Πολιτισμικός αυτο-ακρωτηριασμός και κατάρρευση των κοινωνιών

– Όταν η ψυχή μιας κοινωνίας αιμορραγεί ο κανένας έρχεται ακάθεκτος και τιμωρεί -Οι οικονομικές κρίσεις αποτελούν έναν από τους βασικούς καταλύτες του πολιτισμικού αυτοακρωτηριασμού

 
Ζούμε σε μια εποχή όπου οι κοινωνίες φαίνεται να έχουν χάσει τον προσανατολισμό τους. Οι οικονομικές κρίσεις, η πολιτική πόλωση και η πνευματική αβεβαιότητα έχουν δημιουργήσει ένα τοξικό μείγμα που υπονομεύει τα θεμέλια της κοινωνικής συνοχής. Όπως έγραφε ο Τσαρλς Ντίκενς, «ο ολοκληρωτισμός δεν είναι συμβατός με ένα λειτουργικό οικονομικό σύστημα που βασίζεται στην ελεύθερη ανταλλαγή και την ιδιωτική ιδιοκτησία». Σήμερα, βλέπουμε αυτό το φαινόμενο να εκδηλώνεται με τη μορφή του πολιτισμικού αυτοακρωτηριασμού, μιας κατάστασης όπου οι κοινωνίες επιλέγουν συνειδητά ή ασυνείδητα να υπονομεύσουν τις ίδιες τις αξίες και τους θεσμούς τους.

 
Οικονομικός Ακρωτηριασμός και Πολιτισμική Παρακμή

Οι οικονομικές κρίσεις αποτελούν έναν από τους βασικούς καταλύτες του πολιτισμικού αυτοακρωτηριασμού. Η λιτότητα, ως ένα μέτρο για την αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων, συχνά οδηγεί σε περικοπές σε τομείς όπως η εκπαίδευση, ο πολιτισμός και η υγεία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των ευκαιριών για κοινωνική κινητικότητα, την αύξηση των ανισοτήτων και την αποδυνάμωση του κοινωνικού ιστού. Όταν οι άνθρωποι αισθάνονται ότι δεν έχουν μέλλον, είναι πιο πιθανό να στραφούν σε εξτρεμιστικές ιδεολογίες και να υπονομεύσουν τους δημοκρατικούς θεσμούς.

Επιπλέον, η οικονομική ανασφάλεια μπορεί να οδηγήσει σε μια κουλτούρα του ατομικισμού και της υπερκατανάλωσης, όπου οι άνθρωποι δίνουν προτεραιότητα στην άμεση ικανοποίηση των αναγκών τους σε βάρος των μακροπρόθεσμων συμφερόντων της κοινωνίας. Αυτή η κουλτούρα υπονομεύει την αλληλεγγύη, την εμπιστοσύνη και την κοινωνική συνοχή, που αποτελούν τα θεμέλια κάθε υγιούς κοινωνίας.

 
Η Πολιτική Παρακμή και η Αποξένωση των Πολιτών

Η πολιτική παρακμή είναι ένα άλλο σημαντικό στοιχείο του πολιτισμικού αυτοακρωτηριασμού. Όταν οι πολιτικοί ηγέτες αποτυγχάνουν να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες των πολιτών και να προσφέρουν ένα όραμα για το μέλλον, οι πολίτες απομακρύνονται από την πολιτική διαδικασία και αισθάνονται αποξενωμένοι από τους θεσμούς. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην άνοδο του λαϊκισμού και των εξτρεμιστικών ιδεολογιών, καθώς οι άνθρωποι αναζητούν απλές λύσεις σε σύνθετα προβλήματα.

Η πολιτική πόλωση και η διαφθορά υπονομεύουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς και δημιουργούν ένα κλίμα ανασφάλειας και αβεβαιότητας. Όταν οι πολίτες δεν εμπιστεύονται τους πολιτικούς τους ηγέτες, είναι πιο δύσκολο να συνεργαστούν για την επίλυση των κοινών προβλημάτων.

