Οι τουρκικοί διάδρομοι είναι ένα εργαλείο ιμπεριαλισμού. Ήρθε η ώρα να αντιστρέψουμε τους όρους του παιχνιδιού

Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν έχει κρύψει την επιθυμία του να αναθεωρήσει τα  σύνορα της Τουρκίας. Έχει κάνει αξιώσεις σε τμήματα της Βουλγαρίας, της Ελλάδας και της Κύπρου, και τα τουρκικά στρατεύματα κατέχουν τμήματα της Κύπρου, της Συρίας και του Ιράκ. Οι Τουρκικές Ειδικές Δυνάμεις, εν τω μεταξύ, βοηθούν τους ομολόγους τους από το Αζερμπαϊτζάν που τώρα καταλαμβάνουν αρκετές δεκάδες τετραγωνικά μίλια στην Αρμενία.

Εάν η Κίνα σαλαμοποιήσει τις φέτες για να προωθήσει τον ιμπεριαλισμό της και η Ρωσία χαράξει τα πληρεξούσια κράτη μεταξύ των γειτόνων της, τότε η στρατηγική της Τουρκίας φαίνεται να αξιοποιεί τις απαιτήσεις για διαδρόμους ως μέσο για την προώθηση των ιμπεριαλιστικών συμφερόντων της.

Σκεφτείτε τις ενέργειες της Τουρκίας στο βόρειο Ιράκ. Μετά από εβδομάδες που προαναγγέλλουν στρατιωτική δράση, η Τουρκία έχει ξεκινήσει συντονισμένους βομβαρδισμούς και εκστρατεία κατοχής για την εξάλειψη του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) στο βόρειο Ιράκ. Το μίσος της Τουρκίας προς τους Κούρδους γενικά και το PKK ειδικότερα δεν είναι μυστικό. Όταν οι πληρεξούσιοι του δεν μπορούν να κερδίσουν στην κάλπη, ο Ερντογάν κατηγορεί τους νικητές Κούρδους πολιτικούς για συμπάθεια προς το PKK για να δικαιολογήσει την αντικατάσταση των αντιπάλων με τους δικούς του υποστηρικτές. Ο Ερντογάν καταλαβαίνει, ωστόσο, ότι ο γυμνός ρατσισμός είναι μια κακή εμφάνιση και έτσι πουλάει επιθετικότητα με άλλους τρόπους στη διεθνή κοινότητα.

Μπείτε στον οικονομικό διάδρομο. Η Τουρκία δικαιολογεί τη στρατιωτική της δράση με το πρόσχημα της διευκόλυνσης ενός οικονομικού διαδρόμου από την Τουρκία μέσω του Ιράκ στον Περσικό Κόλπο. Το PKK μπορεί να θέσει σε κίνδυνο το εμπόριο, υποστηρίζουν οι Τούρκοι, και έτσι η Τουρκία πρέπει να τους εξαλείψει, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι οι δρόμοι του διαδρόμου δεν διέρχονται ούτε από το έδαφος ούτε από τα χωριά που βομβαρδίζει τώρα η Τουρκία. Πράγματι, ακριβώς όπως ο αείμνηστος ιρακινός πρόεδρος Σαντάμ Χουσεΐν κατασκεύασε αυτοκινητόδρομους που σκόπιμα παρέκαμψαν σιιτικές πόλεις, ο προτεινόμενος διάδρομος Τουρκίας-Ιράκ αποφεύγει τις ιρακινές κουρδικές πόλεις.

Η Άγκυρα έχει επίσης μετατρέψει το αίτημα για διαδρόμους σε πιθανό casus belli με την Αρμενία. Η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν λένε ότι εάν η Αρμενία δεν τους επιτρέψει να  χαράξουν έναν διάδρομο  στη νότια Αρμενία για να συνδέσουν τις δύο χώρες, ενδέχεται να καταλάβουν τη γη με τη βία. Ο εν λόγω διάδρομος θα έχει τουλάχιστον  μήκος 40 μίλια , περίπου την απόσταση μεταξύ Ουάσιγκτον, DC και Βαλτιμόρης.

Η Αρμενία είναι απρόθυμη να δεχτεί τέτοιες απαιτήσεις, επειδή ο τουρκικός διάδρομος θα διχοτομήσει  τη χώρα σε πιο εύπεπτα κομμάτια και θα την αποκόψει από άλλους εμπορικούς εταίρους. Οι Αρμένιοι έχουν επίσης δίκιο ότι εάν η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν ανοίξουν απλώς τα σύνορά τους στο κανονικό εμπόριο, η ανάγκη για έναν διάδρομο θα εξαφανιστεί.

Αυτό το απλό γεγονός υπογραμμίζει τον κυνισμό με τον οποίο η Τουρκία χρησιμοποιεί το αίτημα του διαδρόμου ως μηχανισμό ιμπεριαλισμού και όχι ως καταλύτη του εμπορίου.

