Ρύπανση από αέρια του θερμοκηπίου – Προς ανθρώπινο και οικονομικό ναυάγιο για κάθε χώρα;

Κύριοι παράγοντες που εμποδίζουν την υλοποίηση των NDCs και προτεινόμενες λύσεις

 
Μια νέα ανάλυση του ΟΗΕ διερευνά τις δεσμεύσεις των εθνών για εθελοντικές εκπομπές (που ονομάζονται «εθνικά καθορισμένες συνεισφορές») έως το 2030.

 
Διαπιστώνει ότι ακόμη και αν εφαρμοστούν, θα μειώσουν ελαφρώς τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως το τέλος αυτής της δεκαετίας. Αυτό προφανώς δεν είναι πουθενά κοντά στις απότομες μειώσεις που απαιτούνται για ένα φιλικό προς την Συμφωνία του Παρισιού μονοπάτι.

«Η ρύπανση από αέρια του θερμοκηπίου σε αυτά τα επίπεδα θα εγγυηθεί ένα ανθρώπινο και οικονομικό ναυάγιο για κάθε χώρα, χωρίς εξαίρεση», δήλωσε ο Simon Stiell, κορυφαίος αξιωματούχος του ΟΗΕ για το κλίμα, σε δήλωση που συνοδεύει την έκθεση.

Η ανάλυση συνθέτει πληροφορίες από 168 Εθνικά Ορισμένες Συνεισφορές (NDC) που έχουν υποβληθεί από 195 μέρη στην Συμφωνία του Παρισιού, η οποία εστιάζει στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Η έκθεση αξιολογεί τα NDC, εξετάζοντας τα σχέδια των κρατών για την μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, τα προγράμματα προσαρμογής στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και τα μέσα που προτίθενται να χρησιμοποιήσουν για να επιτύχουν τους στόχους τους. Επιπλέον, η έκθεση συγκρίνει τα NDC με σενάρια που έχουν εκπονηθεί από την Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) για να αξιολογήσει εάν οι NDC επαρκούν για να φτάσουν τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού για τη διατήρηση της αύξησης της θερμοκρασίας κάτω από 2 βαθμούς Κελσίου.

 
Κύριες τάσεις στην επίτευξη των στόχων των NDC μετά την 25η Σεπτεμβρίου 2023

Με βάση την έκθεση σύνθεσης NDC, που επικαιροποιήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2024, παρατηρούνται οι εξής κύριες τάσεις όσον αφορά την πρόοδο που έχουν σημειώσει οι χώρες προς την επίτευξη των στόχων των Εθνικά Καθορισμένων Συνεισφορών (NDC) μετά την 25η Σεπτεμβρίου 2023:

• Περιορισμένη πρόοδος: Η συνολική φιλοδοξία των NDC έχει μείνει στάσιμη. Οι εκτιμώμενες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου για το 2025 και το 2030 είναι παρόμοιες με αυτές που παρουσιάστηκαν στην προηγούμενη έκθεση.
• Πιθανή κορύφωση εκπομπών πριν το 2030: Υπάρχει η πιθανότητα οι παγκόσμιες εκπομπές να κορυφωθούν πριν από το 2030, εάν υλοποιηθούν πλήρως όλες οι NDC, συμπεριλαμβανομένων των υπό όρους στοιχείων.
• Σημαντικό χάσμα σε σχέση με τους στόχους του IPCC: Παρατηρείται σημαντικό χάσμα μεταξύ των εκπομπών που προβλέπονται από τις NDC και των σεναρίων της IPCC για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
• Εστίαση στην προσαρμογή: Περισσότερα μέρη περιλαμβάνουν πληροφορίες για την προσαρμογή στις NDC τους, με έμφαση στον εθνικό σχεδιασμό προσαρμογής.
• Συνέργειες με τους ΣΒΑ: Τα μέρη αναδεικνύουν ολοένα και περισσότερο τις συνέργειες μεταξύ των δράσεων μετριασμού και προσαρμογής και των προσπαθειών για την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ).
• Οικονομική υποστήριξη: Η ανάγκη για ενισχυμένη οικονομική υποστήριξη, μεταφορά τεχνολογίας και ενίσχυση ικανοτήτων παραμένει κρίσιμη για την υλοποίηση των υπό όρους στοιχείων των NDC.

Συμπερασματικά, ενώ υπάρχουν κάποιες ενθαρρυντικές τάσεις, όπως η πιθανή κορύφωση των εκπομπών πριν το 2030, η πρόοδος προς την επίτευξη των στόχων των NDC μετά την 25η Σεπτεμβρίου 2023 παραμένει περιορισμένη. Η ανάγκη για αυξημένη φιλοδοξία και η υλοποίηση των υπό όρους στοιχείων των NDC είναι επιτακτική.

 
Η σύνδεση μεταξύ των NDCs και των κλιματικών στόχων

Η ενημερωμένη κάλυψη των Εθνικά Καθορισμένων Συνεισφορών (NDCs) συνδέεται άμεσα με τις κλιματικές αλλαγές και τους στόχους για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

• Οι NDCs αποτελούν δεσμεύσεις από τα συμβαλλόμενα μέρη της Συμφωνίας του Παρισιού για τον περιορισμό των εκπομπών τους.
• Στόχος των NDCs είναι να συγκρατηθεί η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη αρκετά κάτω από τους 2°C και να καταβληθούν προσπάθειες για τον περιορισμό της στον 1.5°C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.
• Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση σύνθεσης των NDCs, η οποία καλύπτει το 95% των συνολικών παγκόσμιων εκπομπών του 2019, οι προβλέψεις δείχνουν ότι οι εκπομπές θα φτάσουν περίπου τους 53.0 Gt CO2 eq το 2025 και τους 51.5 Gt CO2 eq το 2030. Αυτό σημαίνει ότι οι εκπομπές θα είναι 8.3% υψηλότερες από το 2010 και 2.6% χαμηλότερες από το 2019.
• Η έκθεση επισημαίνει ότι η πλήρης εφαρμογή όλων των NDCs θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση των εκπομπών κατά 5.9% έως το 2030 σε σύγκριση με το 2019. Ωστόσο, εάν εφαρμοστούν μόνο τα άνευ όρων στοιχεία των NDCs, οι εκπομπές προβλέπεται να είναι 0.8% υψηλότερες το 2030 σε σχέση με το 2019.
• Για να επιτευχθεί ο στόχος του 1.5°C, η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) εκτιμά ότι οι εκπομπές πρέπει να μειωθούν κατά 43% έως το 2030 σε σχέση με τα επίπεδα του 2019. Η IPCC υπογραμμίζει το σημαντικό χάσμα μεταξύ των προβλεπόμενων εκπομπών βάσει των NDCs και των επιπέδων που απαιτούνται για την επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού.
• Επομένως, η ενημερωμένη κάλυψη των NDCs δείχνει ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη για ενίσχυση της φιλοδοξίας των χωρών όσον αφορά τους στόχους τους για τη μείωση των εκπομπών.
• Η επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού απαιτεί σημαντικές προσπάθειες από όλα τα μέρη, καθώς και την παροχή χρηματοδοτικής και τεχνολογικής υποστήριξης προς τις αναπτυσσόμενες χώρες.

Συμπερασματικά, οι NDCs αποτελούν ένα κρίσιμο εργαλείο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η αποτελεσματικότητά τους, ωστόσο, εξαρτάται από την εμπρόθεσμη δέσμευση των χωρών για τη μείωση των εκπομπών τους και την πλήρη εφαρμογή των δεσμεύσεών τους.

 
Κύριοι παράγοντες που εμποδίζουν την υλοποίηση των NDCs και προτεινόμενες λύσεις

Οι πηγές της έκθεσης εστιάζουν στην ανάλυση της κατάστασης των NDCs και δεν αναφέρουν ρητά τους παράγοντες που εμποδίζουν την υλοποίησή τους. Ωστόσο, από τα δεδομένα που παρουσιάζουν, μπορούμε να εξαγάγουμε ορισμένα συμπεράσματα:

Χρηματοδότηση:

• Η πλειοψηφία των χωρών (69%) χαρακτηρίζουν την χρηματοδότηση ως διεθνή υποστήριξη που χρειάζονται για την εφαρμογή των NDCs τους.
• Σχεδόν οι μισές χώρες (46%) έχουν προσδιορίσει ποσοτικά τις ανάγκες τους σε οικονομική στήριξη.
• Υπάρχει σημαντικό κενό χρηματοδότησης για βασικά μέτρα όπως η ηλιακή και αιολική ενέργεια, η μείωση της μετατροπής δασών και η ενεργειακή απόδοση.

Λύση: Ενίσχυση της διεθνούς χρηματοδότησης και των μηχανισμών για την πρόσβαση σε αυτήν.

Τεχνολογία:

• Οι χώρες αναγνωρίζουν την ανάγκη για ανάπτυξη και μεταφορά τεχνολογίας, ιδιαίτερα στους τομείς των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της ενεργειακής απόδοσης.
• Υπάρχουν ανάγκες για ενίσχυση της ικανότητας των χωρών να υιοθετούν και να διαχειρίζονται νέες τεχνολογίες.

Λύση: Διευκόλυνση της μεταφοράς τεχνολογίας και παροχή τεχνικής υποστήριξης.

Χωρητικότητα:

• Πολλές χώρες (76%) επισημαίνουν την ανάγκη για ενίσχυση των ικανοτήτων τους σε τομείς όπως η χάραξη πολιτικής, η ενσωμάτωση των NDCs σε τομεακά σχέδια, και η πρόσβαση σε χρηματοδότηση.
• Υπάρχει έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού και τεχνογνωσίας.

Λύση: Επενδύσεις σε προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης.

Πολιτική βούληση:

• Ενώ οι χώρες έχουν δεσμευτεί για την επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού, η δράση τους δεν είναι πάντα επαρκής.
• Υπάρχουν πολιτικές και οικονομικές πιέσεις που δυσχεραίνουν την υλοποίηση φιλόδοξων μέτρων.

Λύση: Ενίσχυση της πολιτικής βούλησης και της δημόσιας υποστήριξης για δράση για το κλίμα.

Συνεργασία:

• Η αποτελεσματική υλοποίηση των NDCs απαιτεί στενή συνεργασία σε όλα τα επίπεδα, μεταξύ κυβερνήσεων, τοπικών κοινοτήτων, επιχειρήσεων και της κοινωνίας των πολιτών.
• Η έλλειψη συντονισμού και συνεργασίας μπορεί να οδηγήσει σε κατακερματισμένες προσπάθειες και χαμένες ευκαιρίες.

Λύση: Ενίσχυση των μηχανισμών συντονισμού και συνεργασίας.

Συνοψίζοντας, η υλοποίηση των NDCs αποτελεί μια πολύπλοκη πρόκληση, η οποία απαιτεί συντονισμένη δράση σε πολλαπλά μέτωπα. Η αντιμετώπιση των εμποδίων που σχετίζονται με την χρηματοδότηση, την τεχνολογία, την ικανότητα και την πολιτική βούληση, καθώς και η ενίσχυση της συνεργασίας, αποτελούν κρίσιμα βήματα για την επιτυχή υλοποίηση των NDCs και την επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού.