικές επενδύσεις.
• Προσέλκυση ξένων επενδύσεων: Προώθηση των πλεονεκτημάτων της Ευρώπης, μείωση της γραφειοκρατίας και δημιουργία ελκυστικότερου επενδυτικού περιβάλλοντος.
• Ενίσχυση της ευρωπαϊκής συνεργασίας: Υπέρβαση των εθνικών συμφερόντων και συντονισμός δράσεων για την υλοποίηση φιλόδοξων μεταρρυθμίσεων.

Το άρθρο τονίζει ότι απαιτούνται έντονες, δημιουργικές και αποφασιστικές πολιτικές για να καλυφθεί το οικονομικό χάσμα με τους παγκόσμιους ανταγωνιστές. Η Ευρώπη πρέπει να δράσει γρήγορα και αποτελεσματικά για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις και να διασφαλίσει ένα βιώσιμο μέλλον.

 
Τρόποι προσέλκυσης ξένων επενδύσεων και ενίσχυσης της εσωτερικής αγοράς κεφαλαίου στην Ευρώπη

Η Ευρώπη μπορεί να προσελκύσει ξένες επενδύσεις και να ενισχύσει την εσωτερική αγορά κεφαλαίου με διάφορους τρόπους:

Προσέλκυση ξένων επενδύσεων:

• Εκμετάλλευση της σταθερότητας και της προβλεψιμότητας: Η Ευρώπη θεωρείται σταθερό και προβλέψιμο περιβάλλον για επενδύσεις, με χαμηλό γεωπολιτικό κίνδυνο σε σχέση με άλλες περιοχές.
• Προώθηση της βιώσιμης νομοθεσίας: Η Ευρώπη είναι πρωτοπόρος στους κανονισμούς για τη βιωσιμότητα, γεγονός που μπορεί να προσελκύσει επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες.
• Μείωση της γραφειοκρατίας: Η απλοποίηση των διαδικασιών και η μείωση του χρόνου αναμονής για τους επενδυτές θα καταστήσει την Ευρώπη πιο ελκυστική.

Ενίσχυση της εσωτερικής αγοράς κεφαλαίου:

• Ολοκλήρωση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών: Η δημιουργία μίας ενιαίας ευρωπαϊκής κεφαλαιαγοράς θα διευκολύνει την πρόσβαση σε χρηματοδότηση για τις επιχειρήσεις και θα ενισχύσει την κινητικότητα των κεφαλαίων.
• Δημιουργία πανευρωπαϊκού συνταξιοδοτικού προϊόντος: Ένα τέτοιο προϊόν θα μπορούσε να συγκεντρώσει κεφάλαια που θα διοχετεύονταν σε εγχώριες υποδομές και άλλες μακροπρόθεσμες επενδύσεις.
• Μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος: Η μεταρρύθμιση θα εξασφάλιζε υψηλότερες αποδόσεις για τον γηράσκοντα πληθυσμό και θα μείωνε το βάρος στο συνταξιοδοτικό σύστημα.

Πολιτικές προκλήσεις:

• Έλλειψη πολιτικής συναίνεσης: Η άνοδος εθνικιστικών και προστατευτικών κομμάτων δυσχεραίνει την επίτευξη συναίνεσης σε επίπεδο ΕΕ για δημοσιονομική και οικονομική ενοποίηση.
• Εθνικά συμφέροντα: Τα εθνικά συμφέροντα συχνά εμποδίζουν την υλοποίηση φιλόδοξων μεταρρυθμίσεων, όπως η δημιουργία μίας ενιαίας κεφαλαιαγοράς ή ενός πανευρωπαϊκού δημοσιονομικού εργαλείου.

Συμπερασματικά: Η Ευρώπη διαθέτει τα εργαλεία για να προσελκύσει ξένες επενδύσεις και να ενισχύσει την εσωτερική της αγορά κεφαλαίου.

Ωστόσο, η υλοποίηση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων απαιτεί τολμηρή, δημιουργική και αποφασιστική πολιτική δράση.

 
Πολιτικές προκλήσεις και ξεπερνώντας την αδράνεια

Το άρθρο υπογραμμίζει αρκετές πολιτικές προκλήσεις που εμποδίζουν την εφαρμογή σημαντικών οικονομικών μεταρρυθμίσεων στην Ευρώπη.

• Αύξηση του εθνικισμού και του προστατευτισμού: Η άνοδος εθνικιστικών και προστατευτικών κομμάτων σε όλη την Ευρώπη δυσχεραίνει την επίτευξη συναίνεσης σε επίπεδο ΕΕ για δημοσιονομική και οικονομική ολοκλήρωση.
• Εντεινόμενες εθνικές αντιδράσεις: Σημαντικές ιδέες, όπως η ενοποιημένη αγορά κεφαλαίων ή η δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού δημοσιονομικού εργαλείου, συχνά αντιμετωπίζονται με αντίσταση λόγω βαθιά ριζωμένων εθνικών συμφερόντων.
• Ανεπαρκής ευελιξία στις δημοσιονομικές πολιτικές: Ενώ οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ προσφέρουν κάποια ευελιξία, οι ειδικοί ανησυχούν ότι δεν είναι αρκετά τολμηροί για να διευκολύνουν τις απαραίτητες δημόσιες επενδύσεις.

Για να ξεπεραστεί η πολιτική αδράνεια, οι πηγές προτείνουν:

• Τολμηρή και δημιουργική χάραξη πολιτικής: Η Ευρώπη χρειάζεται ηγέτες με όραμα και αποφασιστικότητα για να εφαρμόσουν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις.
• Ενίσχυση της ευρωπαϊκής συνεργασίας: Η επιτυχία των μεταρρυθμίσεων εξαρτάται από την ικανότητα των κρατών μελών να συντονίσουν τις δράσεις τους.
• Δημιουργία κοινής ευρωπαϊκής δημοσιονομικής ικανότητας: Η χρηματοδότηση επενδύσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο κρίνεται απαραίτητη για τη μεγιστοποίηση της παραγωγικότητας και τη χρηματοδότηση ευρωπαϊκών δημόσιων αγαθών.
• Προώθηση μιας συνεκτικής ευρωπαϊκής αγοράς κεφαλαίων: Η ολοκλήρωση των αγορών κεφαλαίων θα μπορούσε να ξεκλειδώσει τεράστιες επενδυτικές δυνατότητες και να βοηθήσει τις νεοφυείς επιχειρήσεις να αναπτυχθούν.
• Παρουσίαση των πλεονεκτημάτων της Ευρώπης: Η σταθερότητα, η προβλεψιμότητα και η ηγετική θέση της Ευρώπης στους βιώσιμους κανονισμούς θα πρέπει να προωθηθούν για να προσελκύσουν ξένες επενδύσεις.

Η έκθεση Draghi καταδεικνύει την επείγουσα ανάγκη δράσης για να καλυφθεί το οικονομικό χάσμα με τους παγκόσμιους ανταγωνιστές. Η εφαρμογή των προτεινόμενων λύσεων απαιτεί αλλαγή του πολιτικού κλίματος, με έμφαση στην ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και την κοινή ευημερία.