Το δίλημμα της ελληνικής οικονομίας: Από τον τουρισμό στην παραγωγική μεταμόρφωση

Ανάλυση της Eurobank Research αναλύει τις καθαρές προσλήψεις σε διάφορες κατηγορίες επαγγελμάτων στην Ελλάδα από το 2015 έως το 2023. Η μελέτη αποκαλύπτει ότι οι περισσότερες καθαρές προσλήψεις σημειώθηκαν σε επαγγέλματα που σχετίζονται με τον τουρισμό, ακολουθούμενα από το επάγγελμα του εκπαιδευτικού. Επίσης περιλαμβάνει στατιστικά στοιχεία για βασικά μακροοικονομικά μεγέθη, όπως το ΑΕΠ, η ανεργία και ο πληθωρισμός.

 
Τα επαγγέλματα που σχετίζονται με τον τουρισμό σημείωσαν τη μεγαλύτερη αύξηση στην απασχόληση στην Ελλάδα από το 2015 έως το 2023. Συγκεκριμένα, τα επαγγέλματα που είδαν την υψηλότερη αύξηση ήταν:

  • Εκπαιδευτικοί: Η αύξηση σε αυτήν την κατηγορία οφείλεται στην πρόσληψη εκπαιδευτικών σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, ιδιαίτερα στις δύο πρώτες βαθμίδες, καθώς και σε ιδιωτικά φροντιστήρια και φροντιστήρια ξένων γλωσσών.
  • Σερβιτόροι, τραπεζοκόμοι και μπάρμαν: Η άνοδος αυτού του επαγγέλματος συνδέεται με την αύξηση της τουριστικής κίνησης στην Ελλάδα.
  • Υπάλληλοι υποδοχής και ενημέρωσης πελατών, ρεσεψιονίστ, γκρουμ, καμαριέρες, διευθυντές ξενοδοχείων: Η αύξηση σε αυτήν την κατηγορία σχετίζεται επίσης με την αύξηση της τουριστικής κίνησης.
  • Μάγειρες και ψήστες: Όπως και τα προηγούμενα, η αύξηση αυτού του επαγγέλματος συνδέεται με την αύξηση της τουριστικής κίνησης.
  • Λαντζέρηδες: Η αύξηση και σε αυτήν την περίπτωση σχετίζεται με τον τουρισμό.
  • Καθαριστές και καθαρίστριες: Η αύξηση αυτού του επαγγέλματος συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με τον τουρισμό.
  • Οδηγοί: Η αύξηση στην απασχόληση των οδηγών, ιδίως λεωφορείων, φορτηγών και ταξί, οφείλεται εν μέρει στην άνοδο του τουρισμού.

Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι η αύξηση της τουριστικής κίνησης στην Ελλάδα κατά 38,2% (από 26,1 εκατομμύρια τουρίστες το 2015 σε 36,1 εκατομμύρια το 2023) οδήγησε σε αυξημένη ζήτηση για εργαζόμενους σε διάφορα επαγγέλματα του τουριστικού κλάδου. Η αύξηση της απασχόλησης στον τουρισμό αντικατοπτρίζει την ισχυρή ζήτηση για το τουριστικό προϊόν της Ελλάδας.

Ωστόσο, η μελέτη τονίζει την ανάγκη για αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος της χώρας προς κλάδους που παράγουν και προσφέρουν όχι μόνο υπηρεσίες, αλλά και αγαθά, για τη δημιουργία περισσότερων και πιο μόνιμων θέσεων εργασίας.

 
Η επίδραση της τουριστικής ανάπτυξης στην απασχόληση στην Ελλάδα

Η τουριστική ανάπτυξη στην Ελλάδα έχει άμεση και θετική επίδραση στην απασχόληση.