 
Η Πνευματική Αφασία των Ελίτ και η Κοινωνική Αποσύνθεση

Οι ελίτ, είτε πρόκειται για πολιτικούς, επιχειρηματίες ή διανοούμενους, έχουν μια σημαντική ευθύνη για τη διαμόρφωση της κοινωνίας. Όταν οι ελίτ αποτυγχάνουν να παρέχουν ηγεσία και όραμα, η κοινωνία χάνει τον προσανατολισμό της. Η έλλειψη ηθικής πυξίδας και η επικράτηση του υλισμού και του ατομικισμού υπονομεύουν τους δεσμούς αλληλεγγύης και δημιουργούν μια κοινωνία όπου ο καθένας σκέφτεται μόνο το προσωπικό του συμφέρον.

Η αποδυνάμωση των παραδοσιακών θρησκειών και η αναζήτηση νέων νοημάτων δημιουργούν ένα κενό που συχνά γεμίζεται από εξτρεμιστικές ιδεολογίες και πολιτικές-κομματικές  και ποδοσφαιρικές ψευδοθρησκείες,  χάρτινα είδωλα των  social media  και ψευδοηγέτες του φαίνεσθαι χωρίς ουσία και περιεχόμενο. Όταν στις δημοσκοπήσεις ο “κανένας” είναι πρώτη επιλογή της κοινωνίας, εδώ και χρόνια, η διάχυση της απαξίωσης, του μηδενισμού και του κυνισμού είναι ορατή σε όλα τα πεδία. Η έλλειψη πνευματικής αναζήτησης μπορεί να οδηγήσει σε μια αίσθηση αποξένωσης και ανεπάρκειας, που με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε βίαιες συμπεριφορές.

 
Ο πολιτισμικός αυτοακρωτηριασμός αποτελεί μια σοβαρή απειλή για την επιβίωση των κοινωνιών

Για να αντιμετωπίσουμε αυτό το φαινόμενο, χρειάζεται μια συνολική προσέγγιση που θα περιλαμβάνει:

• Την ανάπτυξη ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου: Ένα συμβόλαιο που θα βασίζεται στις αρχές της ισότητας, της δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης.
• Την ενίσχυση της δημοκρατίας: Μέσω της συμμετοχής των πολιτών στις αποφάσεις που τους αφορούν και της διαφάνειας των θεσμών.
• Την επένδυση στην εκπαίδευση και τον πολιτισμό: Η εκπαίδευση είναι το κλειδί για την ανάπτυξη κριτικής σκέψης και την καλλιέργεια αξιών όπως η ανοχή, η σεβασμός και η αλληλεγγύη.
• Την προώθηση της διεθνούς συνεργασίας: Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα είναι παγκόσμια και απαιτούν παγκόσμιες λύσεις.

Η αντιμετώπιση του πολιτισμικού αυτοακρωτηριασμού είναι μια μακροπρόθεσμη διαδικασία που απαιτεί τη συμμετοχή όλων των μελών της κοινωνίας. Μόνο με την ενότητα και τη συνεργασία μπορούμε να χτίσουμε ένα καλύτερο μέλλον για τις επόμενες γενιές.

 
Άρθρο εμπνευσμένο από κείμενο του  thebulwark.com :

«Η ανθρώπινη ιστορία δεν είναι μια αδιάσπαστη γραμμή προόδου.

Από καιρό σε καιρό οι κοινωνίες επιλέγουν να παραμορφωθούν. Ένα είδος πολιτισμικού αυτοακρωτηριασμού.

Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος είναι το πιο προφανές παράδειγμα. Η ιρανική επανάσταση είναι πιο πρόσφατη. η Γαλλική Επανάσταση είναι ίσως η πιο διάσημη.

Όταν εκδηλώνονται αυτοί οι παροξυσμοί του μίσους προς τον εαυτό, είναι συνήθως αποτέλεσμα κακουχιών ή καταστολής.”

 
Π. Τσακιρίδης

mywaypress.gr