Atlantic Council: Μια μαύρη δεκαετία μπροστά;

Έμπειροι στρατηγικοί αναλυτές εκφράζουν ανησυχίες για το μέλλον, προβλέποντας αυξημένο κίνδυνο παγκόσμιου πολέμου, πιθανή χρήση πυρηνικών όπλων και αποδυνάμωση της δημοκρατίας παγκοσμίως σύμφωνα με έρευνα –ανάλυση του atlanticcouncil.org

 
Αμφιβολίες υπάρχουν για την έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία και τις προοπτικές για την ειρήνη μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αναμένεται να διατηρήσουν στρατιωτική κυριαρχία, αλλά με μειωμένη οικονομική και διπλωματική επιρροή. Οι παγκόσμιοι θεσμοί ίσως χάσουν την αποτελεσματικότητά τους, ενώ περιφερειακές συμμαχίες και οι BRICS ενδέχεται να αποκτήσουν μεγαλύτερη σημασία. Τέλος, οι γυναίκες παρουσιάζονται πιο απαισιόδοξες από τους άνδρες σχετικά με τις παγκόσμιες προοπτικές.

 
Τι ποσοστό των ειδικών αναμένει έναν νέο παγκόσμιο πόλεμο μέσα στην επόμενη δεκαετία και ποιες είναι οι πιθανές συνέπειες;

Σύμφωνα με την έρευνα του Atlantic Council, το 40% των ερωτηθέντων αναμένει έναν παγκόσμιο πόλεμο έως το 2035, ο οποίος θα περιλαμβάνει πολλαπλά μέτωπα και μεγάλες δυνάμεις. Το 48% αυτών προβλέπει χρήση πυρηνικών όπλων, και το 45% εμπλοκή του διαστήματος. Ένας τέτοιος πόλεμος θα μπορούσε να αποβεί καταστροφικός για την παγκόσμια οικονομία, καθώς το 28% των ερωτηθέντων τον θεωρεί τη μεγαλύτερη απειλή για την παγκόσμια ευημερία.

Ποιοι παράγοντες μπορεί να οδηγήσουν σε σημαντική σύγκρουση μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας ή της Ρωσίας;

Οι εντάσεις με την Κίνα και τη Ρωσία αποτελούν πιθανούς παράγοντες για μεγάλες συγκρούσεις. Το 65% των ερωτηθέντων συμφωνεί ότι η Κίνα θα προσπαθήσει να ανακαταλάβει την Ταϊβάν με τη βία μέσα στην επόμενη δεκαετία, γεγονός που θα μπορούσε να εμπλέξει τις ΗΠΑ. Επιπλέον, το 45% προβλέπει άμεση στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ, σημειώνοντας σημαντική αύξηση από την προηγούμενη έρευνα.

Πόσο πιθανό είναι να σχηματιστεί μια επίσημη συμμαχία μεταξύ Κίνας, Ρωσίας, Ιράν και Βόρειας Κορέας έως το 2035;

Σχεδόν οι μισοί ερωτηθέντες (46%) συμφωνούν ότι ένας αναδυόμενος άξονας Ρωσίας, Ιράν, Κίνας και Βόρειας Κορέας θα είναι επίσημοι σύμμαχοι το 2035. Πολλοί συσχετίζουν αυτή την πιθανή εξέλιξη με την προοπτική ενός παγκοσμίου πολέμου, με το 62% αυτών που προβλέπουν τόσο τον διαχωρισμό του κόσμου σε σφαίρες επιρροής ΗΠΑ και Κίνας όσο και τη συμμαχία των τεσσάρων κρατών, να αναμένουν επίσης παγκόσμιο πόλεμο.

Πόσο αυξάνεται ο κίνδυνος διάδοσης και χρήσης πυρηνικών όπλων;

Ο κίνδυνος διάδοσης και χρήσης πυρηνικών όπλων αυξάνεται, με το 88% των ερωτηθέντων να αναμένει ότι τουλάχιστον μία νέα χώρα θα αποκτήσει πυρηνικά όπλα μέσα στην επόμενη δεκαετία. Το Ιράν θεωρείται ο πιο πιθανός νέος κάτοχος πυρηνικών όπλων. Επιπλέον, το 48% των ερωτηθέντων αναμένει χρήση πυρηνικών όπλων μέσα στην επόμενη δεκαετία, σημειώνοντας αύξηση από το 37% στην προηγούμενη έρευνα. Η Βόρεια Κορέα και η Ρωσία θεωρούνται οι πιο πιθανές χώρες που θα πραγματοποιήσουν μια πυρηνική επίθεση.

