Οι ηγέτες της ΕΕ πραγματοποιούν σύνοδο κορυφής για «ανοιχτή εγχείρηση καρδιάς»

Ενώ η Γαλλία και η Ελλάδα υποστηρίζουν τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας και την αγορά ευρωπαϊκών όπλων, άλλες χώρες βλέπουν την αγορά αμερικανικών όπλων ως πιο πρακτική και σημαντική για τη διατήρηση των σχέσεων με τις ΗΠΑ

 
Η κεντρική είδηση του δημοσιεύματος στο politico.eu αφορά μια σύνοδο κορυφής της ΕΕ για την άμυνα, όπου η Γαλλία υποστηρίζει την προτίμηση σε ευρωπαϊκά όπλα, ενώ άλλες χώρες ανησυχούν για την πιθανή αντίδραση του Τραμπ. Η διαφωνία επικεντρώνεται στον τρόπο χρηματοδότησης της άμυνας και στην προμήθεια όπλων από τρίτες χώρες, κυρίως ΗΠΑ. Η σύνοδος προσπαθεί να βρει κοινό έδαφος εν μέσω της αυξανόμενης απειλής από τη Ρωσία, με τις ΗΠΑ να παίζουν σημαντικό ρόλο, παρά την απουσία τους από τη σύνοδο. Η επίτευξη συμφωνίας θεωρείται δύσκολη, αλλά ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια της ΕΕ.

 
Ποιος είναι ο κύριος λόγος για τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ σχετικά με την άμυνα και ποια είναι η βασική διαφωνία;

Η σύνοδος κορυφής της ΕΕ πραγματοποιείτε  για να συζητηθεί το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας, ιδίως υπό το φως της αυξανόμενης απειλής από τη Ρωσία. Η κύρια διαφωνία αφορά το πού πρέπει να ξοδευτούν τα ευρωπαϊκά χρήματα για εξοπλισμούς. Η Γαλλία υποστηρίζει ότι πρέπει να επενδυθούν σε στρατιωτικά συστήματα που έχουν σχεδιαστεί και κατασκευαστεί στην Ευρώπη, ενώ πολλές άλλες χώρες προειδοποιούν ότι ο αποκλεισμός των αμερικανικών εταιρειών όπλων από τις επιδοτήσεις της ΕΕ θα εξοργίσει τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, θέτοντας σε κίνδυνο τη διατλαντική συμμαχία.

Γιατί ορισμένες χώρες της ΕΕ προτιμούν να αγοράζουν όπλα από τις ΗΠΑ αντί να επενδύουν στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία;

Πολλές χώρες, ιδίως εκείνες που συνορεύουν με τη Ρωσία, επιθυμούν να αγοράσουν γρήγορα διαθέσιμο εξοπλισμό για να ενισχύσουν τις στρατιωτικές τους δυνάμεις, προκειμένου να αντιμετωπίσουν την ρωσική απειλή. Επιπλέον, ορισμένες χώρες θεωρούν ότι είναι σημαντικό να διατηρηθεί η διατλαντική συμμαχία και ότι η αγορά αμερικανικών όπλων θα μπορούσε να διασφαλίσει τη συνεχή υποστήριξη των ΗΠΑ. Υπάρχει επίσης ανησυχία ότι εάν η ΕΕ “κλείσει τις πόρτες” στις αμερικανικές εταιρείες όπλων, τότε ο Ντόναλντ Τραμπ θα αποσύρει την υποστήριξή του.

Ποιος ο ρόλος του Ντόναλντ Τραμπ στη σύνοδο κορυφής, παρόλο που δεν είναι προσκεκλημένος;

Παρόλο που ο Ντόναλντ Τραμπ δεν προσκλήθηκε στη σύνοδο, ο ρόλος του είναι πολύ σημαντικός, καθώς οι ηγέτες της ΕΕ ανησυχούν για την αντίδρασή του, εάν αποκλείσει την αγορά αμερικανικού στρατιωτικού εξοπλισμού. Ορισμένες χώρες θεωρούν ότι είναι ζωτικής σημασίας να διατηρηθεί η εύνοια των ΗΠΑ, ειδικά εν όψει της δεύτερης θητείας του Τραμπ. Ο φόβος ενός εμπορικού πολέμου με τις ΗΠΑ επίσης παίζει ρόλο.

Ποια είναι η άποψη της Γαλλίας και τι προτείνει;

Η Γαλλία, με τη στήριξη της Ελλάδας, υποστηρίζει σθεναρά την ανάγκη να επενδυθούν τα χρήματα της ΕΕ στην ανάπτυξη και παραγωγή όπλων εντός της Ευρώπης. Θεωρούν ότι αυτό θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη στρατηγική αυτονομία, ειδικά σε περίπτωση που το ΝΑΤΟ βρεθεί υπό πίεση κατά τη διάρκεια μιας δεύτερης θητείας του Τραμπ. Η Γαλλία ανησυχεί ότι η εξάρτηση από τις ΗΠΑ θέτει σε κίνδυνο την ευρωπαϊκή ασφάλεια.

