Ελένη Κολιοπούλου: Η εξομάλυνση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος συστατικό στοιχείο για την αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας
Πρόεδρος ΔΣ, Σύνδεσμος Βιομηχανιών Θεσσαλίας και Κεντρικής Ελλάδος
«Ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Θεσσαλίας & Κεντρικής Ελλάδος, εκπροσωπεί βιομηχανικές και μεταποιητικές επιχειρήσεις στις Περιφέρειες Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας. Για περισσότερα από πενήντα χρόνια παρακολουθεί τις εξελίξεις και την πορεία της μεταποίησης στη χώρα και ειδικότερα στην περιοχή ευθύνης του.
Αν και η μεγάλη αποβιομηχάνιση που υπέστη η χώρα τις τελευταίες δεκαετίες είναι εμφανής και στις δυο Περιφέρειες ευθύνης του Συνδέσμου, η μεταποίηση αποτελεί για τη Θεσσαλία και για τη Στερεά Ελλάδα μια σημαντική οικονομική δραστηριότητα.
Η συμβολή της μεταποίησης στη Θεσσαλική οικονομία
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, η μεταποίηση συμβάλλει στην Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία της Περιφέρειας Θεσσαλίας σε ποσοστό περίπου 13,26%. Συνυπολογίζοντας τους κλάδους της ενέργειας, της διαχείρισης αποβλήτων και των ορυχείων, το ποσοστό διαμορφώνεται στο 15,8% για το έτος 2014 (Διάγραμμα Δ01).
217 θεσσαλικές επιχειρήσεις, το 2015, παράγουν και πωλούν βιομηχανικά προϊόντα αξίας 2 δισεκατομμυρίων ευρώ, συμμετέχοντας σε ποσοστό 5,6% επί της συνολικής αξίας των πωληθέντων βιομηχανικών προϊόντων της χώρας.
Αναδεικνύουν τη Βιομηχανία Τροφίμων σε «κλάδο- πρωταθλητή» για την παραγωγή αλλά και για τις εξαγωγές της Περιφέρειας.
Αξίζει να επισημανθεί ότι το έτος 2008, στην έναρξη της κρίσης, στη Θεσσαλία υπήρχαν 61 Τοπικές Μονάδες Παραγωγής Τροφίμων, από τις οποίες παρήχθησαν πωληθέντα προϊόντα συνολικής αξίας 586 εκατομμυρίων ευρώ, συνεισφέροντας το 9,17% της αξίας των πωλήσεων του κλάδου σε επίπεδο χώρας. Μετά από 7 χρόνια κρίσης, το έτος 2015, οι μονάδες αριθμούσαν τις 113 και παρήγαγαν πωληθέντα προϊόντα συνολικής αξίας 1,014 δισεκατομμυρίων ευρώ, συμμετέχοντας κατά 52,51% (Διάγραμμα Δ02) στην αξία πωληθέντων βιομηχανικών προϊόντων της Περιφέρειας και σχεδόν κατά 13% στις συνολικές πωλήσεις του κλάδου σε επίπεδο χώρας.
Ακολουθεί ο κλάδος της παραγωγής βασικών μετάλλων με ποσό 387,5 εκατομμύρια ευρώ συμμετέχοντας με 11,5% στο σύνολο της παραγωγής του κλάδου στην χώρα, η παραγωγή χημικών ουσιών με 138 εκατομμύρια ευρώ κλπ.
Ο δε κλάδος των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, το 2015, συμμετέχει κατά 17,42% στην συνολική αξία πωλήσεων του κλάδου, σε επίπεδο χώρας.
Όσον αφορά στις εξαγωγές , από την έναρξη της κρίσης και εντεύθεν η Περιφέρεια εμφανίζει θετικό εμπορικό ισοζύγιο (Διάγραμμα 1ης σελίδας).
Ο δείκτης επικάλυψης, δηλαδή ο λόγος των εξαγωγών προς τις εισαγωγές, κυμαίνεται από το 2010 και μετά από 140% μέχρι και 207%, ενώ το 2016, ο δείκτης επικάλυψης λαμβάνει την τιμή 187,28% και είναι από τους υψηλότερους μεταξύ των Περιφερειών της χώρας.
