Οι μεγαλύτερες προκλήσεις του Ελληνικού Τουρισμού
Ανησυχία των Ελλήνων πολιτών για τον υπερτουρισμό και τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις του στο περιβάλλον και την τοπική κουλτούρα – Η αντίφαση μεταξύ της άποψης του Πρωθυπουργού και της πλειοψηφίας των Ελλήνων σχετικά με τον υπερτουρισμό
Η δεύτερη εκδήλωση “Reimagine Tourism in Greece” επικεντρώνεται στο μέλλον του τουρισμού στην Ελλάδα, εξετάζοντας προοπτικές και προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένων των υποδομών, της ενεργειακής μετάβασης και της βιωσιμότητας. Κορυφαίοι φορείς και εκπρόσωποι του τουρισμού, συμπεριλαμβανομένου του Πρωθυπουργού, συζήτησαν την ανάγκη για επενδύσεις σε υποδομές, την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού και την ανάπτυξη εθνικής στρατηγικής για τον τουρισμό. Η έρευνα δείχνει ότι οι Έλληνες βλέπουν τον τουρισμό ως σημαντικό για την οικονομία, αλλά ανησυχούν για τον υπερτουρισμό, τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και τις αυξημένες τιμές.
Οι μεγαλύτερες προκλήσεις του Ελληνικού Τουρισμού
Σύμφωνα με τους ομιλητές, οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο ελληνικός τουρισμός είναι:
- Υποδομές: Η βελτίωση των υποδομών αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα για το μέλλον του τουρισμού. Ο Πρωθυπουργός παραδέχθηκε ότι “σε κάποια έργα δεν είμαστε ακόμα εκεί που θέλουμε”. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Τράπεζας Πειραιώς, τόνισε ότι η ρευστότητα και η διάθεση για επενδύσεις υπάρχουν, αλλά το μεγάλο ζήτημα είναι οι υποδομές. Ο Πρόεδρος της AEGEAN, κατηγοριοποίησε τις υποδομές σε “σκληρές” (κατασκευαστικές) και “ήπιες” (οργάνωση κράτους, διαχείριση απορριμμάτων, χωροταξία).
- Ενεργειακή Μετάβαση: Η Ελλάδα επιδιώκει την ενεργειακή μετάβαση του τουρισμού . Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Attica Group, αναφέρθηκε στην ανανέωση του στόλου και στο δεσμευτικό πλαίσιο για την απανθρακοποίηση της ναυτιλίας.
- Υπερτουρισμός: Παρόλο που ο Πρωθυπουργός τόνισε ότι η Ελλάδα δεν έχει πρόβλημα υπερτουρισμού, το 67% των Ελλήνων πιστεύουν ότι υπάρχει υπερτουρισμός στη χώρα. Επιπλέον, το 46% εκτιμούν ότι το “ελληνικό τοπίο” και η “παράδοση” απειλούνται από τον τουρισμό.
- Αυξημένες Τιμές: Το 59% των Ελλήνων εκτιμούν ότι οι αυξημένες τιμές στα καταλύματα εμποδίζουν τους Έλληνες να κάνουν διακοπές.
- Ανθρώπινο Δυναμικό: Ο Διευθύνων Σύμβουλος της PwC Ελλάδας, εστίασε στην αναβάθμιση του εργατικού δυναμικού, αναφέροντας σοβαρές ελλείψεις και την ανάγκη για επιμόρφωση και εθνική στρατηγική.
Πιθανές Λύσεις:
- Επενδύσεις σε Υποδομές: Η στοχευμένη αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων, ΣΔΙΤ, και αποκρατικοποιήσεις μπορούν να χρηματοδοτήσουν την αναβάθμιση των υποδομών.
- Βιώσιμες Τουριστικές Πρακτικές: Η καλύτερη διαχείριση των προορισμών με έμφαση στο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και στις βιώσιμες πρακτικές είναι απαραίτητη.
- Εκπαίδευση και Κατάρτιση: Η ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού μέσω εκπαίδευσης και κατάρτισης μπορεί να αντιμετωπίσει τις ελλείψεις προσωπικού.
- Στρατηγικός Σχεδιασμός: Ο Διευθύνων Σύμβουλος των Electra Hotels, τόνισε την ανάγκη για στρατηγικό σχεδιασμό σε συνεργασία με τους τοπικούς επαγγελματίες.
- Διάχυση Τουριστικού Εισοδήματος: Η διάχυση του τουριστικού εισοδήματος σε όλες τις περιφέρειες και σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα είναι σημαντική για την βιώσιμη ανάπτυξη.
