Κίνα και Ζώνη του Ευρώ: Πηγές αβεβαιότητας για την παγκόσμια ανάπτυξη

Η Ζώνη του Ευρώ, αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες που μπορούν να πλήξουν την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής και να έχουν αρνητικές συνέπειες στην παγκόσμια οικονομία

 
Η Κίνα δεν έχει απωλέσει τον καταλυτικό της ρόλο στην παγκόσμια ανάπτυξη 

Η παγκόσμια οικονομική επέκταση συνεχίζεται τους πρώτους μήνες του 2019 αλλά με βραδύτερο ρυθμό συγκριτικά με τις εκτιμήσεις των εμπειρογνωμόνων των διεθνών οργανισμών (ΔΝΤ,ΟΟΣΑ, ΕΕ) στα τέλη του περασμένου έτους. Η ανάπτυξη όπως υποδηλώνουν τα σημερινά οικονομικά δεδομένα θα σταθεροποιηθεί το 2020, χωρίς ωστόσο να εκλείπουν οι κίνδυνοι που μπορούν να ανατρέψουν την οικονομική σταθερότητα. Οι εμπορικές εντάσεις, η γεωπολιτική αβεβαιότητα, μια αιφνίδια συρρίκνωση των ροών χρηματοδότησης, τα ιστορικά υψηλά επίπεδα του παγκόσμιου χρέους ($243 τρισ.) και οι χρηματοοικονομικές ευπάθειες στις αναδυόμενες οικονομίες, είναι μεταξύ των σημαντικότερών κινδύνων που μπορούν να μεταβάλουν το οικονομικό περιβάλλον. Η αιτία των χαμηλότερων αναπτυξιακών ρυθμών για το 2019 συγκριτικά με το προηγούμενο έτος, εστιάζεται στην πιθανολογούμενη επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας και στις αυξανόμενες ενδείξεις για αύξηση της διασποράς των ρυθμών ανάπτυξης μεταξύ των κρατών-μελών της Ζώνης του Ευρώ.

 
Το σενάριο της «απότομης προσγείωσης» για την οικονομία της Κίνας δεν επιβεβαιώνεται

Οι εμπορικές διαφορές μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών έπληξαν την οικονομική δραστηριότητα σε παγκόσμιο επίπεδο, κυρίως στη διάρκεια του δευτέρου εξάμηνου του περασμένου έτους. Ως εκ τούτου, ασκήθηκε πρόσθετη πίεση στην Κίνα σε μια περίοδο έντονων προσπαθειών απομάκρυνσης της οικονομίας από τον υπερβολικό δανεισμό, με αποτέλεσμα να υπάρξουν ανησυχίες, ότι η οικονομία ενδεχομένως να υποστεί μια απότομη προσγείωση (hard landing). Αντιθέτως όπως υποδεικνύουν τα στοιχεία του πρώτου τριμήνου του 2019, η οικονομία της Κίνας επέδειξε ανθεκτικότητα, επιτυγχάνοντας ρυθμό ανάπτυξης υψηλότερο των προβλέψεων. Ειδικότερα, η οικονομία αναπτύχθηκε το πρώτο τρίμηνο με ρυθμό 6,4% σε ετήσια βάση (για δεύτερο στη σειρά τρίμηνο), σε αντίθεση με την αγορά που προέβλεπε υποδεέστερο ρυθμό ανάπτυξης. Οι αναπτυξιακές πολιτικές που υιοθέτησαν οι αρχές της Κίνας, σε συνδυασμό με τη βελτίωση του κλίματος στις σχέσεις Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών, διαδραμάτισαν σημαίνοντα ρόλο στην αναπτυξιακή επίδοση. Ειδικότερα, η οικονομική επέκταση της Κίνας στο πρώτο τρίμηνο του 2019, αποδίδεται στη θετική συμβολή της βιομηχανικής παραγωγής, υποβοηθούμενη από την ενίσχυση της ιδιωτικής κατανάλωσης και των δημόσιων επενδύσεων.

