ΣΕΒ – Alba: Γιατί είναι σημαντική η συζήτηση των φιλοσοφικών διαστάσεων της τεχνητής νοημοσύνης;
Οι φιλοσοφικές προεκτάσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης βρέθηκαν στο επίκεντρο της εκδήλωσης του ΣΕΒ Κέντρου Αριστείας στη Δημιουργική Αριστεία, που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 11 Δεκεμβρίου 2024, στις εγκαταστάσεις του Alba Graduate Business School στην Αθήνα, και είχε τίτλο «Φιλοσοφικές Διαστάσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης: Παλαιά και Νέα Προβλήματα». Η εκδήλωση επικεντρώθηκε στις φιλοσοφικές διαστάσεις της τεχνητής νοημοσύνης, εξερευνώντας τόσο τις δυνατότητες όσο και τους κινδύνους της. Ομιλήτριες ήταν η καθηγήτρια φιλοσοφίας Βάσω Κιντή και άλλοι ακαδημαϊκοί, οι οποίοι συζήτησαν ηθικά και πρακτικά ζητήματα που προκύπτουν.
Συχνές ερωτήσεις σχετικά με τις φιλοσοφικές διαστάσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης
1.Γιατί είναι σημαντική η συζήτηση των φιλοσοφικών διαστάσεων της τεχνητής νοημοσύνης, ειδικά στον επιχειρηματικό κόσμο;
Η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) έχει επιπτώσεις σε όλους τους τομείς της ζωής μας, συμπεριλαμβανομένου και του επιχειρηματικού. Η συζήτηση των φιλοσοφικών διαστάσεων, όπως η ηθική, η αυτενέργεια, η πρωτοτυπία και η κατανόηση, είναι απαραίτητη για να κατανοήσουμε τις δυνατότητες αλλά και τους πιθανούς κινδύνους που φέρνει η ΤΝ. Αυτή η κατανόηση είναι κρίσιμη για τη διαμόρφωση στρατηγικών και την αποτελεσματική διαχείριση των ηθικών και πρακτικών ζητημάτων που προκύπτουν. Επίσης, η φιλοσοφία μπορεί να προσφέρει μια ψύχραιμη οπτική, καθώς παρόμοια ζητήματα έχουν ήδη εξεταστεί στο παρελθόν.
2.Ποιες είναι οι κύριες αντιδράσεις που παρατηρούνται στην ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης;
Οι αντιδράσεις στην ανάπτυξη της ΤΝ κυμαίνονται από δέος για τις δυνατότητές της, τόσο τις τρέχουσες όσο και τις προβλεπόμενες, έως φόβο για τις πιθανές επιπτώσεις και τους άγνωστους κινδύνους που φέρνουν οι αλλαγές. Οι αντιδράσεις αυτές είναι φυσικές, δεδομένου ότι η ΤΝ είναι μια τεχνολογία με δυναμική που αλλάζει τον κόσμο. Η φιλοσοφία μπορεί να βοηθήσει να διαχειριστούμε αυτές τις αντιδράσεις με μεγαλύτερη ψυχραιμία, εξετάζοντας παρόμοια ζητήματα που έχουν ήδη απασχολήσει τη φιλοσοφική σκέψη στο παρελθόν.
3.Πώς ορίζεται η ηγεσία σε έναν κόσμο όπου οι εργαζόμενοι μπορεί να είναι ρομπότ;
Η εισαγωγή της ΤΝ και των ρομπότ στον εργασιακό χώρο θέτει νέες προκλήσεις στην έννοια της ηγεσίας. Η παραδοσιακή ηγεσία, που βασίζεται στην ανθρώπινη αλληλεπίδραση και την συναισθηματική νοημοσύνη, πρέπει να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες. Η ερώτηση είναι αν η ηγεσία θα συνεχίσει να βασίζεται σε ανθρωποκεντρικές αρχές, ακόμη και όταν οι εργαζόμενοι δεν είναι άνθρωποι, ή αν θα αναπτυχθούν νέες μορφές ηγεσίας που θα λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες της ΤΝ. Το ζήτημα αυτό θέτει σημαντικές φιλοσοφικές και πρακτικές προκλήσεις.