Ποιο είναι το μέγεθος των επενδύσεων που συζητούνται για την ευρωπαϊκή άμυνα;

Συζητούνται σημαντικές αυξήσεις στις αμυντικές δαπάνες της ΕΕ. Ένα έγγραφο από την Πολωνία και τις Βαλτικές χώρες ζητά τουλάχιστον 100 δισεκατομμύρια ευρώ για την άμυνα έως το 2027, ενώ η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανέφερε ότι η ΕΕ θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο να ξοδέψει επιπλέον 500 δισεκατομμύρια ευρώ για την άμυνα την επόμενη δεκαετία. Ωστόσο, το τρέχον πρόγραμμα αμυντικής βιομηχανίας της ΕΕ των 1,5 δισεκατομμυρίων ευρώ θεωρείται μικρό σε σύγκριση με τις ανάγκες.

Πόσο μεγάλο μέρος των αμυντικών παραγγελιών της ΕΕ καταλήγει σε αμερικανικές εταιρείες;

Σύμφωνα με την έκθεση Draghi, από τα μέσα του 2022 έως τα μέσα του 2023, το 63% όλων των αμυντικών παραγγελιών της ΕΕ κατέληξαν σε αμερικανικές εταιρείες και ένα επιπλέον 15% σε άλλους προμηθευτές εκτός ΕΕ. Αυτό δείχνει τη σημαντική εξάρτηση της Ευρώπης από τις ΗΠΑ στον τομέα του στρατιωτικού εξοπλισμού.

Ποιος είναι ο στόχος της συνάντησης με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ και τον πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου;

Η παρουσία του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ Mark Rutte και του Βρετανού πρωθυπουργού Keir Starmer στη σύνοδο, είναι ενδεικτική των προσπαθειών να κρατηθούν οι ΗΠΑ “στην σφαίρα επιρροής” της Ευρώπης, και να διασφαλιστεί η συνέχιση της διατλαντικής συμμαχίας. Και οι δύο ηγέτες έχουν προσπαθήσει να διατηρήσουν ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με τον Τραμπ, για να τον πείσουν για την αξία της ατλαντικής συμμαχίας και να μην απομονωθεί η Ευρώπη από την αμερικανική υποστήριξη.

Ποια είναι η γενική εκτίμηση για τα αποτελέσματα της συνόδου κορυφής;

Οι προσδοκίες δεν είναι υψηλές για σημαντική πρόοδο. Ένας ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ παρομοίασε τη σύνοδο με “χειρουργική επέμβαση ανοιχτής καρδιάς σε έναν κορυφαίο αθλητή”, υπογραμμίζοντας την πολυπλοκότητα του θέματος και τις δυσκολίες για επίτευξη ομοφωνίας. Οι αναλυτές δεν αναμένουν δραματικές εξελίξεις, καθώς οι διαφωνίες παραμένουν βαθιές και οι πιέσεις από την αμερικανική πλευρά είναι μεγάλες.

 
Πώς επηρεάζει η στάση της Γαλλίας την ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική;

Η στάση της Γαλλίας επηρεάζει την ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική καθώς η χώρα επιμένει ότι τα χρήματα των Ευρωπαίων φορολογουμένων πρέπει να δαπανώνται σε στρατιωτικά συστήματα που έχουν σχεδιαστεί και κατασκευαστεί στην Ευρώπη. Αυτή η θέση έρχεται σε αντίθεση με πολλές άλλες χώρες που προειδοποιούν ότι ο αποκλεισμός των αμερικανικών εταιρειών όπλων από τις επιδοτήσεις της ΕΕ θα εξοργίσει τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Συγκεκριμένα:

• Η Γαλλία, η μόνη πυρηνική δύναμη της ΕΕ, είναι υπέρ της ανάπτυξης κοινών ευρωπαϊκών δυνατοτήτων, όπως πυραύλους, αντιπυραυλικά συστήματα, drones και αντι-drones, με ευρωπαϊκά κεφάλαια.
• Άλλες χώρες, όπως η Γερμανία, η Πολωνία, οι Κάτω Χώρες και οι χώρες της Βαλτικής, έχουν “στρατηγικό συμφέρον να διατηρήσουν τους συμμάχους μας κοντά μας” και θέλουν να αγοράσουν όπλα από τις ΗΠΑ για να ενισχύσουν γρήγορα τις στρατιωτικές τους δυνάμεις.
• Η Πολωνία, για παράδειγμα, έχει ήδη δαπανήσει 60 δισεκατομμύρια δολάρια σε εξοπλισμό από τις ΗΠΑ και δισεκατομμύρια επιπλέον από τη Νότια Κορέα.
• Η Ιταλία υποστηρίζει επίσης την αγορά όπλων από τις ΗΠΑ για να διασφαλίσει ότι οι ΗΠΑ, υπό την ηγεσία του Τραμπ, θα συνεχίσουν να θεωρούν πολύτιμη τη συμμαχία τους με τις ευρωπαϊκές χώρες.
• Η Ελλάδα υποστηρίζει επίσης τη γαλλική θέση, λέγοντας ότι η αγορά όπλων που έχουν αναπτυχθεί και κατασκευαστεί στην ΕΕ θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη στρατηγική αυτονομία.

Αυτή η διαφωνία επηρεάζει τις συζητήσεις για το πώς θα διατεθούν τα κονδύλια της ΕΕ για την άμυνα, όπως το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Αμυντικής Βιομηχανίας ύψους 1,5 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο θεωρείται ένας πρόδρομος για μια σημαντική αύξηση των αμυντικών δαπανών της ΕΕ. Η διαφωνία αυτή θέτει σε δύσκολη θέση τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα, ο οποίος προσπαθεί να επιτύχει μια ενιαία θέση.