Το Ηνωμένο Βασίλειο να παραδώσει τον έλεγχο των κυπριακών βάσεων του στις ΗΠΑ

Είναι καιρός η Μεγάλη Βρετανία να τερματίσει πλήρως την αποικιακή παρουσία της στην Κύπρο

 
Ένα άρθρο στο περιοδικό nationalinterest.org από τον Μάικλ Ρούμπιν υποστηρίζει ότι οι ΗΠΑ θα έπρεπε να πιέσουν τη Βρετανία να αποχωρήσει από τις στρατιωτικές της βάσεις στην Κύπρο. Η άποψη αυτή βασίζεται στην πρόσφατη συμφωνία της Βρετανίας να επιστρέψει τα νησιά Τσάγκος στο Μαυρίκιο, ενώ η απόφαση αυτή υποδηλώνει αδυναμία βρετανικής επιρροής. Το άρθρο προτείνει η αμερικανική κυβέρνηση να αναλάβει τις βάσεις, ενισχύοντας τις σχέσεις της με την Κύπρο και δημιουργώντας μια πιο σταθερή κατάσταση στην ταραγμένη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Η μεταβίβαση θα αποτελούσε σύμβολο αποαποικιοποίησης και θα βοηθούσε στην επίλυση του κυπριακού προβλήματος.

 
Οι επιπτώσεις της Βρετανικής αποχώρησης από τις βάσεις στην Κύπρο

Η πιθανή αποχώρηση της Βρετανίας από τις στρατιωτικές της βάσεις στην Κύπρο, όπως προτείνεται από τον Michael Rubin, θα μπορούσε να έχει σημαντικές γεωπολιτικές επιπτώσεις στην Ανατολική Μεσόγειο:

• Δημιουργία κενού ασφαλείας: Η αποχώρηση θα άφηνε ένα κενό ασφάλειας στην περιοχή, η οποία ήδη αντιμετωπίζει απειλές από την Τουρκία, τη Χαμάς, τη Χεζμπολάχ και τη Ρωσία.
• Ενίσχυση της Αμερικανικής επιρροής: O Rubin υποστηρίζει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να αναλάβουν τον έλεγχο των βάσεων, ενισχύοντας έτσι την αμερικανική παρουσία και επιρροή στην περιοχή.
• Εμβάθυνση των σχέσεων ΗΠΑ-Κύπρου: Η αμερικανική παρουσία στις βάσεις θα μπορούσε να ενισχύσει τις σχέσεις ΗΠΑ-Κύπρου, όπως φάνηκε από την επίσκεψη του Προέδρου Χριστοδουλίδη στον Λευκό Οίκο τον Οκτώβριο του 2024.
• Πιθανή επίλυση του Κυπριακού: O Rubin πιστεύει ότι η ανάληψη του ελέγχου των βρετανικών βάσεων από τις ΗΠΑ θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια λύση του Κυπριακού προβλήματος, πιθανώς με την Τουρκία να παραχωρεί τις βάσεις που ελέγχει στο κατεχόμενο βόρειο τμήμα του νησιού.

Σημαντικό: Οι πηγές εστιάζουν κυρίως στην προοπτική της αμερικανικής ανάληψης των βάσεων. Δεν εξετάζονται άλλες πιθανές επιπτώσεις, όπως η ενίσχυση της ρωσικής επιρροής στην περιοχή σε περίπτωση που η Ρωσία εκμεταλλευτεί το κενό ασφαλείας.

