Οι οικονομικές συνέπειες μιας δεύτερης θητείας Τραμπ

Του Desmond Lachman

 
Ο Ντένις Ρόμπερτσον, ο αείμνηστος οικονομολόγος του Κέιμπριτζ, είπε ότι η μόδα στις οικονομικές ιδέες ήταν σαν να πηγαίνεις σε κυνοδρομίες. Αν έμεινες αρκετά ακίνητος, τα σκυλιά θα έρχονταν άλλη μια φορά.

Κρίνοντας από τις βασικές ομιλίες στο Συνέδριο των Ρεπουμπλικανών αυτής της εβδομάδας, φαίνεται ότι δύο πολύ κακές οικονομικές ιδέες έχουν επανέλθει στη μόδα. Το πρώτο είναι ότι η παγκοσμιοποίηση είναι εχθρική για την εγχώρια οικονομική ευημερία. Το δεύτερο είναι ότι οι ανησυχίες για το υψηλό επίπεδο δημόσιου χρέους της χώρας είναι άστοχες και ότι αυτές οι ανησυχίες δεν πρέπει να παρεμποδίζουν πρόσθετες φορολογικές περικοπές. Αυτό υποδηλώνει ότι εάν ο Ντόναλντ Τραμπ εκλεγεί για δεύτερη θητεία, θα πρέπει να προετοιμαστούμε για κάποια σκληρά δύσκολα χρόνια.

Όποιος αμφιβάλλει ότι υπό μια άλλη προεδρία Τραμπ η παγκοσμιοποίηση θα χαθεί στα σκουπίδια δεν έχει δώσει σημασία στις συγκεκριμένες προτάσεις εμπορικής πολιτικής του Τραμπ. Έχει επισημάνει ότι, εάν εκλεγεί, θα επιβάλει  δασμούς 60 τοις εκατό  σε όλες τις κινεζικές εισαγωγές. Ταυτόχρονα, θα επιβάλει   γενικό δασμό δέκα τοις εκατό στις εισαγωγές από όλες τις άλλες χώρες. Κρίνοντας από τον τρόπο με τον οποίο επέβαλε δασμούς κατά τη διάρκεια της προεδρίας του, ο Τραμπ πρέπει να θεωρηθεί ότι σχεδιάζει να αυξήσει τους δασμούς μονομερώς χωρίς να μπει στον κόπο να δικαιολογήσει τις ενέργειές του στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου ή να διαπραγματευτεί με τους εμπορικούς μας εταίρους.

Ένα προφανές μειονέκτημα των επιθετικών αυξήσεων των εισαγωγικών δασμών είναι ότι θα αυξήσουν τον πληθωρισμό αυξάνοντας το κόστος των εισαγωγών. Ένα άλλο είναι ότι ένα μεγάλο μέρος του βάρους αυτών των δασμών θα πέσει αδικαιολόγητα σε εκείνους στην κοινωνία που είναι λιγότερο ικανοί να τους αντέξουν. Ακόμη χειρότερα, αυτοί οι δασμοί είναι πολύ πιθανό να μας επιστρέψουν στις οικονομικά καταστροφικές πολιτικές ζητιάνου-του γείτονά μου της δεκαετίας του 1930.

Ειδικά στον σημερινό κόσμο των ολοένα και πιο εθνικιστικών κυβερνήσεων, θα ήταν φανταστικό να πιστεύουμε ότι οι μεγάλες αυξήσεις στους δασμούς εισαγωγής των ΗΠΑ δεν θα αντιμετωπιστούν από άλλες χώρες που θα ανταποδώσουν με δικούς τους δασμούς εισαγωγής. Αυτό με τη σειρά του θα ανέβαζε τον κίνδυνο μιας κούρσας στο κάτω μέρος με περαιτέρω γύρους αυξήσεων των δασμών. Αν υπάρχει ένα πράγμα στο οποίο μπορούν να συμφωνήσουν οι περισσότεροι οικονομολόγοι, είναι ότι οι οικονομικές πολιτικές του ζητιάνου-του γείτονά μου της δεκαετίας του 1930 συνέβαλαν σημαντικά στη Μεγάλη Οικονομική Ύφεση. Στη σημερινή πολύ διασυνδεδεμένη παγκόσμια οικονομία, υπάρχει κάθε λόγος να πιστεύουμε ότι ένας παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος θα είναι και πάλι καταστροφικός για την εγχώρια και διεθνή ευημερία.

Προτείνοντας επιθετικές αυξήσεις των εισαγωγικών δασμών, ο Τραμπ φαίνεται να συνεχίζει να εργάζεται με την εσφαλμένη αντίληψη ότι αυτοί οι δασμοί θα συμβάλουν στον περιορισμό του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας. Το βασικό σημείο που του διαφεύγει είναι ότι το εμπορικό μας ισοζύγιο είναι αποτέλεσμα της εξοικονόμησης πολύ μικρής ποσότητας για να καλύψουμε το επίπεδο της επένδυσής μας. Εφόσον επενδύουμε περισσότερα από όσα εξοικονομούμε, θα έχουμε εμπορικό έλλειμμα ανεξάρτητα από το πόσο υψηλά ορίζουμε τους δασμούς εισαγωγής. Εάν επρόκειτο να είμαστε σοβαροί για τη μείωση του εμπορικού μας ελλείμματος, θα κάναμε σοβαρή σύσφιξη του προϋπολογισμού για να βοηθήσουμε στην ενίσχυση του ποσοστού αποταμίευσης της χώρας.

Εμφανώς απούσες από τις βασικές προσεγγίσεις ήταν οποιεσδήποτε σοβαρές προτάσεις πολιτικής για την αντιμετώπιση του προβλήματος του δημόσιου χρέους της χώρας. Δεν πειράζει που έχουμε τώρα δημοσιονομικό έλλειμμα  7% του ΑΕΠ  σε μια περίοδο κυκλικής οικονομικής ισχύος. Δεν πειράζει επίσης ότι το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου προειδοποιεί ότι το χρέος μας σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας μας  θα ξεπεράσει σύντομα  τα επίπεδα που φθάσαμε στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μακριά από το να ανησυχεί για αυτά τα ζητήματα, ο Τραμπ φαίνεται πρόθυμος να κάνει περαιτέρω φορολογικές περικοπές που θα μπορούσαν να προκαλέσουν διεύρυνση του δημοσιονομικού μας ελλείμματος. Συγκεκριμένα, θα μονιμοποιούσε τις περικοπές φόρων επιχειρήσεων και ιδιωτών που λήγουν τον επόμενο χρόνο. Σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου, μια τέτοια παράταση θα προσθέσει  5 τρισεκατομμύρια δολάρια  στο έλλειμμα του προϋπολογισμού την επόμενη δεκαετία.

Όλα αυτά δεν προοιωνίζονται καλά για τις μακροπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές της χώρας σε περίπτωση που ο Τραμπ πάρει μια δεύτερη θητεία. Η επανάληψη των λανθασμένων εμπορικών πολιτικών της δεκαετίας του 1930 είναι και πάλι πιθανό να καταλήξει σε δάκρυα. Εν τω μεταξύ, όπως μας υπενθυμίζει ο ιστορικός Niall Ferguson, τα υπερβολικά υψηλά επίπεδα δημόσιου χρέους έχουν οδηγήσει στο παρελθόν σε  οικονομική αδυναμία  και κατάρρευση μεγάλων δυνάμεων.

Πηγή: aei.org