Αντιθέτως, σε τριμηνιαία βάση, η οικονομία αναπτύχθηκε κατά 1,4% το πρώτο τρίμηνο, έναντι αύξησης κατά 1,5% που είχε επιτύχει το προηγούμενο τρίμηνο, καταγράφοντας τον ασθενέστερο τριμηνιαίο ρυθμό ανάπτυξης από το πρώτο τρίμηνο του 2016. Σημειώνεται, ότι ο ρυθμός ανάπτυξης το 2018 ήταν 6,6% ενώ οι αρχές της Κίνας, έχουν θέσει ως στόχο για το 2019, αυτός να διαμορφωθεί μεταξύ 6,0%-6,5%. Ωστόσο, αξίζει να επισημανθεί, ότι ο ρυθμός ανάπτυξης στο πρώτο τρίμηνο του 2019, υποδηλώνει σημαντική επιβράδυνση συγκριτικά με τους αναπτυξιακούς ρυθμούς που μας είχε συνηθίσει η κινεζική οικονομία, τις δύο προηγούμενες δεκαετίες.

 
Μια σειρά οικονομικών δεικτών υποδεικνύει εικόνα ανάκαμψης στο δεύτερο τρίμηνο του 2019

Η ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας στο πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, αντανακλά ενδεχομένως τις προσπάθειες των αρχών της Κίνας για βελτίωση του οικονομικού κλίματος μέσω συγκεκριμένων πρωτοβουλιών, όπως η μείωση του ορίου των ελαχίστων αποθεματικών (RRR) που υποχρεούνται να διατηρούν οι εμπορικές τράπεζες στην κεντρική τράπεζα, οι φορολογικές περικοπές και οι στοχευμένες αυξήσεις των δημοσίων δαπανών για υποδομές.

Μια σειρά οικονομικών δεικτών υψηλής συχνότητας, έρχεται να ενισχύσει το αφήγημα περί ανάκαμψης της κινεζικής οικονομίας.

Πρώτον. Oι δείκτες των υπευθύνων προμηθειών PMI τόσο στον τομέα της μεταποίησης, όσο και των υπηρεσιών, έχουν επιστρέψει στην περιοχή της οικονομικής επέκτασης, όπως επιβεβαιώνεται από την υπέρβαση του ορίου των 50 μονάδων. Ειδικότερα, ο δείκτης PMI στον τομέα της μεταποίησης ανήλθε τον Μάρτιο στις 50,8 μονάδες από τις 49,9 μονάδες που βρισκόταν τον προηγούμενο μήνα. Η μέτρηση του Μαρτίου καταγράφει την πρώτη αύξηση της μεταποιητικής δραστηριότητας των τελευταίων τεσσάρων μηνών και την ισχυρότερη από τον Ιούλιο του 2018, υποβοηθούμενη από το υψηλό τετραμήνου που σημείωσαν οι νέες εξαγωγικές παραγγελίες και η αύξηση της απασχόλησης για πρώτη φορά από τον Οκτώβριο του 2013, καθώς ορισμένες επιχειρήσεις προσέλαβαν επιπλέον εργαζόμενους για να υποστηρίξουν τη μεγαλύτερη παραγωγή και τις νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Παράλληλα, ο δείκτης PMI στον τομέα των υπηρεσιών ανήλθε τον Μάρτιο στις 54,4 μονάδες από τις 51,1 μονάδες που ήταν τον προηγούμενο μήνα, καταγράφοντας τον ισχυρότερο ρυθμό επέκτασης στον τομέα των υπηρεσιών από τον Ιανουάριο του 2018.

Δεύτερον. Η παραγωγή αυτοκινήτων τον Μάρτιο κατέγραψε μηνιαία άνοδο της τάξης του +83,3%, καθώς οι αυτοκινητοβιομηχανίες θέλησαν να προκαταβάλουν την αύξηση των πωλήσεων που επιφέρουν οι νέες μειωμένες τιμές των αυτοκίνητων και οι φορολογικές ελαφρύνσεις που στοχεύουν στην τόνωση των καταναλωτικών δαπανών.

Τρίτον. Η ετήσια αύξηση των δανείων τον Μάρτιο κατά +13,7% από +13,4% που ήταν την περίοδο Ιαν.-Φεβρ.2019.

Τέταρτον. Η μεγαλύτερη αύξηση των εξαγωγών τον Μάρτιο στο διάστημα των τελευταίων πέντε μηνών κατά +14,2% (ετήσια μεταβολή), η οποία υπερέβη τις προσδοκίες της αγοράς (+7,3%).

