Φθηνή στέγη; Άπιαστο όνειρο!

Η στέγαση αποτελεί ένα από τα πιο πιεστικά κοινωνικά ζητήματα στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Σε μια εποχή όπου η οικονομική κρίση έχει αφήσει βαθιές πληγές και η ακρίβεια καλπάζει, η εξασφάλιση ενός προσιτού και σταθερού σπιτιού μοιάζει για πολλούς με άπιαστο όνειρο. Ποια είναι όμως η πραγματικότητα; Υπάρχει τελικά φθηνή στέγη στην Ελλάδα, ή μήπως η κατάσταση έχει φτάσει σε αδιέξοδο;

 
Η τρέχουσα κατάσταση: Μια αγορά εκτός ελέγχου

Τα τελευταία χρόνια, οι τιμές των ενοικίων έχουν εκτοξευθεί, κυρίως στις μεγάλες πόλεις όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη. Η ραγδαία ανάπτυξη των βραχυχρόνιων μισθώσεων μέσω πλατφορμών όπως το Airbnb έχει περιορίσει τη διαθεσιμότητα κατοικιών για μόνιμη μίσθωση, αυξάνοντας παράλληλα τις τιμές. Παράλληλα, η αγοραστική δύναμη των Ελλήνων έχει μειωθεί αισθητά λόγω της οικονομικής κρίσης, καθιστώντας την αγορά ενός σπιτιού σχεδόν αδύνατη για τη μέση οικογένεια.

Τα δεδομένα είναι αποκαλυπτικά: Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, πάνω από το 40% του εισοδήματος μιας οικογένειας πηγαίνει σε ενοίκιο ή δόση δανείου. Αυτό το ποσοστό ξεπερνά κατά πολύ τις διεθνείς συστάσεις για βιώσιμη στέγαση, που ορίζουν το 30% ως ανώτατο όριο.

 
Πλειστηριασμοί: Το φάντασμα της απώλειας

Ένα άλλο μεγάλο ζήτημα είναι οι πλειστηριασμοί. Μετά την άρση της προστασίας της πρώτης κατοικίας, χιλιάδες νοικοκυριά βρίσκονται αντιμέτωπα με την απειλή να χάσουν το σπίτι τους. Οι τράπεζες, υπό την πίεση της διαχείρισης των κόκκινων δανείων, επιδιώκουν γρήγορες λύσεις, συχνά χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τις κοινωνικές επιπτώσεις.

Η ψυχολογική πίεση αυτών των οικογενειών είναι τεράστια. Το σπίτι δεν είναι μόνο ένας χώρος διαμονής· είναι σύμβολο ασφάλειας, σταθερότητας και οικογενειακής συνοχής. Η απώλειά του μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές κοινωνικές και ψυχολογικές συνέπειες.

 
Η έννοια της φθηνής στέγης 

Αλλά τι εννοούμε όταν μιλάμε για “φθηνή στέγη”; Η έννοια αυτή δεν αφορά μόνο την τιμή. Περιλαμβάνει την προσβασιμότητα, τη βιωσιμότητα και την ποιότητα ζωής. Ένα σπίτι μπορεί να είναι φθηνό, αλλά αν βρίσκεται σε απομακρυσμένη περιοχή χωρίς υποδομές ή αν είναι σε κακή κατάσταση, δεν αποτελεί πραγματική λύση.

Στις μεγάλες πόλεις, η εύρεση οικονομικής στέγης είναι ιδιαίτερα δύσκολη, ενώ στις αγροτικές περιοχές οι τιμές μπορεί να είναι χαμηλότερες, αλλά οι ευκαιρίες εργασίας είναι περιορισμένες. Αυτή η ανισότητα δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο, όπου οι εργαζόμενοι αναγκάζονται να πληρώνουν υπέρογκα ποσά για να ζουν κοντά στη δουλειά τους.

 
Εναλλακτικές λύσεις και προτάσεις 

Για να αντιμετωπιστεί η κρίση της στέγης, απαιτούνται ριζοσπαστικές παρεμβάσεις:

1. Κοινωνική στέγαση: Η Ελλάδα υστερεί δραματικά σε αυτόν τον τομέα σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η δημιουργία προγραμμάτων κοινωνικής στέγασης θα μπορούσε να ανακουφίσει χιλιάδες οικογένειες. Εφαρμόζονται και σχεδιάζονται ήδη σε Πορτογαλία, Ισπανία και Ιταλία.
2. Αξιοποίηση εγκαταλελειμμένων κτηρίων: Υπάρχουν χιλιάδες αχρησιμοποίητα κτίρια που θα μπορούσαν να ανακατασκευαστούν και να διατεθούν για προσιτή κατοικία. Ασχολήθηκε κανείς να χαρτογραφήσει, να αποτυπώσει και να προσομοιώσει πως, πότε και με ποια χρηματοδότηση μπορεί να γίνει πρακτική λύση και όχι θεωρητική;
3. Φορολογικά κίνητρα για ιδιοκτήτες: Η μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης για όσους παρέχουν ενοικίαση με χαμηλές τιμές θα μπορούσε να ενθαρρύνει μια πιο βιώσιμη αγορά.
4. Ευρωπαϊκά παραδείγματα: Χώρες όπως η Ολλανδία και η Γερμανία έχουν αναπτύξει αποτελεσματικά μοντέλα κοινωνικής στέγασης και ελεγχόμενων ενοικίων, που θα μπορούσαν να προσαρμοστούν στις ελληνικές ανάγκες.

Η φθηνή στέγη στην Ελλάδα δεν είναι απλώς ένα ζήτημα οικονομικό, αλλά βαθιά κοινωνικό. Αφορά την αξιοπρέπεια, την ασφάλεια και τη δυνατότητα μιας καλύτερης ζωής. Για να επιτευχθεί, απαιτείται συντονισμένη δράση από την πολιτεία, την κοινωνία και τους φορείς της αγοράς. Το ερώτημα “υπάρχει φθηνή στέγη;” δεν μπορεί να απαντηθεί μονολεκτικά. Μπορεί όμως να γίνει στόχος – ένας στόχος που, αν προσεγγιστεί σωστά, θα φέρει μια νέα εποχή σταθερότητας και ελπίδας για όλους.

Η κυβέρνηση αδυνατεί να παράσχει μια ολοκληρωμένη πολιτική λόγω αδιαφορίας και πλήρους ανικανότητας να συλλάβει το μέγεθος τους προβλήματος. Οι φορείς της αγοράς και οι πολίτες δεν διαθέτουν περιθώρια κινήσεων σε ένα ασφυκτικό περιβάλλον περιορισμένων όρων και δρακόντειων κανόνων.

Για να ληφθεί σοβαρά υπόψη η κυβέρνηση στην αντιμετώπιση της ακρίβειας ζωής σε τρόφιμα και του κόστους ζωής σε ενοίκια  οφείλει να αντιληφθεί την πραγματικότητα –κάτι τρομερά δύσκολο…