Αύξηση του πλούτου από τα ακίνητα: Μήπως κρύβει οικονομικές παγίδες;
Η πραγματική ανάπτυξη ξεκινά από τις βάσεις της παραγωγής και όχι από την επιφάνεια του πλούτου
Η ιδιοκτησία ακινήτων και η αύξηση της αξίας τους αποτελούν συχνά δείκτες πλούτου για τα νοικοκυριά, ειδικά σε χώρες όπως η Ελλάδα, όπου η κατοχή ακινήτων θεωρείται πολιτισμικά και οικονομικά σημαντική. Ωστόσο, η συζήτηση γύρω από την πραγματική αξία που φέρνει αυτή η αύξηση στην οικονομία αποκαλύπτει μία κρίσιμη αλήθεια: ο πλούτος που προκύπτει από τα ακίνητα δεν σημαίνει απαραίτητα αύξηση της παραγωγικότητας ή τη δημιουργία ενός βιώσιμου οικονομικού μοντέλου. Αντίθετα, μπορεί να κρύβει οικονομικές ανισορροπίες και παγίδες που απαιτούν προσοχή.
Πλούτος και παραγωγικότητα: Ένας δύσκολος συσχετισμός
Το παραγωγικό μοντέλο μιας οικονομίας δεν μπορεί να βασίζεται αποκλειστικά στην άνοδο των τιμών των ακινήτων. Η έννοια της παραγωγικότητας συνδέεται άρρηκτα με την τεχνολογική πρόοδο, την καινοτομία και τη δημιουργία θέσεων εργασίας υψηλής προστιθέμενης αξίας. Αντιθέτως, η αύξηση του πλούτου μέσω της κερδοσκοπίας ή της ανόδου της ζήτησης στην αγορά ακινήτων δεν οδηγεί σε μακροπρόθεσμη ανάπτυξη.
Σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση της Alpha Bank, που βασίζεται σε στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η αξία του μη χρηματοοικονομικού πλούτου —κυρίως δηλαδή η αξία των ακινήτων— αυξήθηκε σημαντικά στην Ελλάδα από το 2020 έως το 2024. Αυτή η αύξηση, όμως, δεν μεταφράζεται κατ’ ανάγκην σε συστηματική πρόοδο της οικονομίας.
Τα δεδομένα που αναδεικνύουν το φαινόμενο
Η έκθεση αναφέρει ενδιαφέροντα στοιχεία για την εξέλιξη του πλούτου των ελληνικών νοικοκυριών:
- Αύξηση της αξίας των ακινήτων: Από τις αρχές του 2022, η αξία του μη χρηματοοικονομικού πλούτου αυξήθηκε κατά 32%, κυρίως λόγω της ανόδου των τιμών των ακινήτων, που έφτασε το 13,8% το 2023.
- Αναλογία μη χρηματοοικονομικού πλούτου: Το 68% του συνολικού πλούτου των ελληνικών νοικοκυριών προέρχεται από ακίνητα, σημειώνοντας τη μεγάλη εξάρτηση της χώρας από αυτό το είδος περιουσιακού στοιχείου.
- Ανάκαμψη από την κρίση: Οι τιμές των κατοικιών έχουν σχεδόν ανακάμψει πλήρως από τις απώλειες της οικονομικής κρίσης.
Παρά τα θετικά αυτά δεδομένα, η συζήτηση για το κατά πόσον αυτή η αύξηση συνδέεται με την παραγωγικότητα της οικονομίας παραμένει ανοιχτή.
Παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές των ακινήτων
Η αύξηση της αξίας των ακινήτων μπορεί να εξηγηθεί από διάφορους παράγοντες, που συχνά δεν έχουν άμεση σχέση με την παραγωγικότητα:
- Αυξημένη ζήτηση: Η ζήτηση από ξένους επενδυτές ή εγχώριους αγοραστές οδηγεί σε αύξηση των τιμών, ενώ η προσφορά παραμένει περιορισμένη.
- Περιορισμοί στην προσφορά: Οι καθυστερήσεις στις οικοδομικές άδειες και η έλλειψη νέων κατασκευών ενισχύουν την ανισορροπία ζήτησης-προσφοράς.
- Κερδοσκοπική συμπεριφορά: Η κερδοσκοπία εντός της αγοράς ακινήτων μπορεί να φουσκώσει τις τιμές, χωρίς να φέρνει ουσιώδη οικονομική ανάπτυξη.
Αυτοί οι παράγοντες δείχνουν πως η άνοδος στις τιμές μπορεί να είναι περισσότερο αποτέλεσμα εξωτερικών ή προσωρινών συνθηκών και όχι ένδειξη μιας υγιούς ή παραγωγικής οικονομίας.
Το ζήτημα του βιώσιμου μοντέλου οικονομίας
Η βιωσιμότητα ενός οικονομικού μοντέλου απαιτεί επενδύσεις σε τομείς που ενισχύουν την παραγωγή και την καινοτομία, όπως η τεχνολογία, η εκπαίδευση και η ανάπτυξη ανθρώπινου κεφαλαίου. Η εξάρτηση από την αγορά ακινήτων ενδέχεται να οδηγήσει σε μια οικονομία που είναι ευάλωτη σε εξωτερικούς κραδασμούς, όπως οι οικονομικές κρίσεις ή οι αλλαγές στη διεθνή αγορά.
Η αύξηση του πλούτου από τα ακίνητα συχνά δεν συνοδεύεται από ουσιαστική αύξηση της παραγωγικότητας. Αντίθετα, μπορεί να αναπαράγει ανισότητες, καθώς τα νοικοκυριά που κατέχουν ακίνητα επωφελούνται δυσανάλογα σε σχέση με εκείνα που δεν έχουν πρόσβαση σε τέτοιες επενδύσεις.
Η αύξηση του πλούτου μέσω της ανόδου των τιμών των ακινήτων αποτελεί μια σημαντική τάση που συμβάλλει στην οικονομική ανάκαμψη των ελληνικών νοικοκυριών. Ωστόσο, η ανάλυση δείχνει ότι αυτή η αύξηση δεν σχετίζεται απαραίτητα με ένα παραγωγικό ή βιώσιμο οικονομικό μοντέλο. Για να οικοδομηθεί μια σταθερή και ανθεκτική οικονομία, είναι απαραίτητο να στραφούμε σε επενδύσεις που ενισχύουν την παραγωγικότητα, προωθούν την τεχνολογική καινοτομία και δημιουργούν ευκαιρίες για όλους. Η πραγματική ανάπτυξη ξεκινά από τις βάσεις της παραγωγής και όχι από την επιφάνεια του πλούτου.
mywaypress.gr
