Το χρηματοδοτικό κενό που “πνίγει” την ανάπτυξη και στην τεχνολογία
Η μεγάλη μάχη για τη χρηματοδότηση της Τεχνολογίας στην Ελλάδα: Αλλάζοντας τον τρόπο που δανείζουν οι Τράπεζες
Το 10ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών (9-12 Απριλίου) αποτέλεσε πρόσφατα το σκηνικό για μια κρίσιμη συζήτηση γύρω από την ψηφιακή εξέλιξη της Ελλάδας. Πέρα από τις διακηρύξεις για την ανάγκη επενδύσεων στην τεχνολογία, στο επίκεντρο βρέθηκε ένα θεμελιώδες εμπόδιο: η δυσκολία των ελληνικών τεχνολογικών εταιρειών να εξασφαλίσουν την απαραίτητη χρηματοδότηση για την ανάπτυξή τους, με τον τρόπο λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος να τίθεται υπό αμφισβήτηση.
Το χρηματοδοτικό κενό που “πνίγει” την ανάπτυξη
Ο Μάρκος Βερέμης, εταίρος της Big Pi Ventures, περιέγραψε με γλαφυρότητα το πρόβλημα. Ενώ η Ελλάδα καταφέρνει να υποστηρίξει τη δημιουργία νέων τεχνολογικών εταιρειών, αυτές σκοντάφτουν όταν έρχεται η ώρα να χρηματοδοτήσουν την κλιμάκωσή τους. “Ενισχύουμε εταιρείες να φτιαχτούν και δεν μπορούν να χρηματοδοτηθούν για την ανάπτυξή τους,” ανέφερε, “οπότε έχουμε εξαγορές.” Το αποτέλεσμα, σύμφωνα με τον κ. Βερέμη, είναι οδυνηρό: “Είναι κρίμα να βλέπεις εταιρείες να πουλιούνται στα 50 – 100 εκατομμύρια ευρώ γιατί δεν μπορούν να γίνουν εταιρείες του ενός ή δύο δις. ευρώ.” Οι αγοραστές; Συχνά, αμερικανικοί κολοσσοί όπως η Microsoft και η META.
Για τον κ. Βερέμη, η λύση περνά μέσα από μια ριζική αλλαγή: “Η μεγάλη μάχη στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια είναι να αλλάξουμε τον τρόπο που δανείζουν τις τράπεζες.” Επισήμανε δε, ότι το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), παρά τις προσδοκίες, “δεν ακούμπησε τις εταιρείες τεχνολογίας” στον βαθμό που θα έπρεπε. Το χρηματοδοτικό κενό είναι “σοβαρό” και η Ελλάδα υστερεί δραματικά σε κρίσιμους δείκτες, όπως το ποσοστό του ΑΕΠ που αντιστοιχεί στον κλάδο της τεχνολογίας (μόλις 1% στην Ελλάδα έναντι 12% στη Ρουμανία). Η προειδοποίησή του ήταν σαφής: “Ελπίζω να μην πούμε σε λίγα χρόνια ‘too little too late'”.
Όχι μόνο επένδυση, αλλά στρατηγική αξιοποίηση
Ο Γιώργος Δουκίδης, καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, έφερε στην επιφάνεια μια άλλη διάσταση του προβλήματος. Ακόμη και όταν οι εταιρείες επενδύουν στην τεχνολογία, η πρόκληση έγκειται στην αποδοτική αξιοποίησή της. “Ενώ τα ποσοστά χρήσης των τεχνολογιών είναι υψηλά, όταν μιλάμε για αξιοποίηση, τα αποτελέσματα ξεφεύγουν τελείως,” σημείωσε. Μόνο οι μισές επιχειρήσεις αντιλαμβάνονται την επένδυσή τους ως μέρος ενός οργανωμένου σχεδίου. Ομοίως, ενώ το 50% δηλώνει ότι προχωρά σε ψηφιακό μετασχηματισμό, συχνά λείπει η βαθύτερη στόχευση στην αναδιαμόρφωση διαδικασιών, τη βελτίωση της εμπειρίας του πελάτη ή την αλλαγή του επιχειρηματικού μοντέλου.