4.Ποια είναι τα βασικά φιλοσοφικά ερωτήματα που εγείρει η τεχνητή νοημοσύνη;
Η τεχνητή νοημοσύνη εγείρει μια σειρά από θεμελιώδη φιλοσοφικά ερωτήματα, κυρίως οντολογικής φύσης. Ερωτήματα όπως: Τι σημαίνει να είναι κάτι νοήμον; Μπορούν οι μηχανές να σκέφτονται, να έχουν αυτενέργεια, να κατανοούν ή να δημιουργούν; Ποια είναι η σχέση μας με την τεχνολογία; Πώς επηρεάζει η ΤΝ την ανθρώπινη φύση και τις αξίες μας; Αυτά τα ερωτήματα, ενώ μπορεί να φαίνονται θεωρητικά, έχουν σημαντικές πρακτικές συνέπειες στην ανάπτυξη και την εφαρμογή της ΤΝ.
5.Είναι τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα (LLMs) πραγματικά έξυπνα και κατανοούν τη γλώσσα;
Σύμφωνα με την ομιλήτρια, κα. Βάσω Κιντή, τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα δεν είναι πραγματικά έξυπνα, ούτε κατανοούν τη γλώσσα με τον τρόπο που το κάνουν οι άνθρωποι. Λειτουργούν στατιστικά, επεξεργαζόμενα τεράστιες ποσότητες δεδομένων και αναπαράγοντας μοτίβα. Παρόλο που μπορούν να παράγουν κείμενο που μοιάζει ανθρώπινο, δεν έχουν την ίδια βαθιά κατανόηση, αυτενέργεια ή δημιουργικότητα με τους ανθρώπους.
6.Πώς μπορεί η φιλοσοφία να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της τεχνητής νοημοσύνης;
Η φιλοσοφία, μέσω της κριτικής σκέψης και της ανάλυσης, μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τις σύνθετες προκλήσεις που εγείρει η ΤΝ. Μπορεί να μας βοηθήσει να θέσουμε σαφείς ορισμούς για έννοιες όπως η ευφυΐα, η κατανόηση και η δημιουργικότητα, ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα τι ακριβώς είναι ικανή και τι όχι η ΤΝ. Επιπλέον, η φιλοσοφία μπορεί να παρέχει ένα ηθικό πλαίσιο για την ανάπτυξη και την εφαρμογή της ΤΝ, διασφαλίζοντας ότι χρησιμοποιείται προς όφελος της ανθρωπότητας.
7.Τι ρόλο παίζει η στατιστική ανάλυση στην λειτουργία της τεχνητής νοημοσύνης;
Η τεχνητή νοημοσύνη, και ειδικά τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα, λειτουργεί βασιζόμενη σε στατιστική ανάλυση μεγάλων όγκων δεδομένων. Αυτό σημαίνει ότι μαθαίνει από τα δεδομένα και αναπαράγει μοτίβα που έχουν ήδη εμφανιστεί, χωρίς απαραίτητα να κατανοεί το νόημα των λέξεων ή των εννοιών. Αυτή η στατιστική προσέγγιση είναι ισχυρή για την επεξεργασία δεδομένων, αλλά έχει περιορισμούς όσον αφορά την πραγματική κατανόηση και δημιουργικότητα.
8.Ποιος είναι ο σκοπός του Κέντρου Αριστείας του ΣΕΒ στη Δημιουργική Ηγεσία;
Το Κέντρο Αριστείας του ΣΕΒ στη Δημιουργική Ηγεσία έχει σκοπό να ενδυναμώσει την επιχειρηματική κοινότητα στην Ελλάδα, αναπτύσσοντας ηγέτες με όραμα και τις ικανότητες να διευθύνουν σύγχρονες, εξωστρεφείς και καινοτόμες επιχειρήσεις. Το Κέντρο προωθεί την έρευνα υψηλών προδιαγραφών και τη διάδοση νέας γνώσης σχετικά με τις δημιουργικές μορφές ηγεσίας στον 21ο αιώνα, συμβάλλοντας έτσι στην ανάπτυξη της χώρας.
Πώς προσαρμόζεται η εκπαίδευση στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης;
Η εκπαίδευση στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) αντιμετωπίζει νέες προκλήσεις και ευκαιρίες, όπως αναδεικνύεται στην εκδήλωση του ΣΕΒ Κέντρου Αριστείας στη Δημιουργική Ηγεσία, με θέμα τις φιλοσοφικές διαστάσεις της ΤΝ. Σύμφωνα με την κα. Ντόρα Οικονόμου, Διευθύντρια του Τομέα Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού ΣΕΒ, το 70% των επιχειρήσεων αναγνωρίζει ότι η ΤΝ αποτελεί το μέλλον, αλλά μόνο το 12% έχει εντάξει κάποια μορφή της στις λειτουργίες του. Αυτό υποδηλώνει την ανάγκη για εκπαίδευση των στελεχών και χάραξη στρατηγικής πορείας.