Οι εξαγωγές της Θεσσαλίας το έτος 2016, συμμετέχουν σε ποσοστό 4,8% στις εθνικές εξαγωγές. Την ίδια χρονιά, η αύξηση της αξίας των εξαγωγών σε σχέση με το 2015 ανήλθε σε 10% και η αύξηση του εμπορικού της ισοζυγίου σε 10,5%.
Στην πρωτοπορία των εξαγωγών βρίσκεται ο κλάδος των τροφίμων, καθώς για το 2016 αφορά στο 49,16% των θεσσαλικών εξαγωγών Ακολουθεί ο κλάδος των μετάλλων και των μεταλλικών προϊόντων από σίδηρο, χυτοσίδηρο, χάλυβα και αργίλιο, με ποσοστό 19%, ο κλάδος της κλωστοϋφαντουργίας και ένδυσης με ποσοστό 12,5%, τα χημικά και τα πλαστικά με ποσοστό 6,9% κλπ., με τον κύριο όγκο των εξαγωγών να κατευθύνεται κατά 2/3 προς τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η συμβολή της μεταποίησης στην οικονομία της Στερεάς Ελλάδας
Η μεταποίηση συμβάλλει στην δημιουργία της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας κατά 26,27%, όταν σε επίπεδο χώρας το αντίστοιχο ποσοστό κυμαίνεται γύρω στο 9,5%, για το έτος 2014.
Το ποσοστό αυτό διαμορφώνεται στο 33%, αν συνυπολογιστούν και τα στοιχεία των κλάδων της ενέργειας, της διαχείρισης αποβλήτων και των ορυχείων (Διάγραμμα Δ03).
Με προϊόντα που παράγονται από 469 επιχειρήσεις, η Περιφέρεια, συμμετέχει με περίπου 5,4 δισεκατομμύρια ευρώ για το έτος 2015 στη συνολική αξία των πωληθέντων βιομηχανικών προϊόντων της χώρας, δηλαδή με ποσοστό 15,68%. Ο κύριος παραγωγικός κλάδος είναι τα Βασικά Μέταλλα, με αξία 2,3 δισεκατομμύρια ευρώ το έτος 2015, συμμετέχοντας κατά 42,65% (Διάγραμμα Δ04) στην αξία πωληθέντων βιομηχανικών προϊόντων της Περιφέρειας και κατά 69,58% στις συνολικές πωλήσεις του κλάδου σε επίπεδο χώρας.
Ακολουθεί η Βιομηχανία Τροφίμων με 1,045 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσοστό 19,32% στην αξία πωληθέντων βιομηχανικών προϊόντων της Περιφέρειας και 13,36% στις συνολικές πωλήσεις του κλάδου σε επίπεδο χώρας, ο κλάδος των χημικών ουσιών και προϊόντων, η κατασκευή προϊόντων από ελαστικό και πλαστικές ύλες κλπ.
Για την περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας τα οικονομικά στοιχεία καταγράφουν ελλειμματικό εμπορικό ισοζύγιο (Διάγραμμα Δ05). Ωστόσο θα πρέπει να καταγραφεί ότι σημαντικό πλήθος δυναμικών, εξωστρεφών επιχειρήσεων της χώρας ενώ διατηρούν τις μονάδες παραγωγής τους στη Στερεά Ελλάδα, έχουν την έδρα/διοικητικές λειτουργίες στην περιφέρεια Αττικής, με αποτέλεσμα τα ποσά των εξαγωγών που εμφανίζονται στο Διάγραμμα να μην αναδεικνύουν την πραγματική συνεισφορά της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, στην εξωστρέφεια της χώρας, που σαφώς είναι πολύ υψηλότερη.
Οι εξαγωγές της Περιφέρειας παρουσιάζουν μικρή σταδιακή αύξηση εμφανίζοντας την υψηλότερη αξία εξαγωγών το έτος 2015, έτος κατά το οποίο το εμπορικό ισοζύγιο της Περιφέρειας είναι θετικό.