Η έρευνα που παρουσίασε ο κ. Δουκίδης ανέδειξε και ένα τεράστιο χρηματοδοτικό χάσμα από την πλευρά των ίδιων των επιχειρήσεων. Ενώ οι ανάγκες τους για επενδύσεις στην τεχνολογία τα επόμενα 3 χρόνια υπολογίζονται στα 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ, οι ίδιες βρίσκουν ή προγραμματίζουν να επενδύσουν μόλις το 1,1 δις ευρώ (περίπου το 40% του αναγκαίου ποσού). “Το συζητάμε για πρώτη φορά στην Ελλάδα, αλλά πρέπει να το συζητήσουμε,” τόνισε.
Οι ανισότητες στην πρόσβαση: Γεωγραφία και φύλο
Ο Νίκος Βογιατζής, εταίρος της Corallia Ventures, εστίασε στο “φλέγον” ζήτημα της άνισης πρόσβασης στη χρηματοδότηση. Υπέδειξε δύο βασικές διαστάσεις:
Γεωγραφική Ανισότητα: Η Αθήνα μονοπωλεί σχεδόν τον ρόλο του κόμβου καινοτομίας, αφήνοντας την περιφέρεια, παρά την παραγωγή καινοτομίας, χωρίς τις απαραίτητες δομές υποστήριξης και τα στοχευμένα χρηματοδοτικά εργαλεία.
Ανισότητα Φύλου: Υπάρχει σαφής ανισότητα ευκαιριών για τις γυναίκες startuppers. Οι νεοφυείς επιχειρήσεις με γυναίκες επικεφαλής αντλούν “δυσανάλογα χαμηλότερη” χρηματοδότηση. “Εκεί υπάρχει ένας μεγάλος πλούτος που μπορεί και πρέπει να τονιστεί,” πρόσθεσε ο κ. Βογιατζής.
Η υπόσχεση της Τεχνητής Νοημοσύνης
Μέσα σε αυτό το απαιτητικό τοπίο, η Στέλλα Αγγελοπούλου, Εταίρος και Επικεφαλής Τεχνολογίας στην Grant Thornton, υπενθύμισε τη μεταμορφωτική δύναμη της τεχνολογίας, τονίζοντας ότι η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) έχει τη δυνατότητα “να υπερδιπλασιάσει τον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας”. Αυτή η τεράστια προοπτική, ωστόσο, κινδυνεύει να μείνει ανεκμετάλλευτη αν δεν αντιμετωπιστούν τα δομικά προβλήματα χρηματοδότησης και αξιοποίησης.
Μια μάχη που πρέπει να κερδηθεί
Η συζήτηση στους Δελφούς κατέστησε σαφές ότι η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά σε μια κρίσιμη καμπή. Η δημιουργία ενός ισχυρού τεχνολογικού οικοσυστήματος απαιτεί κάτι περισσότερο από καλές ιδέες και ταλαντούχους ανθρώπους. Απαιτείται η γεφύρωση του σημαντικού χρηματοδοτικού κενού, κυρίως μέσω μιας αλλαγής νοοτροπίας και πρακτικής από την πλευρά των τραπεζών, ώστε να στηρίζουν την ανάπτυξη και όχι μόνο την εκκίνηση. Παράλληλα, οι ίδιες οι επιχειρήσεις καλούνται να ενσωματώσουν την τεχνολογία στρατηγικά και όχι αποσπασματικά. Τέλος, η άρση των γεωγραφικών και έμφυλων ανισοτήτων στην πρόσβαση σε κεφάλαια είναι επιτακτική για να απελευθερωθεί το πλήρες δυναμικό της χώρας. Η “μεγάλη μάχη” για την αλλαγή του τρόπου χρηματοδότησης της τεχνολογίας είναι, εν τέλει, μια μάχη για το ίδιο το μέλλον της ελληνικής οικονομίας.