 
Η Πρόταση για Παραχώρηση των Βρετανικών Βάσεων στις ΗΠΑ

Η πρόταση του Michael Rubin για την παραχώρηση των βρετανικών βάσεων στην Κύπρο στις ΗΠΑ λειτουργεί με τον ακόλουθο τρόπο:

• Παραχώρηση ελέγχου: Η Βρετανία θα παραδώσει τον έλεγχο των βάσεων Ακρωτηρίου και Δεκέλειας στις Ηνωμένες Πολιτείες.
• Μίσθωση: Οι ΗΠΑ θα μισθώσουν τις βάσεις από την Κύπρο, επιστρέφοντας την πλήρη κυριαρχία στο νησί.
• Επιστροφή εδαφών: Οι περιοχές που δεν χρησιμοποιούνται ενεργά για στρατιωτικούς σκοπούς θα επιστραφούν στην Κύπρο.
• Συμβιωτική σχέση: Οι αμερικανικές δυνάμεις που θα σταθμεύουν στην Κύπρο θα ζουν και θα ξοδεύουν στην τοπική αγορά, δημιουργώντας μια συμβιωτική οικονομική σχέση.

Στόχος της πρότασης:

• Ενίσχυση της ασφάλειας: Η παρουσία των ΗΠΑ στην περιοχή θα αντιμετωπίσει τις απειλές από την Τουρκία, τη Χαμάς, τη Χεζμπολάχ και τη Ρωσία.
• Εμβάθυνση των σχέσεων ΗΠΑ-Κύπρου: Η μίσθωση των βάσεων θα ενισχύσει περαιτέρω τους δεσμούς μεταξύ των δύο χωρών.
• Πιθανή λύση του Κυπριακού: Η ανάληψη του ελέγχου των βάσεων από τις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ελέγχονται από την Τουρκία στο κατεχόμενο βόρειο τμήμα, θα μπορούσε να άρει το διπλωματικό αδιέξοδο και να οδηγήσει σε λύση.

Προηγούμενα:

• Η Βρετανία έχει ήδη παραχωρήσει στρατιωτικές εγκαταστάσεις στις ΗΠΑ στο παρελθόν, όπως στη Βάση Ναυτικής Υποστήριξης στο Μπαχρέιν το 1971.
• Η πρόσφατη συμφωνία του Βρετανού πρωθυπουργού Starmer για την επιστροφή των Νήσων Τσάγκος στον Μαυρίκιο θέτει ένα προηγούμενο για την αποχώρηση της Βρετανίας από τις βάσεις στην Κύπρο.

 
Στρατηγικές Συνέπειες μιας Αμερικανικής Παρουσίας

Η πιθανή παρουσία αμερικανικών δυνάμεων στις βρετανικές βάσεις στην Κύπρο, όπως προτείνεται από τον Michael Rubin, θα είχε σημαντικές στρατηγικές συνέπειες:

• Ενίσχυση των σχέσεων ΗΠΑ-Κύπρου: Η ενοικίαση των βάσεων από τις ΗΠΑ θα μπορούσε να ενισχύσει τους δεσμούς μεταξύ των δύο χωρών, όπως υπογραμμίστηκε από την επίσκεψη του Προέδρου Χριστοδουλίδη στον Λευκό Οίκο στις 30 Οκτωβρίου 2024.
• Συμβολική Αποαποικιοποίηση: Η αμερικανική διαχείριση των βάσεων θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα βήμα προς την πλήρη αποαποικιοποίηση της Κύπρου, αφού η βρετανική κυριαρχία θεωρείται από πολλούς ως αποικιοκρατικό κατάλοιπο.
• Ενίσχυση της Ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο: Η παρουσία αμερικανικών δυνάμεων θα μπορούσε να λειτουργήσει αποτρεπτικά για την Τουρκία, καθώς και για άλλες απειλές στην περιοχή, όπως η Χαμάς, η Χεζμπολάχ και η Ρωσία.
• Δημιουργία Οικονομικών Οφελών: Όπως και στο Μπαχρέιν και στον Κόλπο της Σούδας, η παρουσία αμερικανικών δυνάμεων θα μπορούσε να δημιουργήσει οικονομικά οφέλη για την Κύπρο.

Πιθανές Προκλήσεις:

• Αντιδράσεις από την Τουρκία: Η Τουρκία πιθανότατα θα αντιδρούσε αρνητικά στην αμερικανική παρουσία στις βάσεις, εντείνοντας τις εντάσεις στην περιοχή.
• Επιπλοκές στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό: Η αλλαγή του status quo στις βάσεις θα μπορούσε να περιπλέξει τις διαπραγματεύσεις για την επανένωση της Κύπρου.