Οι κυριότεροι εξαγωγικοί κλάδοι, σύμφωνα με την ΕΛ.ΣΤΑΤ, για το έτος 2016, αναδεικνύονται κατά σειρά τα μέταλλα και τα μεταλλικά προϊόντα από χαλκό, σίδηρο, χυτοσίδηρο, χάλυβα και αργίλιο, τα χημικά και πλαστικά, τα τρόφιμα, τα μη μεταλλικά ορυκτά, οι μηχανές κλπ., προϊόντα που κατά τα 2/3 κατευθύνονται σε τρίτες χώρες
Προτεραιότητες στις δύο Περιφέρειες
Η εξομάλυνση των συνθηκών λειτουργίας του επιχειρηματικού περιβάλλοντος αποτελεί συστατικό στοιχείο για την αποκατάσταση των όρων ανταγωνιστικότητας της οικονομίας.
Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδος κατατάσσεται, επί σειρά ετών, στις Ευρωπαϊκές Περιφέρειες του Στόχου 2, διότι το ύψος του κατά κεφαλήν ΑΕΠ της, που λαμβάνεται υπόψη ως δείκτης οικονομικής ανάπτυξης που συντελείται σε μια περιοχή, εμφανίζεται υψηλότερος σε σχέση με την πραγματικότητα. Ο λόγος είναι ότι η διαμόρφωσή του επηρεάζεται από τη συγκέντρωση μεγάλων βιομηχανικών μονάδων στα Οινόφυτα και στο Σχηματάρι. Η ανάδειξη του θέματος, η αναγνώριση και η αποκατάσταση αυτής της ασυμβατότητας, είναι ζωτικής σημασίας για το σύνολο της Περιφέρειας.
Η ολοκλήρωση του φακέλου οριοθέτησης της βιομηχανικής περιοχής των Οινοφύτων και η δημιουργία του Επιχειρηματικού Πάρκου Εξυγίανσης & Ανάπτυξης ολόκληρης της περιοχής των Οινοφύτων Σχηματαρίου και ιδιαίτερα του Ασωπού θα οργανώσει πολεοδομικά και χωροταξικά την περιοχή, θα δημιουργήσει τις αναγκαίες υποδομές για τις εγκατεστημένες βιομηχανίες, και θα δημιουργήσει κίνητρο για τους επενδυτές, οι οποίοι θα ήθελαν να επενδύσουν στη μεγαλύτερη βιομηχανική συγκέντρωση της χώρας.
Είναι σημαντικό επίσης να επισημανθεί ότι οι θεσμοθετημένες υφιστάμενες βιομηχανικές περιοχές στις δύο Περιφέρειες, χρήζουν άμεσων μέτρων εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης των υποδομών τους.
Το θέμα όμως της αποκατάστασης των όρων λειτουργίας των επιχειρήσεων εστιάζει και στην ολοκλήρωση του χωροταξικού σχεδιασμού και στο καθεστώς χρήσεων γης προκειμένου να αρθεί η αβεβαιότητα, για όσες επιχειρήσεις λειτουργούν εκτός θεσμοθετημένων χώρων.
Το ανταγωνιστικό μειονέκτημα, που προκαλεί για την εγχώρια βιομηχανία το υψηλό κόστος κατά βάση της ηλεκτρικής ενέργειας, είναι ένα θέμα που εντάθηκε κατά τη διάρκεια των ετών της κρίσης. Το φυσικό αέριο είναι μια μορφή ενέργειας που θα υποβοηθήσει στη μείωση του κόστους ενέργειας στη μεταποίηση. Το δίκτυο του φυσικού αερίου διατρέχει μεν την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, γιατί ακολουθεί την Εθνική Οδό, αλλά καμία από τις πόλεις-κέντρα της Περιφέρειας, δεν έχει πρόσβαση σε αυτό, ούτε βέβαια και πάρα πολλές επιχειρήσεις. Η σύσταση ΕΠΑ Στερεάς Ελλάδας, για την επέκταση και διαχείριση του δικτύου φυσικού αερίου τοπικά θα βοηθούσε την οικονομική ζωή της Περιφέρειας σε όλη της την εμβέλεια.