Η άποψη της ελληνικής κοινωνίας για τον τουρισμό και η επιρροή της στις πολιτικές
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο «Reimagine Tourism in Greece», η ελληνική κοινωνία αναγνωρίζει τη σημασία του τουρισμού για την χώρα, ενώ παράλληλα εκφράζει ανησυχίες για τις πιθανές αρνητικές του επιπτώσεις.
- Συγκεκριμένα, το 86% των Ελλήνων θεωρούν τον τουρισμό πολύ σημαντικό για την Ελλάδα.
- Ωστόσο, ένα σημαντικό ποσοστό, το 67%, πιστεύει ότι υπάρχει υπερτουρισμός στη χώρα.
- Επιπλέον, το 46% εκτιμά ότι το ελληνικό τοπίο και η παράδοση απειλούνται από τον τουρισμό.
- Η ανησυχία για τις αυξημένες τιμές στα καταλύματα είναι επίσης έντονη, καθώς το 59% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι οι τιμές εμποδίζουν τους Έλληνες να κάνουν διακοπές.
Αυτές οι ανησυχίες της κοινής γνώμης επηρεάζουν και τις πολιτικές που εφαρμόζονται. Ο Πρωθυπουργός μιλώντας στο συνέδριο, τόνισε την ανάγκη για επέκταση της τουριστικής περιόδου και σε περιοχές που δεν έχουν αναπτυχθεί τουριστικά. Αυτό θα μπορούσε να μετριάσει το πρόβλημα του υπερτουρισμού σε δημοφιλείς προορισμούς.
Επιπλέον, η έμφαση στην αύξηση των εσόδων από τον τουρισμό, χωρίς όμως να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα της χώρας, δείχνει ότι η κυβέρνηση λαμβάνει υπόψη της τις ανησυχίες για τις αυξημένες τιμές.
Παράλληλα, η ανάγκη για επενδύσεις σε υποδομές, όπως τονίστηκε από τους συμμετέχοντες στο συνέδριο, αποτελεί βασική προτεραιότητα για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που θέτει η ανάπτυξη του τουρισμού.
Συνοψίζοντας, η άποψη της ελληνικής κοινωνίας για τον τουρισμό είναι διττή: από τη μία πλευρά αναγνωρίζεται η σημασία του για την οικονομία, από την άλλη εκφράζονται ανησυχίες για τις αρνητικές επιπτώσεις του. Αυτές οι ανησυχίες επηρεάζουν και τις πολιτικές που εφαρμόζονται, με έμφαση στην επέκταση της τουριστικής περιόδου, την αύξηση των εσόδων χωρίς να θιγεί η ανταγωνιστικότητα και τις επενδύσεις σε υποδομές.
Βιώσιμη εξέλιξη του ελληνικού τουρισμού
Για να εξελιχθεί ο ελληνικός τουρισμός προς μια πιο βιώσιμη κατεύθυνση και να διασφαλιστεί η ευημερία των τοπικών κοινωνιών, από το συνέδριο οι ομιλητές προτείνουν τα εξής:
- Επενδύσεις σε υποδομές: Απαιτούνται επενδύσεις τόσο σε “σκληρές” υποδομές όπως κατασκευές, όσο και σε “ήπιες” υποδομές, όπως η διαχείριση των απορριμμάτων και ο έλεγχος της χωροταξίας. Η βελτίωση των υποδομών θα βοηθήσει στην καλύτερη διαχείριση του τουριστικού ρεύματος και στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
- Ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού: Η αναβάθμιση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού στον τουριστικό κλάδο, μέσω επιμόρφωσης και εφαρμογής εθνικής στρατηγικής, κρίνεται απαραίτητη για την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών.
- Συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα: Η σύμπραξη με τον ιδιωτικό τομέα μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία σχολών τουριστικών επαγγελμάτων υψηλού επιπέδου, ενισχύοντας την ελκυστικότητα του κλάδου.
- Διασπορά του τουριστικού ρεύματος: Η επέκταση της τουριστικής περιόδου πέρα από τους καλοκαιρινούς μήνες και η προώθηση λιγότερο δημοφιλών προορισμών θα συμβάλλουν στην αποσυμφόρηση των δημοφιλών περιοχών και στην ομοιόμορφη κατανομή των ωφελειών του τουρισμού.
- Βιώσιμες τουριστικές πρακτικές: Η έμφαση σε πρακτικές που σέβονται το περιβάλλον και την τοπική κουλτούρα, καθώς και η διαχείριση των προορισμών με γνώμονα τη βιωσιμότητα είναι κρίσιμες για τη μακροπρόθεσμη ευημερία των τοπικών κοινωνιών.