Στην εκδήλωση τονίστηκε ότι:
- Η ΤΝ αποτελεί μια τεχνολογία γενικού σκοπού που μαθαίνει, σκέφτεται και εξελίσσεται, θέτοντας ερωτήματα για το αν θα είναι συνεργάτης ή ανταγωνιστής. Αυτό επιβάλλει την ανάγκη για κατανόηση της τεχνολογίας, όχι μόνο σε τεχνικό αλλά και σε φιλοσοφικό επίπεδο.
- Η φιλοσοφία μπορεί να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες σχετικά με την ΤΝ με ψυχραιμία, καθώς παρόμοια ζητήματα έχουν συζητηθεί στο παρελθόν.
- Η ενσωμάτωση της ΤΝ στην καθημερινότητα και στις επιχειρήσεις γίνεται γρήγορα, χωρίς όμως να στοχαζόμαστε πάντα για τη σχέση μας με την τεχνολογία.
Η κα. Βάσω Κιντή, καθηγήτρια φιλοσοφίας, ανέφερε ότι τα προβλήματα που συνδέονται με την ΤΝ δεν είναι καινούρια και εστίασε στα εξής ερωτήματα:
- Είναι έξυπνα τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα (LLM);
- Κατανοούν τη γλώσσα που χρησιμοποιούν;
- Σκέφτονται;
- Έχουν αυτενέργεια;
- Μπορούν να παράγουν πρωτότυπα έργα;
Η απάντηση της κας. Κιντή ήταν αρνητική σε όλα αυτά, αλλά τόνισε ότι αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να αξιοποιηθούν τα μοντέλα ΤΝ, αλλά πρέπει να γνωρίζουμε τι ακριβώς είναι.
Επιπλέον, στην εκδήλωση συζητήθηκε ότι η ΤΝ αποτελεί εργαλείο που λειτουργεί στατιστικά, διαχειριζόμενο τεράστιους όγκους δεδομένων, κάτι που ήταν αδιανόητο στο παρελθόν. Παρά την επανάσταση που φέρνει, παραμένουν ανοιχτά σημαντικά ζητήματα.
Συμπερασματικά, η εκπαίδευση στην εποχή της ΤΝ πρέπει να εστιάσει στην κατανόηση της τεχνολογίας, στις φιλοσοφικές της διαστάσεις, στην κριτική σκέψη και στην αντιμετώπιση των ηθικών και πρακτικών ζητημάτων που προκύπτουν.
Ποιο είναι το κύριο θέμα της εκδήλωσης του ΣΕΒ;
Η εκδήλωση του ΣΕΒ είχε ως κύριο θέμα τις φιλοσοφικές διαστάσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ). Πιο συγκεκριμένα, η εκδήλωση με τίτλο «Φιλοσοφικές Διαστάσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης: Παλαιά και Νέα Προβλήματα», εξέτασε τις φιλοσοφικές προεκτάσεις της ΤΝ.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, η οποία αποτελούσε μέρος της Σειράς Συζητήσεων «Ηγούμαστε Δημιουργικά», συζητήθηκαν οι ανησυχίες που προκαλεί η ΤΝ, καθώς και το πώς η φιλοσοφία μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπισή τους.
Επιπλέον, τέθηκαν ερωτήματα σχετικά με τη φύση της ΤΝ και τις ικανότητές της, όπως:
- Εάν τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα (LLM) είναι έξυπνα.
- Εάν κατανοούν τη γλώσσα που χρησιμοποιούν.
- Εάν σκέφτονται.
- Εάν έχουν αυτενέργεια.
- Εάν μπορούν να παράγουν πρωτότυπα έργα.
Η εκδήλωση προσέφερε μια πλατφόρμα για να συζητηθούν οι ηθικές και πρακτικές πτυχές της ΤΝ, καθώς και η σχέση μας με την τεχνολογία. Τέλος, τονίστηκε ότι η ΤΝ είναι ένα εργαλείο που λειτουργεί στατιστικά, διαχειρίζεται τεράστιους όγκους δεδομένων και φέρνει μια μεγάλη επανάσταση, αλλά παραμένουν ανοιχτά σημαντικά ζητήματα.
Ποιος ήταν ο κύριος ομιλητής στην εκδήλωση;
Στην εκδήλωση του ΣΕΒ με θέμα τις φιλοσοφικές διαστάσεις της τεχνητής νοημοσύνης, η κύρια ομιλήτρια ήταν η κα. Βάσω Κιντή, Καθηγήτρια Φιλοσοφίας της Επιστήμης και Αναλυτικής Φιλοσοφίας στο τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης (ΙΦΕ) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου.