Η Ανατολική Θεσσαλία φαίνεται να καλύπτεται σε μέγιστο ποσοστό στην πρόσβαση στο δίκτυο φυσικού αερίου. Στη δυτική Θεσσαλία η απόφαση επέκτασης του δικτύου τουλάχιστον στο Δήμο Σοφάδων κατά την πενταετία 2017-2021, είναι θετική για τις εκεί εγκατεστημένες επιχειρήσεις.
Η επέκταση του δικτύου, στην ευρύτερη περιοχή των Σοφάδων, καθώς και κατά μήκος του άξονα Τρικάλων – Καλαμπάκας, θα βοηθούσε και άλλες επιχειρήσεις των νομών Τρικάλων και Καρδίτσας.
Δεδομένου ότι η οικονομική δραστηριότητα και των δυο Περιφερειών επικεντρώνεται στη μεταποίηση και στη γεωργία, δυο τομείς που εξαρτώνται πλήρως από τις μεταφορές, η αναβάθμιση του ρόλου των σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών, η δημιουργία των απαιτούμενων υποδομών (γερανών), καθώς και κατάλληλων χώρων (ντεπό) για την αποθήκευση των κοντέινερ είναι ζωτικής σημασίας, για την ομαλή λειτουργία της οικονομικής δραστηριότητα των Περιφερειών.
Σημαντική είναι η ολοκλήρωση των εκτελούμενων έργων της Εθνικής Οδού Ε65, και των έργων βασικών οδικών αρτηριών των Περιφερειών, καθώς και η αναβάθμιση του ενδοπεριφερειακού οδικού δικτύου, για την διευκόλυνση των μεταφορών και την ανάπτυξη βιομηχανικών μεταποιητικών επιχειρήσεων.
Η αναβάθμιση των εγκαταστάσεων του λιμένα Βόλου, με την προοπτική δημιουργίας σταθμού εμπορευματοκιβωτίων, η σιδηροδρομική σύνδεση του λιμανιού του Βόλου με το αεροδρόμιο Νέας Αγχιάλου και το λιμάνι Αλμυρού, καθώς και η δημιουργία εμπορευματικού κέντρου στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, από την οποία περνούν μεγάλοι οδικοί άξονες της χώρας, θα διευκολύνουν τις μεταφορές προϊόντων.
Ήδη, από τον Σεπτέμβριο του 2015, ο ΣΕΒ και οι Περιφερειακοί Σύνδεσμοι της χώρας, είχαν διατυπώσει κοινό αίτημα για την δημιουργία Υπουργείου Βιομηχανίας, για τον καλύτερο συντονισμό και την εκπόνηση μιας σύγχρονης βιομηχανικής πολιτικής, επισημαίνοντας τη σπουδαιότητα και τη βαρύτητα του δευτερογενή τομέα, ως μοχλού ανάπτυξης της οικονομίας.
Στα πλαίσια του επιχειρούμενου σχεδιασμού της Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής 2021, για την Ελλάδα, το αίτημα παραμένει καθοριστικά επίκαιρο, καθώς ο δευτερογενής τομέας και ειδικότερα η βιομηχανία, είναι διαχρονικά ένας ισχυρός πυλώνας της ελληνικής οικονομίας που συμβάλλει στην αύξηση του ΑΕΠ, δημιουργεί ισχυρές αλυσίδες αξίας, συνεισφέρει σε διατηρήσιμες και ποιοτικές θέσεις εργασίας και συμβάλλει καθοριστικά στην οικονομική ευημερία.»
Το κείμενο υπό μορφή άρθρου της κυρίας Ελένης Κολιοπούλου, Προέδρου ΔΣ, του Συνδέσμου Βιομηχανιών Θεσσαλίας και Κεντρικής Ελλάδος, φιλοξενείται στο εβδομαδιαίο δελτίο του ΣΕΒ.
