«Κύπρος : Η τελευταία σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι του ευρώ;»
Tου Desmond Lachman, Resident Fellow στο American Enterprise Institute
«Η Κύπρος είναι μια από τις πιο μικρότερες νησιωτικές οικονομίες.
Με σχεδόν ένα εκατομμύριο κατοίκους, ο πληθυσμός της είναι μικρός ενώ η οικονομία της αποτελεί απλώς το 0,2 τοις εκατό της συνολικής ευρωπαϊκής οικονομίας.
Ωστόσο, ότι συμβαίνει στην Κύπρο θα μπορούσε να έχει τεράστιες επιπτώσεις για το οικονομικό μέλλον της Ευρώπης και για την επιβίωση του ίδιου του ευρώ.
Η υπόλοιπη Ευρώπη υποθέτω ότι θα πρέπει να αναμένεται να αντλήσει διδάγματα από την Κύπρο ως προς τον τρόπο που η μελλοντική ευρωπαϊκή κρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Η κυπριακή κρίση είναι μία ακόμη κρίση σε μια σειρά από κρίσεις που έχουν γεμίσει την ευρωζώνη από τις αρχές του 2010.
Πρώτα είχαμε την ελληνική κρίση, μετά είχαμε μία ακόμη στην Ιρλανδία, στην Πορτογαλία άλλη μια , και μερικές ακόμα στην Ισπανία και την Ιταλία.
Δεδομένου ότι σε κάθε μία από αυτές τις κρίσεις όταν ξέσπασαν, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί ήταν που μας διαβεβαίωναν επισήμως ότι ήταν μοναδικές στο είδος τους και ότι ήταν απίθανο να επαναληφθούν.
Το Ευρώ σε κρίση;
Η έκρηξη μίας ακόμη κρίσης στην Κύπρο φαίνεται να θέτει υπό αμφισβήτηση τις καθησυχαστικές αυτές διαβεβαιώσεις.
Είναι επίσης βέβαιο ότι αναβιώνει την γκρίνια και πολλά ερωτήματα ως προς το αν το ευρώ θα μπορούσε να είναι τόσο διαβλητό.
Μήπως το ευρώ αποτελεί έναν εξαιρετικά άκαμπτο ζουρλομανδύα για τις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας για να διορθώσει τα μη βιώσιμα μεγάλα ελλείμματα του δημόσιου τομέα τους και τις μεγάλες εξωτερικές ανισορροπίες τους;
Η επιβολή δημοσιονομικής λιτότητας στην περιφέρεια σε αυτές τις συνθήκες φαίνεται να την οδηγεί όλο και πιο βαθιά στην οικονομική ύφεση, τοποθετώντας την Ευρώπη στην επόμενη οικονομική και πολιτική κρίση της.
Επίσης, δεν έχει βοηθήσει την εμπιστοσύνη απέναντι στο ευρώ, διότι η κυπριακή κρίση έχει ξεσπάσει σε μια εποχή που άλλα ανησυχητικά προβλήματα αιωρούνται πάνω από την Ευρώπη.
Λιγότερο από ένα μήνα πριν, το εκλογικό σώμα στην Ιταλία, την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ζώνης του ευρώ και μια χώρα με περίπου 2 τρισεκατομμύρια ευρώ δημόσιου χρέους, ψήφισε με συντριπτική πλειοψηφία κατά της λιτότητας και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Και το έκανε με τρόπο που έχει οδηγήσει σε ένα πολιτικό αδιέξοδο και στην προοπτική νέων εκλογών εντός των επόμενων έξι μηνών.
Από την εμπειρία μου θα έλεγα ότι αυτό είναι περισσότερο από πιθανό να οδηγήσει σε αδιέξοδο την πολιτική στην Ιταλία για το υπόλοιπο του τρέχοντος έτους, το οποίο θα υπονομεύσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών και των καταναλωτών σε μια ιταλική οικονομία που είναι ήδη σε βαθιά οικονομική ύφεση.
Εν τω μεταξύ, η μεγάλη οικονομική ύφεση που πλήττει την Ελλάδα, την Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία, έχει επιταχυνθεί σε όλες, και αυτό δίνει αφορμή για αύξηση των κοινωνικών και πολιτικών εντάσεων στις χώρες αυτές.
Στο πλαίσιο αυτό, το τελευταίο πράγμα που χρειαζόταν η Ευρώπη ήταν μια ακόμη κρίση που θα μπορούσε να διαβρώσει περαιτέρω την εμπιστοσύνη στο ευρώ μακροπρόθεσμα.