Συμπερασματικά:

Η αμερικανική παρουσία στις βρετανικές βάσεις στην Κύπρο θα είχε σημαντικές γεωπολιτικές και οικονομικές επιπτώσεις, αλλά θα έπρεπε να σταθμιστούν προσεκτικά οι πιθανές προκλήσεις.

 
Η Ιστορική Σχέση Βρετανίας-Κύπρου και η Γεωστρατηγική Σήμερα

Η μακρά ιστορική σχέση Βρετανίας-Κύπρου, με την παρουσία βρετανικών βάσεων στο νησί, επηρεάζει τη γεωστρατηγική κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο με διάφορους τρόπους:

• Υπόμνηση Περασμένης Επιρροής: Οι Βρετανικές Βάσεις Ακρωτηρίου και Δεκέλειας, που αποτελούν Βρετανικό Υπερπόντιο Έδαφος, λειτουργούν σήμερα περισσότερο ως σύμβολο παλαιότερης βρετανικής ισχύος παρά ως ουσιαστικό εργαλείο προβολής ισχύος.
• Αδυναμία Προβολής Ισχύος: Η Βασιλική Ναυτική, παρά την καθέλκυση σύγχρονων αεροπλανοφόρων όπως το HMS Queen Elizabeth II, δυσκολεύεται να τα λειτουργήσει και να τα διατηρήσει οικονομικά.
• Περιορισμένη Ναυτική Παρουσία: Μετά την ανεξαρτησία της Μάλτας και της Κύπρου, και παρά τη διατήρηση του Γιβραλτάρ, η Βρετανία δεν διαθέτει πλέον την ισχυρή ναυτική παρουσία στην περιοχή που είχε παλαιότερα.
• Brexit και Απώλεια Διπλωματικής Ισχύος: Η έξοδος της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση περιόρισε την ικανότητά της να ασκεί επιρροή στην περιοχή μέσω διπλωματικών οδών.
• Δυνατότητα για Αλλαγή: Η πρόσφατη συμφωνία του Βρετανού πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ να επιστρέψει τα νησιά Τσάγκος στον Μαυρίκιο, δημιουργεί ένα προηγούμενο που θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για την πλήρη αποχώρηση της Βρετανίας από την Κύπρο.

Η αποχώρηση της Βρετανίας θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα κενό ασφαλείας στην περιοχή, η οποία απειλείται από:

• Ανερχόμενη Ρωσία: Η Ρωσία επεκτείνει την παρουσία της στην περιοχή μέσω του λιμανιού της στη Συρία.
• Επεκτατική Τουρκία: Η Τουρκία αμφισβητεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου και άλλων χωρών στην Ανατολική Μεσόγειο.
• Οργανώσεις όπως η Χαμάς και η Χεζμπολάχ: Αυτές οι οργανώσεις αποτελούν απειλή για την ασφάλεια στην περιοχή.

Η πρόταση για αμερικανική μίσθωση των βρετανικών βάσεων στην Κύπρο:

• Θα μπορούσε να ενισχύσει την ασφάλεια στην περιοχή και να αντιμετωπίσει τις προαναφερθείσες απειλές.
• Θα μπορούσε να εμβαθύνει τις σχέσεις ΗΠΑ-Κύπρου.
• Θα μπορούσε να λειτουργήσει ως πρότυπο για την πλήρη αποαποικιοποίηση της Κύπρου, συμπεριλαμβανομένης της επίλυσης του Κυπριακού προβλήματος.

Συνοπτικά, η ιστορική σχέση Βρετανίας-Κύπρου, με την παρουσία βρετανικών βάσεων στο νησί, επηρεάζει τη γεωστρατηγική κατάσταση στην περιοχή. Η πιθανή αποχώρηση της Βρετανίας δημιουργεί ευκαιρίες και προκλήσεις, με την αμερικανική μίσθωση των βάσεων να αποτελεί μια πιθανή λύση.