Το ίδιο ισχύει και στην Κύπρο. Τον Αύγουστο του 2023, οι Τούρκοι στην Κύπρο επιτέθηκαν σε ειρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ στη νεκρή ζώνη που χωρίζει την Κύπρο από την τουρκοκρατούμενη περιοχή του νησιού. Οι Τούρκοι και οι απολογητές τους δικαιολόγησαν την ενέργειά τους με την άρνηση της Κύπρου να επιτρέψουν στους Τούρκους να κατασκευάσουν απευθείας δρόμο προς την Πύλα μέσω της νεκρής ζώνης, δημιουργώντας ουσιαστικά έναν διάδρομο σε μια από τις λίγες πόλεις όπου ζουν μαζί Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι. Νομικά, ωστόσο, ούτε η Τουρκία ούτε η κυβέρνησή τους στην κατεχόμενη ζώνη είχαν κανένα δικαίωμα να το κάνουν, καθώς η νεκρή ζώνη παραμένει κυρίαρχο κυπριακό έδαφος ακόμα κι αν η κυπριακή κυβέρνηση συμφωνούσε να μην αναπτύξει τον στρατό της εκεί. Η Τουρκία το γνώριζε αυτό, αλλά υπολόγισε ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το επιχείρημα του διαδρόμου για να καλύψει μια ακόμη αρπαγή γης.

Το μοτίβο της τουρκικής συμπεριφοράς είναι ξεκάθαρο, ακόμα κι αν η Δύση το αναγνωρίζει σπάνια λόγω των τεχνητών γραφειοκρατικών διαιρέσεων που παρασύρουν δυτικούς διπλωμάτες και αναλυτές. Οι τουρκικοί διάδρομοι είναι σήμερα ένας δούρειος ίππος ντυμένος στη γλώσσα της διπλωματίας και της ανάπτυξης.

Η Τουρκία, ωστόσο, έχει αχίλλειο πτέρνα. Ο Ερντογάν είναι ένας τακτικά λαμπρός πολιτικός, αλλά είναι ένας θεμελιωδώς ηλίθιος άνθρωπος του οποίου το ιστορικό υποτροφίας τον τοποθετεί πολύ κάτω ακόμη και από τον αριστούχο της τάξης του θερινού σχολείου. Είναι, στην ουσία, ένας δοξασμένος κακοποιός του δρόμου που απέτυχε να πληροί τις προϋποθέσεις για την ελίτ της Τουρκίας, πόσο μάλλον για το σχολείο μεσαίας κατηγορίας. Η αίσθηση της ιστορίας του βασίζεται περισσότερο στην πολεμική παρά στην πραγματικότητα, και έτσι δεν καταλαβαίνει ότι οι αναθεωρήσεις μπορούν να λειτουργήσουν εναντίον της Τουρκίας.

Ο πιο αποτελεσματικός διπλωματικός τρόπος, για παράδειγμα, για να απορρίψει κανείς τα αιτήματα του Ερντογάν για αναθεώρηση της 100χρονης Συνθήκης της Λωζάνης που καθόρισε τα σύνορα της σύγχρονης Τουρκίας ήταν να χρησιμοποιήσει οποιαδήποτε αναθεώρηση ως μέσο για την ανάκτηση ελληνικών εδαφών που χάθηκαν άδικα μετά την εθνοκάθαρση. Ο Ερντογάν θέλει να ακυρώσει τη Συνθήκη της Λωζάνης; Ωραία, τότε η Σμύρνη ας ξαναγίνει Σμύρνη.

Το ίδιο ισχύει και για την Αρμενία. Στον απόηχο του Α ́ Παγκοσμίου Πολέμου, ο πρόεδρος Γούντροου Ουίλσον έστειλε τον στρατηγό Τζέιμς Χάρμπορντ να υποβάλει έκθεση για τις σχέσεις Αρμενίας-Οθωμανών μετά τη Γενοκτονία των Αρμενίων, με στόχο τη δυνατότητα θέσπισης μιας εντολής στην οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να είναι η προστάτιδα δύναμη. Το αποτέλεσμα ήταν μια περιεκτική έκθεση που υποστήριζε, εν μέρει, ότι η επιβίωση της Αρμενίας απαιτούσε διάδρομο προς τη θάλασσα.

Ο Χάρμπορντ ήταν σωστός και εξακολουθεί να είναι. Εάν η Τουρκία ανοίξει την πόρτα στους διαδρόμους, τότε η Δύση θα πρέπει να ανοίξει την πόρτα αντίστροφα. Η Αρμενία χρειάζεται έναν διάδρομο για να επιβιώσει. Η Τραπεζούντα (Τραπεζούντα) ήταν ιστορικά η Αρμενία και αντιπροσωπεύει μια λογική επιλογή για έναν τερματικό διάδρομο.

Καθώς ο Ερντογάν αγκαλιάζει τους διαδρόμους, είναι καιρός η Δύση να διεκδικήσει τα δικά της δικαιώματα για να διορθώσει τα ιστορικά λάθη. Ο Ερντογάν άνοιξε την πόρτα, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γαλλία θα πρέπει να το περάσουν.

Πηγή: aei.org