Οι γκάφες δεν βοηθούν την πολιτική
Πιο ανησυχητικό όμως για το μέλλον του ευρώ υπήρξε ο κατάφωρα αδέξιος τρόπος με τον οποίο η κυπριακή κρίση έχει αντιμετωπιστεί.
Αυτό που έχει αποτελέσει τη μεγαλύτερη γκάφα στην πολιτική κρίση του ευρώ μέχρι σήμερα, ήταν η εισαγωγή του νομοσχεδίου στην κυπριακή βουλή που θα φορολογούσε έναν αριθμό ασφαλισμένων μικροκαταθετών σε ποσοστό 6 ¾ τοις εκατό, σε μια προσπάθεια για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της Κύπρου.
Και το πιο εντυπωσιακό ήταν ότι αυτό το νομοσχέδιο εισήχθη με την ευλογία της Angela Merkel καθώς και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ΔΝΤ.
Στην περίπτωση αυτή, η πρόταση για φόρο στους μικρούς καταθέτες εξαπέλυσε μια παθογόνα εσωτερική πολιτική αντίδραση που ανάγκασε την ηχηρή ήττα του εν λόγω νομοσχεδίου στο κυπριακό κοινοβούλιο.
Ωστόσο, είναι περισσότερο από πιθανό ότι μια σημαντική μακροπρόθεσμη ζημιά έχει γίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Αυτό σημαίνει για τους καταθέτες των τραπεζών στην Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία ότι οι ασφαλισμένες καταθέσεις τους δεν μπορεί στην πραγματικότητα να είναι διασφαλισμένες και επομένως σε περίπτωση τραπεζικής κρίσης στις χώρες τους, αυτές οι καταθέσεις, μπορεί επίσης να φορολογούνται.
Στο ίδιο πνεύμα, οι ουρές έξω από τις κυπριακές τράπεζες από καταθέτες που έσπευσαν να αποσύρουν τις καταθέσεις τους καθώς και η συνακόλουθη επιβολή αυστηρών ελέγχων ώστε να αποφευχθούν πολύ μεγάλες εκροές κεφαλαίων, θα έχουν συνεισφέρει ελάχιστα για να εδραιωθεί η εμπιστοσύνη στην ευρωπαϊκή περιφέρεια.
Στην πρώτη ένδειξη του επαναλαμβανόμενου προβλήματος στην υπόλοιπη περιφέρεια της Ευρώπης, πρέπει κανείς να περιμένει από τους καταθέτες να εξετάσουν τρόπους διασφάλισης για την προστασία των καταθέσεων τους, η οποία θα περιέπλεκε τα προβλήματα των τραπεζών στις χώρες αυτές.
Ωστόσο, ένας άλλος τρόπος με τον οποίο η μικρή Κύπρος θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την επίλυση της ευρωπαϊκής κρίσης είναι ότι θα μπορούσε να περιοριστεί η οπτική της Άνγκελα Μέρκελ για ελιγμούς στο χειρισμό της κρίσης πριν από τις προγραμματισμένες γερμανικές εκλογές το Σεπτέμβριο του 2013.
Ειδικότερα, με την ανάγκη για διάσωση ακόμα μιας άλλης χώρας και με το γερμανικό εκλογικό σώμα να υποφέρει από κόπωση διάσωσης, το ζήτημα της Κύπρου θα μπορούσε να έχει περιορίσει ακόμη περισσότερο την προοπτική της κας Μέρκελ ώστε να χαλαρώσει την δημοσιονομική λιτότητα που απαιτείται από την περιφέρεια και η οποία θα οδηγήσει την Ευρωπαϊκή περιφέρεια όλο και πιο βαθιά στην ύφεση.
Μόνο ο χρόνος θα δείξει πώς η κυπριακή κρίση θα επηρεάσει την πορεία της κρίσης του ευρώ.
Ωστόσο, έτσι όπως έχει γραφτεί η ιστορία της κρίσης του ευρώ, δεν μπορεί κανείς να αποκλείσει το ενδεχόμενο ότι η μικρή Κύπρος θα φανεί ότι ήταν η τελευταία σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι του ευρώ.»
Άρθρο του κ. Desmond Lachman, Resident Fellow στο American Enterprise Institute.
Πρώην διευθυντής Αναπτυξιακής πολιτικής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και του Τμήματος αξιολόγησης. Προηγουμένως ήταν Διευθύνων Σύμβουλος ,επικεφαλής αναδυόμενων αγορών και οικονομικός στρατηγικός αναλυτής της Salomon Smith Barney.
www.mywaypress.gr