  • Η αύξηση της εισερχόμενης τουριστικής κίνησης δημιουργεί αυξημένες ανάγκες στον κλάδο του τουρισμού για την κάλυψη θέσεων εργασίας.
  • Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο τουριστικός κλάδος να προσφέρει χιλιάδες θέσεις απασχόλησης κάθε χρόνο.
  • Σύμφωνα με τα δεδομένα του πληροφοριακού συστήματος ΕΡΓΑΝΗ, οι καθαρές προσλήψεις (διαφορά μεταξύ προσλήψεων και αποχωρήσεων) σε επαγγέλματα που σχετίζονται με τον τουρισμό παρουσίασαν αύξηση την περίοδο 2015-2023.
  • Ενδεικτικά αναφέρονται:
    • Σερβιτόροι, τραπεζοκόμοι, μπάρμαν: αύξηση 1,6 φορές.
    • Υπάλληλοι υποδοχής και ενημέρωσης πελατών, ρεσεψιονίστ, γκρουμ, καμαριέρες, διευθυντές ξενοδοχείων: αύξηση 1,6 φορές.
    • Μάγειρες, ψήστες: αύξηση 1,7 φορές.
    • Λαντζέρηδες: αύξηση 1,5 φορές.
    • Καθαριστές, καθαρίστριες: αύξηση 3 φορές.
    • Οδηγοί: αύξηση 1,7 φορές.
  • Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η εποχικότητα παραμένει ένα χαρακτηριστικό της απασχόλησης στον τουριστικό κλάδο, με τις περισσότερες προσλήψεις να πραγματοποιούνται τους καλοκαιρινούς μήνες.

Η τουριστική ανάπτυξη αποτελεί σημαντικό μοχλό ανάπτυξης για την ελληνική οικονομία, συμβάλλοντας στην αύξηση της απασχόλησης. Ωστόσο, η εποχικότητα παραμένει μια πρόκληση που χρήζει αντιμετώπισης.

 
Βασικές προκλήσεις στην αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος στην Ελλάδα

Όπως επισημαίνει η μελέτη, η ελληνική οικονομία αντιμετωπίζει την πρόκληση της αλλαγής του παραγωγικού της υποδείγματος από κλάδους παροχής υπηρεσιών, όπως ο τουρισμός, σε κλάδους που παράγουν διεθνώς εμπορεύσιμα αγαθά.

  • Η μεγάλη εξάρτηση από τον τουρισμό, ενώ προσφέρει θέσεις εργασίας και έσοδα, δημιουργεί και αυξημένη ευπάθεια σε εξωτερικούς παράγοντες όπως οι πανδημίες ή οι γεωπολιτικές κρίσεις.
  • Η μετάβαση σε ένα μοντέλο παραγωγής διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών, με αιχμή τον πρωτογενή τομέα και την μεταποίηση, θεωρείται απαραίτητη για τη δημιουργία πιο σταθερών θέσεων εργασίας, την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της οικονομίας και την ουσιαστική βελτίωση του βιοτικού επιπέδου.

Η μελέτη δεν προτείνει  συγκεκριμένες πολιτικές ή δράσεις για την υλοποίηση αυτής της αλλαγής.

 
Από τον τουρισμό στην παραγωγική μεταμόρφωση

Η μελέτη αναδεικνύει για πολλοστή φόρα,  το δίλημμα της ελληνικής οικονομίας: η ανάγκη για μετατόπιση από ένα παραγωγικό υπόδειγμα βασισμένο στις υπηρεσίες (κυρίως τον τουρισμό) σε ένα πιο διαφοροποιημένο, με έμφαση στα διεθνώς εμπορεύσιμα αγαθά.