- Δίκαιη κατανομή εσόδων: Η διοχέτευση μέρους των εσόδων από τον τουρισμό στους δήμους και τις περιφέρειες θα ενισχύσει την τοπική οικονομία και θα συμβάλλει στην ανάπτυξη έργων υποδομής και βελτίωσης της ποιότητας ζωής των κατοίκων.
Επιπλέον, αναδεικνύουν την ανησυχία των Ελλήνων πολιτών για τον υπερτουρισμό και τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις του στο περιβάλλον και την τοπική κουλτούρα. Η αντιμετώπιση αυτών των ανησυχιών, σε συνδυασμό με την υιοθέτηση των προαναφερθέντων μέτρων, θα οδηγήσει σε έναν πιο βιώσιμο και ωφέλιμο τουρισμό για την Ελλάδα.
Η άποψη των Ελλήνων για τον αντίκτυπο του τουρισμού στην παράδοση και το τοπίο
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο «Reimagine Tourism in Greece», ένα σημαντικό μέρος των Ελλήνων εκφράζει ανησυχίες για τον αντίκτυπο του τουρισμού στην παράδοση και το τοπίο της χώρας.
- Συγκεκριμένα, το 46% των ερωτηθέντων στην έρευνα της PULSE RC / KOSMON εκτιμούν ότι το «ελληνικό τοπίο» και η «παράδοση» απειλούνται από τον τουρισμό.
Αυτή η ανησυχία πιθανόν να σχετίζεται με φαινόμενα όπως η υπερδόμηση σε τουριστικές περιοχές, η αλλοίωση του τοπίου για την κατασκευή τουριστικών υποδομών, η εμπορευματοποίηση της παράδοσης και η υιοθέτηση ξένων πολιτισμικών στοιχείων σε βάρος των τοπικών.
Παράλληλα, η συζήτηση στο συνέδριο ανέδειξε την ανάγκη για βιώσιμες τουριστικές πρακτικές που θα σέβονται το περιβάλλον και την τοπική κουλτούρα. Η διαχείριση των προορισμών με γνώμονα τη βιωσιμότητα και η καλύτερη χωροταξική οργάνωση αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την προστασία του τοπίου και της παράδοσης.
Επιπλέον, η επέκταση της τουριστικής περιόδου και σε περιοχές που δεν έχουν αναπτυχθεί τουριστικά, θα μπορούσε να συμβάλλει στην αποσυμφόρηση των δημοφιλών προορισμών και στην μείωση της πίεσης στο περιβάλλον και την τοπική κουλτούρα.
Πιθανοί λόγοι για την αντίφαση
Η αντίφαση μεταξύ της άποψης του Πρωθυπουργού και της πλειοψηφίας των Ελλήνων σχετικά με τον υπερτουρισμό μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες:
- Διαφορετική Οπτική: Ο Πρωθυπουργός, ως επικεφαλής της κυβέρνησης, εστιάζει στην οικονομική ανάπτυξη που προωθεί ο τουρισμός. Ο τουρισμός αποτελεί σημαντικό πυλώνα της ελληνικής οικονομίας και η κυβέρνηση ενθαρρύνει την αύξηση του τουριστικού ρεύματος.
- Επιπτώσεις: Από την άλλη πλευρά, η πλειοψηφία των Ελλήνων βιώνει τις αρνητικές επιπτώσεις του υπερτουρισμού, όπως η αύξηση του κόστους ζωής, η υποβάθμιση του περιβάλλοντος και η αλλοίωση του χαρακτήρα των τοπικών κοινοτήτων.
- Έλλειψη Πληροφόρησης: Είναι πιθανό ο Πρωθυπουργός να μην έχει πλήρη εικόνα της κατάστασης σε συγκεκριμένες περιοχές που πλήττονται από τον υπερτουρισμό.
- Βραχυπρόθεσμη vs Μακροπρόθεσμη Στρατηγική: Η κυβέρνηση μπορεί να δίνει προτεραιότητα στα βραχυπρόθεσμα οικονομικά οφέλη του τουρισμού, αγνοώντας τις μακροπρόθεσμες συνέπειες του υπερτουρισμού.
- Πολιτικές Σκοπιμότητες: Η στάση του Πρωθυπουργού μπορεί να επηρεάζεται από πολιτικές σκοπιμότητες, καθώς η αναγνώριση του προβλήματος του υπερτουρισμού θα μπορούσε να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην εικόνα της κυβέρνησης.
Η Σημασία του ανθρώπινου δυναμικού στον Ελληνικό Τουρισμό
Το ανθρώπινο δυναμικό αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την επιτυχία του ελληνικού τουρισμού. Σύμφωνα με τον Μάριο Ψάλτη, Διευθύνοντα Σύμβουλο της PwC Ελλάδας, υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις σε προσωπικό στον τουριστικό κλάδο. Αυτό δημιουργεί προβλήματα στην παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών, που είναι απαραίτητες για την ικανοποίηση των τουριστών και την ενίσχυση της φήμης της Ελλάδας ως τουριστικού προορισμού.
Για την αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης, η πρόταση είναι η επένδυση στην εκπαίδευση και κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού. Η ενίσχυση των δεξιοτήτων του προσωπικού στον τουρισμό, όπως η γνώση ξένων γλωσσών, η εξυπηρέτηση πελατών και η διαχείριση τουριστικών επιχειρήσεων, μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και να συμβάλλει στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουρισμού.
Επιπλέον, η ανάπτυξη μιας εθνικής στρατηγικής για το ανθρώπινο δυναμικό στον τουρισμό κρίνεται απαραίτητη. Αυτή η στρατηγική θα πρέπει να περιλαμβάνει μέτρα για την προσέλκυση νέων εργαζομένων στον κλάδο, την παροχή κινήτρων για την παραμονή έμπειρων επαγγελματιών, καθώς και την βελτίωση των συνθηκών εργασίας στον τουρισμό.
Συνοπτικά: Η αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού στον τουρισμό αποτελεί σημαντική προτεραιότητα για την βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου στην Ελλάδα. Η επένδυση στην εκπαίδευση, η ανάπτυξη εθνικής στρατηγικής και η βελτίωση των συνθηκών εργασίας είναι κρίσιμα βήματα για την αντιμετώπιση των ελλείψεων προσωπικού και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουρισμού.
Βιώσιμος Τουρισμός στην Ελλάδα
Ο βιώσιμος τουρισμός αποτελεί μια σημαντική πρόκληση αλλά και ευκαιρία για την Ελλάδα. Ενώ η χώρα δεν θεωρείται ότι αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα υπερτουρισμού, η αντίληψη του κοινού διαφέρει, με το 67% των Ελλήνων να πιστεύουν ότι υπάρχει υπερτουρισμός.
Προκλήσεις για τον Βιώσιμο Τουρισμό:
- Υποδομές: Η βελτίωση των υποδομών, τόσο των “σκληρών” (κατασκευαστικών) όσο και των “ήπιων” (οργάνωση, διαχείριση) είναι κρίσιμη για την βιωσιμότητα.
- Ενεργειακή Μετάβαση: Η απανθρακοποίηση του τουρισμού, ιδιαίτερα της ακτοπλοΐας, αποτελεί προτεραιότητα για την μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
- Κοινωνικοοικονομικές Επιπτώσεις: Οι αυξημένες τιμές λόγω του τουρισμού και οι ελλείψεις στο ανθρώπινο δυναμικό υπογραμμίζουν την ανάγκη για βιώσιμες λύσεις που ωφελούν τόσο τους τουρίστες όσο και τις τοπικές κοινωνίες.
Λύσεις για την προώθηση της Βιωσιμότητας:
- Επενδύσεις: Στοχευμένες επενδύσεις σε υποδομές με τη χρήση ΣΔΙΤ και αποκρατικοποιήσεων μπορούν να συμβάλλουν στην βελτίωση της βιωσιμότητας.
- Βιώσιμες Πρακτικές: Η υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών από τις τουριστικές επιχειρήσεις, με έμφαση στη διαχείριση των προορισμών και στο περιβάλλον, είναι απαραίτητη.
- Εκπαίδευση: Η εκπαίδευση και η κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού μπορούν να αντιμετωπίσουν τις ελλείψεις και να αναβαθμίσουν την ποιότητα των τουριστικών υπηρεσιών.
- Στρατηγικός Σχεδιασμός: Η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδίου για τον τουρισμό, σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς, είναι κρίσιμη για την μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα.
- Διάχυση Εισοδήματος: Η διάχυση των ωφελειών του τουρισμού σε όλες τις περιφέρειες και σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα συμβάλλει στην βιώσιμη ανάπτυξη.
Συμπερασματικά: Ο βιώσιμος τουρισμός στην Ελλάδα απαιτεί συστηματική προσπάθεια και συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων. Η αντιμετώπιση των προκλήσεων και η υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών μπορούν να διασφαλίσουν την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη του τουρισμού, προστατεύοντας παράλληλα το περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία.
Έλεγχος πραγματικότητας
Ποσοτικοποίηση λύσεων με προκλήσεις: Οι προτεινόμενες λύσεις είναι γενικές.
Π.χ. πώς ακριβώς η εκπαίδευση θα αντιμετωπίσει τις ελλείψεις προσωπικού;
Πόσα χρήματα απαιτούνται για τις επενδύσεις; Ποιος είναι ο στόχος για τη διάχυση του τουριστικού εισοδήματος;
