Ποιος είναι κατά της διαφανούς καθαρής ενέργειας;

Το άρθρο του Todd Moss ( βλέπε toddmoss.substack.com ) αναλύει τη σημασία της διαφάνειας στις συμβάσεις για την καθαρή ενέργεια, χρησιμοποιώντας το σκάνδαλο Adani ως παράδειγμα. Η έλλειψη διαφάνειας οδηγεί σε υψηλότερες τιμές, διαφθορά και αυξημένο δημόσιο χρέος. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η διαφάνεια  στις συμβάσεις θα ωφελήσει τους καταναλωτές, τους φορολογούμενους και τους επενδυτές. Η Παγκόσμια Τράπεζα κατηγορείται για απροθυμία να προωθήσει τη διαφάνεια, ενώ κάποιες χώρες, όπως η Γκάνα, ξεκινούν να εφαρμόζουν μεταρρυθμίσεις για μεγαλύτερη διαφάνεια. Ένα σχόλιο καταλήγει σε αρνητική στάση απέναντι στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

 
Δυνάμεις που εμποδίζουν τη διαφάνεια στις συμβάσεις καθαρής ενέργειας:

• Μυστικότητα και ιδιωτικά συμφέροντα: Η μυστικότητα στις συμβάσεις καθαρής ενέργειας ωφελεί συγκεκριμένα άτομα και οργανισμούς εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος. Σύμφωνα με τον Todd Moss, “κάποιος πάντα επωφελείται από τη μυστικότητα – και αυτός δεν είναι ποτέ το κοινό.” Για παράδειγμα, εταιρείες ανάπτυξης όπως η Adani μπορεί να δωροδοκήσουν αξιωματούχους για να εξασφαλίσουν ευνοϊκές συμφωνίες.
• Δικηγορικά γραφεία: Τα δικηγορικά γραφεία επωφελούνται από το τρέχον σύστημα, καθώς χρεώνουν για ώρες εργασίας για συμβάσεις που ουσιαστικά αποτελούνται από τυποποιημένα κείμενα. Έχουν κίνητρο να αντιμετωπίζουν κάθε σύμβαση ως πνευματική ιδιοκτησία και να διατηρούν το υπάρχον σύστημα.
• Συλλογική αδράνεια: Οι μεγάλοι χρηματοδότες, όπως τα ιδρύματα χρηματοδότησης της ανάπτυξης, διστάζουν να αγκαλιάσουν τη διαφάνεια. Φοβούνται ότι η προώθηση της διαφάνειας θα τους θέσει σε μειονεκτική θέση. Αυτή η “μυωπία των επενδυτών καθαρής ενέργειας” είναι ένα πρόβλημα συλλογικής δράσης, όπου όλοι θα ωφελούνταν από ένα ανοιχτό σύστημα, αλλά κανείς δεν θέλει να πάρει το ρίσκο.
• Έλλειψη πολιτικής βούλησης: Η Παγκόσμια Τράπεζα, η οποία θα μπορούσε να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην προώθηση της διαφάνειας, δείχνει απροθυμία να αλλάξει. Ο Moss επικρίνει την τράπεζα για την “αδυναμία προσαρμογής” και την άρνησή της να είναι πιο ανοιχτή, γεγονός που εμποδίζει την επίτευξη των στόχων για καθαρή ενέργεια.

Συνοψίζοντας: Η έλλειψη διαφάνειας στις συμβάσεις καθαρής ενέργειας οφείλεται σε ένα συνδυασμό παραγόντων, όπως ιδιωτικά συμφέροντα, αδράνεια του συστήματος και έλλειψη πολιτικής βούλησης. Η υιοθέτηση της διαφάνειας θα μπορούσε να οδηγήσει σε φθηνότερη ενέργεια για τους καταναλωτές, χαμηλότερο κίνδυνο χρέους για τους φορολογούμενους και ταχύτερη επίτευξη των στόχων για καθαρή ενέργεια.

 
Η Επίδραση της Έλλειψης Διαφάνειας στις Συμβάσεις

Η έλλειψη διαφάνειας στις συμβάσεις, ιδιαίτερα στον τομέα της καθαρής ενέργειας, μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο τόσο στην τιμή όσο και στην ποιότητα.

Τιμή:

• Υπερπληρωμή: Όταν οι συμβάσεις δεν είναι διαφανείς, οι κυβερνήσεις μπορεί να καταλήξουν να υπερπληρώνουν για έργα, καθώς δεν υπάρχει δημόσιος έλεγχος για να διασφαλιστεί η ανταγωνιστικότητα των τιμών.
• Κρυφά Κόστη: Η έλλειψη διαφάνειας μπορεί να συγκαλύψει κρυφά κόστη και “δωράκια” προς εταιρείες, με αποτέλεσμα οι τελικές δαπάνες να είναι πολύ υψηλότερες από τις προβλεπόμενες.
• Δημόσιο Χρέος: Συχνά, οι συμβάσεις ανανεώσιμων πηγών ενέργειας περιλαμβάνουν εγγυήσεις από την κυβέρνηση (take-or-pay), οι οποίες ουσιαστικά μετατρέπουν τις συμφωνίες σε δημόσιο χρέος. Η έλλειψη διαφάνειας αποκρύπτει αυτές τις υποχρεώσεις από τους φορολογούμενους.