Επιπροσθέτως, η επίτευξη μιας εμπορικής συμφωνίας μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών, μπορεί να βοηθήσει στην άμβλυνση της παγκόσμιας και εγχώριας οικονομικής αβεβαιότητας που σχετίζεται με το διεθνές εμπόριο. Μια ενδεχόμενη συμφωνία, η οποία περιλαμβάνει μερική ή πλήρη κατάργηση των δασμών της Κίνας, μπορεί να έχει ουσιώδη συνεισφορά στην κινεζική και στην παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα, αργότερα εντός του έτους. Η οικονομική ανάκαμψη στην παρούσα συγκυρία θα μπορούσε υποστηριχθεί από τη νομισματική πολιτική. Ωστόσο, οι προσδοκίες για περαιτέρω χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής έχουν μειωθεί υπό το πρίσμα των πρόσφατων δεδομένων. Η διάχυση των μέτρων στήριξης απαιτεί χρόνο ενώ οι εταιρικοί ισολογισμοί αναμένεται να παραμείνουν υπό πίεση, εφόσον η βελτίωση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων πραγματοποιείται με αργό ρυθμό. Η κεντρική τράπεζα της Κίνας έχει ήδη μειώσει τον δείκτη υποχρεωτικών ελαχίστων αποθεματικών των τραπεζών (RRR) πέντε φορές το τελευταίο έτος και δεν αποκλείεται να διευρύνει περαιτέρω την πολιτική στα επόμενα τρίμηνα προκειμένου να ενθαρρύνει τον δανεισμό και να μειώσει το κόστος αυτού, ειδικά για μικρές και ιδιωτικές επιχειρήσεις ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη και την δημιουργία θέσεων απασχόλησης.

 
Η Κίνα συνεισφέρει σημαντικά στην παγκόσμια οικονομία αλλά δεν αποτελεί «σανίδα σωτηρίας» 

Η πλειονότητα των διεθνών οργανισμών συμφωνεί ότι η Κίνα χρειάζεται περαιτέρω μεταρρυθμίσεις για να καταστήσει την ανάπτυξή της βιώσιμη. Οι αρχές της χώρας, θα πρέπει να επικεντρωθούν σε μακροπρόθεσμες στρατηγικές προκειμένου να ενισχυθεί περαιτέρω η εγχώρια κατανάλωση και οι υπηρεσίες, ενώ παράλληλα να εξασφαλίσουν ότι μέσω των μεταρρυθμίσεων η μελλοντική ανάπτυξη θα καταστεί βιώσιμη. Είναι σημαντικό να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη της οικονομικής δραστηριότητας στους επόμενους μήνες, προκειμένου να εξακριβώσουμε κατά πόσο η παγκόσμια οικονομία θα επανέλθει σε υψηλούς αναπτυξιακούς ρυθμούς. Ωστόσο,  αρκετά θα κριθούν από την ικανότητα των αρχών της Κίνας να διαχειριστούν ένα μείγμα πολιτικών, καθώς πολλοί της αναγνωρίζουν τον καταλυτικό ρόλο στην παγκόσμια ανάπτυξη ακόμα και στην τρέχουσα οικονομική συγκυρία που οι ρυθμοί μεταβολής του ΑΕΠ, υπολείπονται σημαντικά εκείνων των περασμένων ετών.

Όμως, η κινεζική οικονομία δεν είναι ο μοναδικός ασθενής, άρα το αναπτυξιακό πρόβλημα της Κίνας δεν επιλύει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες.

Η επιβράδυνση του ρυθμού της νομισματικής αυστηροποίησης στις ΗΠΑ στο πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους και η εξάρτηση των χρηματαγορών από τις κεντρικές τράπεζες εγείρει ερωτηματικά σχετικά με την διατήρηση της οικονομικής σταθερότητας διεθνώς.

Η Ζώνη του Ευρώ, αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες που μπορούν να πλήξουν την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής και να έχουν αρνητικές συνέπειες στην παγκόσμια οικονομία. Οι τέσσερεις  μεγαλύτερες οικονομίες (Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία και Ισπανία) της Ζώνης του Ευρώ βρίσκονται υπό πίεση ενώ εκκρεμεί η οριστική απομάκρυνση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σημαντικό προβληματισμό δημιουργεί η περίπτωση της Ιταλίας, καθώς η διατήρηση των συνθηκών οικονομικής ύφεσης, ενδέχεται να επαναφέρει στο προσκήνιο τις ανησυχίες για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους. Η πολιτική ρευστότητα που προκαλούν οι επερχόμενες ευρωεκλογές του Μαΐου περιορίζουν την πρόοδο στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται στη Ζώνη του Ευρώ ενώ ένας πολιτικός κατακερματισμός μπορεί να εντείνει περαιτέρω τις προκλήσεις στο χώρο των μεταρρυθμίσεων.

Πηγή: Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων της Διευθύνσεως Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank