Ο τρόμος θα κυριαρχήσει στις ετήσιες συνεδριάσεις του ΔΝΤ

Νυσταγμένη στην επιφάνεια, αλλά πραγματική δράση πίσω από την κουρτίνα

 
Οι υπουργοί Οικονομικών του κόσμου και οι διοικητές των κεντρικών τραπεζών συγκεντρώνονται στην Ουάσιγκτον για τις ετήσιες συνεδριάσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Στα παρασκήνια θα κυριαρχήσει ο τρόμος.

Ως συνήθως, οι συμμετέχοντες θα επικεντρωθούν στις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές. Συνολικά, οι προβλέψεις για συνολική παγκόσμια ανάπτυξη περίπου 3% φέτος θα παραμείνουν ελάχιστα αλλαγμένες. Η οικονομία των ΗΠΑ υπεραποδίδει, η στασιμότητα της Γερμανίας μπορεί να παρασύρει την Ευρώπη προς τα κάτω και οι προβλέψεις του Ταμείου για την Ιαπωνία ήταν υψηλότερες από πολλούς ιδιωτικούς αναλυτές.

 
Η οικονομία της Κίνας μαραζώνει παρά τις πρόσφατες ενέργειες πολιτικής, και ενώ τα μέτρα για την αγορά νομισματικής και ισοτιμίας μπορεί να βοηθήσουν να περιοριστεί η αδύναμη ανάπτυξη, η προοπτική για το εάν η δημοσιονομική πολιτική θα παράσχει τα απαραίτητα κίνητρα παραμένει θολή. Βασικές λεπτομέρειες σχετικά με τους όρους και τα ποσά των κινήτρων δεν έχουν ακόμη αποκαλυφθεί. Ανεξάρτητα από αυτό, η Κίνα γενικά χτυπά τον στόχο της, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Οι συναντήσεις θα καλωσορίσουν την πτώση του ανεπτυγμένου πληθωρισμού της οικονομίας μαζί με τις μειώσεις των επιτοκίων, ενώ δικαίως θα εκφραστούν ανησυχίες για τη δημοσιονομική απειθαρχία.

 
Στην ατζέντα

Το ΔΝΤ θα αντιμετωπίσει πολλά λειτουργικά ζητήματα. Δικαιολογημένα θα χρειαστεί κάποια ικανοποίηση για το χρέος των χωρών χαμηλού εισοδήματος, αναφέροντας την πρόοδο με τη Ζάμπια και τη Γκάνα στο πλαίσιο του κοινού πλαισίου. Η Κίνα γίνεται πιο προσεχτική σε θέματα χρέους, αλλά τα ποσά και οι όροι του δανεισμού της παραμένουν αδιαφανείς και τα χρονοδιαγράμματα για την επίτευξη συμφωνιών αντιμετωπίζουν αβεβαιότητα.

Οι προηγμένες οικονομίες εξάλειψαν τα επίσημα χρέη πριν από δύο δεκαετίες, σύμφωνα με την Πρωτοβουλία Πολυμερούς Ελάφρυνσης Χρέους. Ο δημοσιονομικός χώρος που ακολούθησε καταβροχθίστηκε από δανεισμό χωρών χαμηλού εισοδήματος (συχνά όχι παραγωγικά) συμπεριλαμβανομένης της Κίνας. Τώρα, ακόμη και μετά τη λήψη «ανακούφισης», οι LIC συχνά βρίσκονται επιβαρυμένοι με υπερβολικό χρέος. Η Σρι Λάνκα αν και δεν είναι LIC, είναι εμβληματική μιας χώρας που θα υποστεί μετα-αναδιάρθρωση κάτω από μια τεράστια υπερχείλιση χρέους, κάτι που δυστυχώς επιβεβαίωσε η ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους του ΔΝΤ.

Το διοικητικό συμβούλιο του ΔΝΤ αποφάσισε να μειώσει σημαντικά τις προσαυξήσεις, ενώ τα συνεχιζόμενα έσοδα από προσαυξήσεις θα στηρίξουν περαιτέρω το κεφάλαιο του Ταμείου και θα παράσχουν μεγάλη αύξηση στους πόρους επιδότησης για δανεισμό χωρών χαμηλού εισοδήματος από το ΔΝΤ. Είναι ένα ευπρόσδεκτο, καλό και δίκαιο πακέτο – αναγνωρίζοντας ότι ακόμη και αν το ΔΝΤ έχει επιτύχει τους κεφαλαιακούς στόχους του, εξακολουθεί να είναι ένας χρηματοπιστωτικός οργανισμός και είναι λογικό να χρεώνει υψηλότερα επιτόκια σε δανεισμούς μεγάλης κλίμακας και υψηλού κινδύνου. Η χρήση των συνεχιζόμενων εσόδων από πρόσθετες επιβαρύνσεις για την ενίσχυση των πόρων επιδότησης για δανεισμό με ευνοϊκούς όρους από το ΔΝΤ σε LIC αξίζει ιδιαίτερα επαίνους. Ο δανεισμός LIC είναι κεντρικός στις λειτουργίες του ΔΝΤ, με περισσότερα από 30 προγράμματα. Οι πόροι επιδότησης είναι ζωτικής σημασίας για τη δημιουργία ενός μεγαλύτερου, πιο ισχυρού μοντέλου αυτόνομου δανεισμού.

 
Αναπροσαρμογή ποσοστώσεων

Το 2023, το ΔΝΤ συμφώνησε σε αύξηση της ποσόστωσης κατά 50%, μειώνοντας αντίστοιχα τα άλλα δοχεία δανεισμού. Οι εγχώριες εγκρίσεις αναμένονται τον Νοέμβριο. Οι ΗΠΑ και πάλι δυστυχώς θα αργήσουν. Το Κογκρέσο θα πρέπει να εγκρίνει το συντομότερο δυνατό.

Το διοικητικό συμβούλιο του ΔΝΤ πρέπει να εργαστεί για να παραδώσει, έως τα μέσα του 2025, πιθανές προσεγγίσεις που θα καθοδηγούν την αναπροσαρμογή των ποσοστώσεων, συμπεριλαμβανομένης μιας νέας φόρμουλας ποσοστώσεων. Δεν αναμένεται πρόοδος σύντομα. Οι ποσοστώσεις μετοχών καθορίζουν τη δύναμη ψήφου, αυτά πρέπει να αθροίζονται έως και 100%. Η Ευρώπη είναι υπέρβαρη αλλά σε άρνηση. Αρκετές χώρες της Ανατολικής Ασίας είναι λιποβαρείς (Ινδία, Ινδονησία, Βιετνάμ, Κίνα σε μεγάλο βαθμό). Πολλές άλλες αναδυόμενες αγορές και αναπτυσσόμενες χώρες πιστεύουν ότι οι μετοχές τους πρέπει να αυξηθούν, αλλά η υπόθεση είναι αμφισβητήσιμη. Δεδομένης της πολιτικής των ΗΠΑ και των εντάσεων με την Κίνα, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να υποστηρίξουν την ενίσχυση του μεριδίου της Κίνας, ακόμη κι αν ένα υψηλότερο μερίδιο της Κίνας δικαιολογείται πλήρως. Το μπλοκάρισμα θα υπονομεύσει την πολυμερή προσέγγιση και θα ενισχύσει τον περιφερισμό. Η παρατεταμένη διαμάχη για τη φόρμουλα των ποσοστώσεων μπορεί να γίνει πρόσοψη για καθυστερήσεις τακτικής.

Ανεξάρτητα, με την εστίαση στην εξασφάλιση εγχώριων εγκρίσεων για τη συμφωνία ποσοστώσεων του περασμένου έτους έως τον Νοέμβριο, η πρόοδος στην αναπροσαρμογή των ποσοστώσεων δεν είναι θέμα ετήσιας συνεδρίασης.

 
Αναπτυξιακές και γεωπολιτικές προκλήσεις

Η Παγκόσμια Τράπεζα θα δώσει έμφαση στις βασικές αναπτυξιακές προκλήσεις που συνάδουν με το υψηλό της όραμα για την εξάλειψη της ακραίας φτώχειας και την τόνωση της κοινής ευημερίας σε έναν βιώσιμο πλανήτη. Αυτές οι προκλήσεις συνάδουν επίσης με την επιτακτική ανάγκη για την επίτευξη των 17 στόχων βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών και των 169 σχετικών στόχων, την αντιμετώπιση των δεινών του χρέους, την κινητοποίηση των εγχώριων πόρων, την ετοιμότητα για πανδημία και άλλα.

Η πρόοδος στον οδικό χάρτη της εξέλιξης στην απελευθέρωση πόρων για περισσότερους πολυμερείς δανεισμούς από τις τράπεζες ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένου του κλίματος, θα γίνει ευπρόσδεκτη με προτροπές να γίνουν περισσότερα. Μια βασική επιχειρησιακή πρόκληση είναι εάν μπορεί να εφαρμοστεί ένα μεγάλο και ισχυρό πακέτο International Development Association 21, αλλά αυτό είναι περισσότερο ένα θέμα για τη σύνοδο δέσμευσης IDA τον Δεκέμβριο παρά για τις ετήσιες συνεδριάσεις.

Παρά τη φαινομενική ηρεμία, οι εκπρόσωποι στα παρασκήνια θα είναι γεμάτοι με τρόμο, αναστατωμένοι με τους αυξανόμενους παγκόσμιους κινδύνους. Θα μπορούσε ο Ντόναλντ Τραμπ να κερδίσει την προεδρία και τι μπορεί να σημαίνει αυτό για την πολυμέρεια, την αλληλεξάρτηση και τον ρόλο των ΗΠΑ στον κόσμο; Θα κλιμακωθούν περαιτέρω οι εντάσεις στη Μέση Ανατολή και θα παρασύρουν τις ΗΠΑ και το Ιράν στη μάχη; Μπορεί οι τιμές του πετρελαίου να εκραγούν ή θα διατηρηθούν οι πρόσφατες πτώσεις; Υπάρχει τέλος στον βίαιο πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας; Θα μπορέσουν οι ΗΠΑ και η Κίνα να συγκρατήσουν τις εντάσεις τους και θα μπορούσε η Ταϊβάν να μπει στο μείγμα; Η δημοσιονομική απειθαρχία στις μεγάλες οικονομίες θα θέσει σε κίνδυνο την παγκόσμια ανάπτυξη και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, πόσο μάλλον τις επίσημες ροές βοήθειας;

Συμπληρωματικά, οι χρηματοπιστωτικές αγορές φαίνονται εκπληκτικά εφησυχαστικές μπροστά σε αυτούς τους τρομακτικούς κινδύνους.

Ο Mark Sobel είναι Πρόεδρος του OMFIF των ΗΠΑ.