  1. Η δυναμική του τουρισμού:
  • Η μελέτη της Eurobank Research επιβεβαιώνει την κυριαρχία του τουρισμού στην ελληνική αγορά εργασίας. Από το 2015 έως το 2023, οι μεγαλύτερες καθαρές προσλήψεις σημειώθηκαν σε επαγγέλματα άμεσα συνδεδεμένα με τον τουρισμό, όπως σερβιτόροι, καμαριέρες, μάγειρες και λαντζέρηδες.
  • Η έντονη εποχικότητα αυτών των θέσεων εργασίας, που συγκεντρώνονται κυρίως στους θερινούς μήνες, υπογραμμίζει την ευπάθεια του τουρισμού σε εξωτερικές διαταραχές, όπως η πανδημία του COVID-19.
  1. Προκλήσεις και ευκαιρίες για μεταμόρφωση:
  • Ενώ ο τουρισμός προσφέρει σημαντικά έσοδα, η μελέτη υπογραμμίζει την ανάγκη για “αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος” προς κλάδους όπως ο πρωτογενής τομέας και η μεταποίηση.
  • Η δημιουργία “περισσότερων και μονιμότερου χαρακτήρα θέσεων απασχόλησης”, όπως επισημαίνεται στην μελέτη, αποτελεί κρίσιμο στόχο για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της ελληνικής οικονομίας.
  • Ενδιαφέρον παρουσιάζει η σημαντική αύξηση καθαρών προσλήψεων σε ορισμένα επαγγέλματα εκτός τουρισμού, όπως εκπαιδευτικοί, οδηγοί, και υπάλληλοι γραφείου. Αυτό δείχνει ότι η μεταμόρφωση ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη, αν και με αργούς ρυθμούς.
  1. Πέρα από την μελέτη: Νέα ερωτήματα για την ελληνική οικονομία
  • Ποιες συγκεκριμένες πολιτικές μπορούν να υποστηρίξουν την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα και της μεταποίησης;
  • Πώς μπορεί η Ελλάδα να αξιοποιήσει τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα για να παράγει διεθνώς ανταγωνιστικά αγαθά;
  • Πώς μπορεί η εκπαίδευση και η επαγγελματική κατάρτιση να προετοιμάσουν το εργατικό δυναμικό για τη μεταμόρφωση;

 
Η Ελλάδα, για να παράγει διεθνώς ανταγωνιστικά αγαθά, οφείλει να αξιοποιήσει τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα και να μεταβεί από ένα μοντέλο παραγωγής, βασισμένο στις υπηρεσίες, σε ένα μοντέλο που εστιάζει στην παραγωγή εμπορεύσιμων αγαθών.

Σύμφωνα με την μελέτη, η υπερβολική εξάρτηση από τον τουρισμό, καθιστά την ελληνική οικονομία ευάλωτη σε εξωτερικές κρίσεις. Η στροφή στον πρωτογενή τομέα και η ενίσχυση της μεταποίησης, μπορούν να οδηγήσουν σε μια πιο σταθερή οικονομία με καλύτερες θέσεις εργασίας.

 
Η εκπαίδευση και η κατάρτιση ως κλειδιά για τη μεταμόρφωση του εργατικού δυναμικού

Η μελέτη  επικεντρώνεται στις προκλήσεις αλλαγής του παραγωγικού υποδείγματος στην Ελλάδα, χωρίς να εμβαθύνει στο ρόλο της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. Ωστόσο, μπορούμε να εξαχθούν ορισμένα σημαντικά συμπεράσματα:

  • Η μετάβαση σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο απαιτεί νέες δεξιότητες. Η στροφή από τον τουρισμό σε κλάδους όπως ο πρωτογενής τομέας και η μεταποίηση, θα απαιτήσει από το εργατικό δυναμικό να αποκτήσει νέες, εξειδικευμένες γνώσεις και δεξιότητες.
  • Η εκπαίδευση και η κατάρτιση μπορούν να προετοιμάσουν τους εργαζόμενους για αυτές τις αλλαγές. Επενδύοντας σε προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της νέας αγοράς εργασίας, η Ελλάδα μπορεί να διασφαλίσει ότι το εργατικό δυναμικό θα διαθέτει τα απαραίτητα προσόντα.
  • Η έμφαση σε τομείς όπως η τεχνολογία, η καινοτομία και οι ξένες γλώσσες είναι κρίσιμη. Για να είναι η Ελλάδα ανταγωνιστική σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, η εκπαίδευση θα πρέπει να δώσει έμφαση στην ανάπτυξη δεξιοτήτων στους τομείς αυτούς.

Είναι σαφές ότι η προετοιμασία του εργατικού δυναμικού μέσω στοχευμένων προγραμμάτων θα είναι καθοριστικής σημασίας για την επιτυχή μεταμόρφωση του παραγωγικού υποδείγματος της Ελλάδας.

mywaypress.gr

Σχετικά Άρθρα