Η κα. Κιντή αναφέρθηκε σε ιστορικά στοιχεία για να δείξει ότι τα προβλήματα που συνδέονται με την τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι καινούρια. Παρουσίασε επίσης τα συνήθη φιλοσοφικά προβλήματα που συζητούνται γύρω από την ΤΝ, όπως η ηθική, η αυτενέργεια και η πρωτοτυπία. Επικεντρώθηκε επίσης στην ικανότητα ή μη των Μεγάλων Γλωσσικών Μοντέλων (LLM) να κατανοούν τη γλώσσα και να παράγουν πρωτότυπα έργα.
Επιπλέον, η κα. Κιντή απάντησε αρνητικά στα ερωτήματα σχετικά με το αν τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα είναι έξυπνα, αν καταλαβαίνουν τη γλώσσα που χρησιμοποιούν, αν σκέφτονται, αν έχουν αυτενέργεια και αν μπορούν να παράγουν πρωτότυπα έργα. Τόνισε, ωστόσο, ότι αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να αξιοποιηθούν, αλλά πρέπει να γνωρίζουμε τι ακριβώς είναι.
Στην εκδήλωση συμμετείχαν επίσης ο Δρ Κώστας Αξαρλόγλου, Πρύτανης του Alba Graduate Business School, ο οποίος μίλησε για την τεχνητή νοημοσύνη ως τεχνολογία γενικού σκοπού που θέτει φιλοσοφικά ερωτήματα, και ο κ. Νίκος Μυλωνόπουλος, Καθηγητής Ψηφιακού Επιχειρείν στο Alba Graduate Business School, ο οποίος έθεσε το ερώτημα για τη σχέση της φιλοσοφίας με την επιχειρηματικότητα.
Ποιο ποσοστό των επιχειρήσεων έχει εντάξει την Τεχνητή Νοημοσύνη;
Σύμφωνα με έρευνα του ΣΕΒ, το 70% των επιχειρήσεων αναγνωρίζει ότι η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί το μέλλον, αλλά μόνο το 12% δηλώνει ότι έχει ήδη εντάξει κάποια μορφή της στις λειτουργίες τους. Αυτό υπογραμμίζει το μεγάλο χάσμα μεταξύ της αναγνώρισης της σημασίας της ΤΝ και της πραγματικής της εφαρμογής στον επιχειρηματικό κόσμο.
Γλωσσάρι Βασικών Όρων
- Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ): Κλάδος της πληροφορικής που ασχολείται με τη δημιουργία συστημάτων που μπορούν να εκτελούν εργασίες που συνήθως απαιτούν ανθρώπινη νοημοσύνη.
- Μεγάλα Γλωσσικά Μοντέλα (LLM): Τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης που έχουν εκπαιδευτεί σε τεράστιους όγκους κειμένου για να κατανοούν και να παράγουν ανθρώπινη γλώσσα.
- Οντολογικά Ερωτήματα: Ερωτήματα που αφορούν τη φύση της ύπαρξης, την πραγματικότητα και το τι σημαίνει να είσαι.
- Φιλοσοφία της Επιστήμης: Κλάδος της φιλοσοφίας που διερευνά τις θεμελιώδεις υποθέσεις, τις μεθόδους και τις επιπτώσεις της επιστήμης.
- Αναλυτική Φιλοσοφία: Κλάδος της φιλοσοφίας που δίνει έμφαση στη λογική ανάλυση, τη σαφήνεια και την ακρίβεια στη διατύπωση και την επιχειρηματολογία.
- Δημιουργική Ηγεσία: Μια μορφή ηγεσίας που εστιάζει στην καινοτομία, την προσαρμοστικότητα και την έμπνευση για τη δημιουργία θετικών αλλαγών.
- Αυτενέργεια: Η ικανότητα ενός συστήματος ή ενός οργανισμού να ενεργεί αυτόνομα, χωρίς εξωτερική καθοδήγηση.
- Πρωτοτυπία: Η ικανότητα ενός συστήματος ή ενός οργανισμού να παράγει κάτι νέο και μη αναμενόμενο.
- Στοχασμός: Η διαδικασία βαθιάς σκέψης και εξέτασης των ιδεών και των πεποιθήσεων κάποιου.
- Επιχειρηματικότητα: Η διαδικασία δημιουργίας και διαχείρισης μιας επιχείρησης, συχνά με έμφαση στην καινοτομία και την ανάληψη κινδύνου.
