Ο Τραμπ και η Διώρυγα του Παναμά: Γιατί πρέπει να επικαλεστεί το Δόγμα Μονρόε
Άρθρο του aei.org εξετάζει την ανησυχία των ΗΠΑ για την αυξανόμενη κινεζική επιρροή στην περιοχή της Διώρυγας του Παναμά, εξετάζοντας τις δηλώσεις του Τραμπ για την πιθανή επαναφορά της αμερικανικής κυριαρχίας. Αναλύει τις συνθήκες Torrijos-Carter και την προεδρική εξουσία να τερματίσει συνθήκες, υποστηρίζοντας ότι ο Τραμπ θα μπορούσε να το πράξει μονομερώς. Επιπλέον, το κείμενο συζητά την στρατηγική σημασία του καναλιού για τις ΗΠΑ και συνδέει τις ενέργειες του Τραμπ με την πιθανή αναβίωση της Δόγματος Μονρόε. Η άποψη του κειμένου είναι ότι οι ανησυχίες του Τραμπ είναι δικαιολογημένες και ότι οι ΗΠΑ πρέπει να αντιδράσουν στην αυξανόμενη κινεζική επιρροή στην περιοχή.
Τι ήταν η πρόταση του Ντόναλντ Τραμπ σχετικά με τη Διώρυγα του Παναμά; Ο τότε εκλεγμένος πρόεδρος Τραμπ υπονόησε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να διεκδικήσουν ξανά τη Διώρυγα του Παναμά, επικαλούμενος «υψηλές» και «άδικες» χρεώσεις προς τους αμερικανούς μεταφορείς. Επίσης, προειδοποίησε ότι δεν θα επέτρεπε να πέσει η Διώρυγα σε «λάθος χέρια», αναφερόμενος έμμεσα στην αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στην περιοχή.
Γιατί η κυβέρνηση Τραμπ θεωρεί ότι η παρουσία της Κίνας στον Παναμά αποτελεί απειλή; Οι ΗΠΑ θεωρούν ότι η αυξανόμενη παρουσία της Κίνας στον Παναμά, και γενικότερα στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, αποτελεί απειλή για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ. Αυτό οφείλεται στις κινεζικές επενδύσεις σε λιμάνια και άλλες υποδομές που θα μπορούσαν να έχουν διπλή χρήση, δηλαδή και εμπορική και στρατιωτική. Επίσης, ανησυχούν για την πιθανότητα χρήσης αυτών των υποδομών για κατασκοπεία και στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Ποια είναι η σημασία της Διώρυγας του Παναμά για τις ΗΠΑ; Η Διώρυγα του Παναμά είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομία και την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ. Μεταξύ άλλων, το 40% της συνολικής κυκλοφορίας εμπορευματοκιβωτίων των ΗΠΑ διέρχεται από τη διώρυγα, με τις ΗΠΑ να είναι ο κύριος χρήστης. Επιπλέον, το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ χρησιμοποιεί τη διώρυγα για να μετακινεί τα πλοία του μεταξύ του Ατλαντικού και του Ειρηνικού Ωκεανού.
Πώς έχουν αναπτυχθεί οι σχέσεις μεταξύ Κίνας και Παναμά; Το 2017, ο τότε πρόεδρος του Παναμά, Χουάν Κάρλος Βαρέλα, διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις με την Ταϊβάν και σύναψε σχέσεις με την Κίνα. Ακολούθησαν συμφωνίες για στρατηγική, οικονομική και τεχνική συνεργασία. Ο Παναμάς έγινε η πρώτη χώρα της Λατινικής Αμερικής που εντάχθηκε στην πρωτοβουλία “Belt and Road” της Κίνας, ενισχύοντας την οικονομική της επιρροή στην περιοχή.
Τι προβλέπουν οι συνθήκες του Τορίχος-Κάρτερ σχετικά με τη Διώρυγα; Οι συνθήκες του Τορίχος-Κάρτερ του 1978, καθόρισαν τη μετάβαση της διαχείρισης της Διώρυγας από τις ΗΠΑ στον Παναμά. Η πρώτη συνθήκη, σχετικά με την «ουδετερότητα» της Διώρυγας, προβλέπει τη μόνιμη ουδετερότητα της Διώρυγας. Η δεύτερη συνθήκη μεταβίβασε τον έλεγχο της Διώρυγας στον Παναμά το 1999. Ωστόσο, και οι δύο συνθήκες περιλαμβάνουν ρήτρες που επιτρέπουν στις ΗΠΑ να δράσουν σε περιπτώσεις απειλής για την ασφάλεια ή την ουδετερότητα της Διώρυγας.
Μπορεί ο πρόεδρος των ΗΠΑ να τερματίσει μονομερώς τις συνθήκες της Διώρυγας; Σύμφωνα με το άρθρο II του Συντάγματος των ΗΠΑ, ο πρόεδρος έχει την εξουσία να συνάπτει συνθήκες, ωστόσο δεν υπάρχει σαφής αναφορά για τον τερματισμό τους. Πολλοί νομικοί υποστηρίζουν ότι η εξουσία να τερματίζει συνθήκες ανήκει μονομερώς στην εκτελεστική εξουσία, δηλαδή τον πρόεδρο. Επίσης, επισημαίνουν το προηγούμενο των μονομερών τερματισμών συνθηκών από προέδρους των ΗΠΑ. Ωστόσο, το Κογκρέσο μπορεί να περιορίσει τη δυνατότητα δράσης του προέδρου, εμποδίζοντας τη χρηματοδότηση δράσεων που αποσκοπούν στην ανάκτηση του ελέγχου της Διώρυγας.
Τι είναι το Δόγμα Μονρόε και ποια η σημασία του στην παρούσα κατάσταση; Το Δόγμα Μονρόε, που διατυπώθηκε το 1823, υποστήριξε ότι οι ευρωπαϊκές δυνάμεις δεν θα πρέπει να παρεμβαίνουν στις υποθέσεις της Αμερικής. Στο πλαίσιο της παρούσας κατάστασης, η κυβέρνηση Τραμπ επιχειρεί να επαναφέρει αυτό το δόγμα, υποστηρίζοντας ότι οι ΗΠΑ πρέπει να διατηρήσουν την επιρροή τους στο δυτικό ημισφαίριο και να αντιμετωπίσουν την αυξανόμενη παρουσία της Κίνας. Θεωρεί ότι ο έλεγχος της Διώρυγας είναι μέρος αυτής της στρατηγικής.
Ποιες είναι οι πιθανές στρατηγικές για την αντιμετώπιση της επιρροής της Κίνας στον Παναμά; Οι συγγραφείς του άρθρου υποστηρίζουν ότι οι ΗΠΑ έχουν πολλές επιλογές για να αντιμετωπίσουν την κινεζική επιρροή στον Παναμά. Αυτές περιλαμβάνουν τη χρήση στρατιωτικής δύναμης για την ανάκτηση της Διώρυγας (μια ακραία επιλογή), την ενθάρρυνση του Παναμά να περιορίσει τις κινεζικές επενδύσεις ή την απαλλοτρίωση κινεζικών περιουσιακών στοιχείων. Τέλος, δεν αποκλείεται και ο τερματισμός των συνθηκών, προκειμένου να επιδιώξουν οι ΗΠΑ μια πιο δυναμική στρατηγική στην περιοχή.