Ποια είναι η πιθανή θέση των ΗΠΑ στον κόσμο το 2035 όσον αφορά τη στρατιωτική, οικονομική και διπλωματική ισχύ;

Οι ΗΠΑ αναμένεται να παραμείνουν η κυρίαρχη στρατιωτική δύναμη το 2035 (71%), αλλά με σχετικά λιγότερη οικονομική, διπλωματική και ήπια ισχύ σε έναν πολυπολικό κόσμο. Η εμπιστοσύνη στην κυριαρχία των ΗΠΑ μειώνεται σε διάφορους τομείς, ιδίως στη διπλωματική και στρατιωτική επιρροή.

Ποιες είναι οι προοπτικές για την έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία σύμφωνα με τους ειδικούς;

Οι ερωτηθέντες είναι απαισιόδοξοι για το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία με όρους ευνοϊκούς για την Ουκρανία. Το 47% προβλέπει ότι ο πόλεμος θα τελειώσει με όρους ευνοϊκούς για τη Ρωσία και το 43% αναμένει μια “παγωμένη σύγκρουση”. Μόνο το 4% αναμένει ένα τέλος ευνοϊκό για την Ουκρανία.

Ποιες είναι οι προοπτικές για την ειρήνη μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης και για την ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας;

Οι ερωτηθέντες είναι πιο αισιόδοξοι για μια σημαντική πρόοδο στις σχέσεις Ισραήλ-Σαουδικής Αραβίας παρά για την ισραηλινο-παλαιστινιακή ειρήνη. Το 56% προβλέπει την ομαλοποίηση των διπλωματικών σχέσεων Ισραήλ-Σαουδικής Αραβίας έως το 2035, ενώ μόνο το 17% αναμένει συνύπαρξη Ισραήλ και ενός κυρίαρχου, ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους.

Πώς μπορεί να εξελιχθεί ο ρόλος των παγκόσμιων οργανισμών όπως τα Ηνωμένα Έθνη, η Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ, καθώς και των περιφερειακών οργανώσεων όπως η ASEAN, η ΕΕ και οι BRICS;

Οι ερωτηθέντες προβλέπουν ότι πολλοί παγκόσμιοι οργανισμοί θα γίνουν λιγότερο αποτελεσματικοί μέσα στην επόμενη δεκαετία. Το 75% αναμένει ότι τα Ηνωμένα Έθνη θα είναι λιγότερο ικανά να επιλύουν προκλήσεις από ό,τι σήμερα. Οι περιφερειακοί οργανισμοί όπως η ASEAN, η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι BRICS ενδέχεται να αποκτήσουν μεγαλύτερη σημασία.

 
Ποιες είναι οι σημαντικότερες γεωπολιτικές τάσεις που διαμορφώνουν το παγκόσμιο τοπίο μέχρι το 2035;

Μια έρευνα του Atlantic Council σε ειδικούς στρατηγικής και προβλέψεων σκιαγραφεί τις σημαντικότερες γεωπολιτικές τάσεις που αναμένεται να διαμορφώσουν το παγκόσμιο τοπίο μέχρι το 2035:

• Αύξηση της πιθανότητας ενός παγκόσμιου πολέμου: Το 40% των ερωτηθέντων προβλέπουν έναν πολυμέτωπο πόλεμο μεταξύ μεγάλων δυνάμεων, ο οποίος θα μπορούσε να κλιμακωθεί σε πυρηνικό πόλεμο ή να επεκταθεί στο διάστημα.
• Εντάσεις με Κίνα και Ρωσία: Οι στρατηγικές αντιπαλότητες και οι γεωπολιτικές εντάσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας, καθώς και η πιθανή σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σοβαρές συγκρούσεις. Το 65% των ερωτηθέντων συμφωνούν ότι η Κίνα θα προσπαθήσει να ανακαταλάβει την Ταϊβάν με τη βία.
• Διαμόρφωση ενός άξονα Κίνας-Ρωσίας-Ιράν-Βόρειας Κορέας: Σχεδόν οι μισοί ερωτηθέντες (46%) προβλέπουν ότι ο άξονας Ρωσίας, Ιράν, Κίνας και Βόρειας Κορέας θα αποτελέσει επίσημη συμμαχία μέχρι το 2035.
• Διάδοση και χρήση πυρηνικών όπλων: Σχεδόν οι μισοί ερωτηθέντες (48%) αναμένουν τη χρήση πυρηνικών όπλων την επόμενη δεκαετία. Το Ιράν θεωρείται ο πιθανότερος υποψήφιος για την απόκτηση πυρηνικών όπλων.
• Μείωση της επιρροής των ΗΠΑ: Ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες αναμένεται να παραμείνουν η κυρίαρχη στρατιωτική δύναμη, προβλέπεται σχετική μείωση της οικονομικής, διπλωματικής και ήπιας ισχύος τους.
• Αδιέξοδο στην Ουκρανία: Οι ερωτηθέντες είναι απαισιόδοξοι για μια έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία που θα είναι ευνοϊκή για το Κίεβο.
• Περιορισμένη πρόοδος στην ισραηλινο-παλαιστινιακή ειρήνη: Οι προοπτικές για μια λύση δύο κρατών θεωρούνται περιορισμένες.
• Ανίσχυροι διεθνείς οργανισμοί: Οι παγκόσμιοι οργανισμοί, όπως τα Ηνωμένα Έθνη, αναμένεται να γίνουν λιγότερο ικανοί να επιλύσουν παγκόσμια προβλήματα, ενώ οι περιφερειακές ομάδες και οι BRICS ενδέχεται να αποκτήσουν μεγαλύτερη σημασία.
• Δημοκρατική ύφεση: Η τρέχουσα δημοκρατική οπισθοδρόμηση ενδέχεται να επιδεινωθεί και να μετατραπεί σε δημοκρατική ύφεση.
• Διαφορές στις προοπτικές μεταξύ ανδρών και γυναικών: Οι γυναίκες εκφράζουν πιο απαισιόδοξες απόψεις για το παγκόσμιο μέλλον σε σχέση με τους άνδρες.

 
Πόσο πιθανή είναι η χρήση πυρηνικών όπλων έως το 2035;

Σύμφωνα με μια έρευνα του Atlantic Council, σχεδόν οι μισοί από τους ερωτηθέντες (48%) αναμένουν ότι θα χρησιμοποιηθούν πυρηνικά όπλα την επόμενη δεκαετία, έως το 2035. Αυτό αποτελεί αύξηση από το 37% στην προηγούμενη έρευνα.

Η έρευνα αποκαλύπτει επίσης τα εξής:

• Περίπου το ένα τέταρτο των ερωτηθέντων προβλέπουν ότι η Ρωσία θα χρησιμοποιήσει πυρηνικό όπλο έως το 2035.
• Περίπου το ίδιο ποσοστό προβλέπει ότι η Βόρεια Κορέα θα χρησιμοποιήσει πυρηνικό όπλο έως το 2035.

Η έρευνα δείχνει ότι τα πυρηνικά όπλα έχουν επιστρέψει στο επίκεντρο της γεωπολιτικής. Πολλοί υπέθεταν ότι τα πυρηνικά όπλα ήταν ξεπερασμένα λείψανα του παρελθόντος μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Όμως, η Κίνα πραγματοποιεί την ταχύτερη πυρηνική συσσώρευση από τη δεκαετία του 1960, η Ρωσία εκδίδει τακτικές πυρηνικές απειλές, το πυρηνικό οπλοστάσιο της Βόρειας Κορέας συνεχίζει να αυξάνεται και ο χρόνος που χρειάζεται το Ιράν για να κατασκευάσει βόμβα μετριέται πλέον σε εβδομάδες.

 
Πώς εκτιμούν οι ειδικοί την δημοκρατία το 2035;

Οι ειδικοί εμφανίζονται απαισιόδοξοι για τις προοπτικές της δημοκρατίας παγκοσμίως έως το 2035. Σύμφωνα με έρευνα του Atlantic Council:

• Λιγότεροι από τους μισούς προβλέπουν ότι η τρέχουσα «δημοκρατική ύφεση» θα επιδεινωθεί και θα μετατραπεί σε «δημοκρατική κατάθλιψη».
• Μόνο το 17% αναμένει μια «δημοκρατική αναγέννηση».
• Το 37% προβλέπει ότι η παγκόσμια κατάσταση της δημοκρατίας θα παραμείνει περίπου όπως είναι σήμερα, με ενθαρρυντική πρόοδο, αλλά και σημαντικούς αντίθετους ανέμους.
• Το 65% των ερωτηθέντων προβλέπουν επίσης ότι οι παγκόσμιες ελευθερίες του Τύπου θα μειωθούν έως το 2035.