Ποιότητα:

• Έλλειψη Ανταγωνισμού: Χωρίς διαφάνεια, ο ανταγωνισμός περιορίζεται, οδηγώντας σε συμβάσεις χαμηλότερης ποιότητας, καθώς οι εταιρείες δεν έχουν κίνητρο να προσφέρουν τις καλύτερες λύσεις.
• Συμφωνίες “Κάτω από το Τραπέζι”: Η αδιαφάνεια δημιουργεί το έδαφος για “συμφωνίες κάτω από το τραπέζι” και διαφθορά, όπως φαίνεται στην περίπτωση Adani. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε έργα που δεν ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες ή που υποβαθμίζουν την ποιότητα για να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη.
• Καθυστέρηση στην Ενεργειακή Μετάβαση: Η έλλειψη διαφάνειας εμποδίζει την γρήγορη και αποτελεσματική υλοποίηση έργων καθαρής ενέργειας, επιβραδύνοντας την ενεργειακή μετάβαση.

Συνοπτικά, η έλλειψη διαφάνειας στις συμβάσεις:

• Αυξάνει τις τιμές για τους καταναλωτές και τους φορολογούμενους.
• Υπονομεύει την ποιότητα των έργων.
• Δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για διαφθορά.
• Εμποδίζει την πρόοδο προς την καθαρή ενέργεια.

 
Η Παγκόσμια Συνεργασία για την Προώθηση της Διαφάνειας στις Συμβάσεις

Η παγκόσμια συνεργασία μπορεί να διαδραματίσει καίριο ρόλο στην προώθηση της διαφάνειας στις συμβάσεις, ιδίως στον τομέα της καθαρής ενέργειας.

• Σύσταση Διεθνών Πρότυπων: Ένας διεθνής οργανισμός, όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, θα μπορούσε να συγκεντρώσει διάφορα μέρη, συμπεριλαμβανομένων κυβερνήσεων, επενδυτών και εταιρειών, για να θεσπίσουν κοινά πρότυπα διαφάνειας για συμβάσεις καθαρής ενέργειας.
• Ενθάρρυνση της Δημόσιας Πρόσβασης: Η δημοσιοποίηση των συμβάσεων θα μπορούσε να αποτελέσει βασική απαίτηση για χρηματοδότηση έργων καθαρής ενέργειας από διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς.
• Δημιουργία Κινήτρων: Θα μπορούσαν να δημιουργηθούν κίνητρα για τις χώρες που εφαρμόζουν πρότυπα διαφάνειας, όπως ευνοϊκότεροι όροι χρηματοδότησης ή τεχνική υποστήριξη.
• Ανταλλαγή Καλών Πρακτικών: Χώρες όπως η Γκάνα, που έχουν ήδη κάνει βήματα προς την κατεύθυνση της διαφάνειας, θα μπορούσαν να μοιραστούν τις εμπειρίες τους με άλλες χώρες.

Οφέλη της Διαφάνειας

Η διαφάνεια στις συμβάσεις προσφέρει πολλαπλά οφέλη:

• Μείωση της Διαφθοράς: Η μυστικότητα δημιουργεί ευκαιρίες για δωροδοκίες και αθέμιτες πρακτικές. Η δημοσιοποίηση των συμβάσεων περιορίζει αυτές τις δυνατότητες.
• Βελτιωμένη Λογοδοσία: Η διαφάνεια επιτρέπει στους πολίτες να ελέγχουν τις κυβερνήσεις τους και να διασφαλίζουν ότι οι συμβάσεις εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον.
• Χαμηλότερο Κόστος: Ο ανταγωνισμός σε ένα ανοιχτό περιβάλλον οδηγεί σε καλύτερες τιμές για τους καταναλωτές και μειώνει το κόστος για τους φορολογούμενους.
• Επιτάχυνση της Ενεργειακής Μετάβασης: Η διαφάνεια μπορεί να προσελκύσει περισσότερους επενδυτές και να επιταχύνει την ανάπτυξη έργων καθαρής ενέργειας.

Προκλήσεις

Υπάρχουν, ωστόσο, και προκλήσεις στην εφαρμογή της διαφάνειας:

• Έλλειψη Πολιτικής Βούλησης: Ορισμένες κυβερνήσεις και εταιρείες μπορεί να αντιστέκονται στη διαφάνεια, καθώς επωφελούνται από το υπάρχον κλειστό σύστημα.
• Φόβος Ανταγωνισμού: Ορισμένοι χρηματοδότες φοβούνται ότι η διαφάνεια θα τους θέσει σε μειονεκτική θέση σε σχέση με άλλους επενδυτές.
• Έλλειψη Τεχνογνωσίας: Ορισμένες χώρες μπορεί να χρειάζονται τεχνική βοήθεια για να εφαρμόσουν αποτελεσματικά συστήματα διαφάνειας.

Παρά τις δυσκολίες, η παγκόσμια συνεργασία είναι απαραίτητη για να ξεπεραστούν τα εμπόδια και να διασφαλιστεί η διαφάνεια στις συμβάσεις, προωθώντας την βιώσιμη ανάπτυξη και το δημόσιο συμφέρον.