Τέμπη – Το αίτημα της κοινωνίας για την αλήθεια και τις ευθύνες είναι πολύ ευρύτερο από τη χημική σύσταση των εύφλεκτων υλών

Η πρόληψη, ως έμπρακτη απόδειξη σεβασμού στη μνήμη των θυμάτων και ως εγγύηση για την ασφάλεια των πολιτών, αποτελεί κεντρικό αίτημα.

 
Δύο χρόνια μετά τα Τέμπη: Η κοινωνία ζητά αλήθεια, δικαιοσύνη και πρόληψη εν μέσω οργής και δυσπιστίας

 
Δύο χρόνια έχουν παρέλθει από το τραγικό έγκλημα των Τεμπών, μια εθνική τραγωδία που σημάδεψε ανεξίτηλα τη συλλογική μνήμη και συνείδηση. Η χώρα, όμως, δύο χρόνια μετά, αντί για κάθαρση και απαντήσεις, βιώνει μια παρατεταμένη περίοδο αβεβαιότητας, οργής και βαθιάς δυσπιστίας. Οι σκέψεις των πολιτών, όπως αποτυπώνονται στην αρχική σας τοποθέτηση, περιστρέφονται γύρω από τη χαοτική διαχείριση της κρίσης, τις αλλόκοτες επιλογές, την αίσθηση κρυψίνοιας και τις απαράδεκτες επιθέσεις κατά των συγγενών των θυμάτων, με εμβληματική μορφή την κυρία Μαρία Καρυστιανού. Οι αντιφατικές δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών και του ίδιου του πρωθυπουργού, σε συνδυασμό με τις συνεχείς αποκαλύψεις, κυρίως μέσω των κοινωνικών δικτύων, συνθέτουν ένα τοπίο όπου η απαίτηση για στοιχειώδεις, λογικές και τεκμηριωμένες απαντήσεις παραμένει οδυνηρά επίκαιρη και αναπάντητη.

 
Το γενικό αίσθημα: Οργή, προσδοκίες και η αδήριτη ανάγκη για δικαιοσύνη

Το γενικό αίσθημα που διαπερνά την ελληνική κοινωνία είναι ένα μείγμα βαθύ πόνου, οργής για τις απώλειες και την απουσία ουσιαστικής ανάληψης ευθύνης, και μιας διάχυτης καχυποψίας απέναντι στους χειρισμούς της πολιτείας. Οι πολίτες δεν αναζητούν απλώς την τιμωρία των άμεσα υπαιτίων, αλλά μια συνολική απόδοση δικαιοσύνης που θα αγγίξει όλες τις πτυχές της τραγωδίας, από τις χρόνιες παθογένειες του σιδηροδρομικού δικτύου μέχρι τις πολιτικές ευθύνες.

Οι προσδοκίες εστιάζονται στην πλήρη διαλεύκανση των συνθηκών του δυστυχήματος, χωρίς σκιές και χωρίς εκπτώσεις στην αλήθεια. Η κοινωνία απαιτεί να μάθει όχι μόνο τι συνέβη, αλλά και γιατί συνέβη, και κυρίως, τι συγκεκριμένα μέτρα θα ληφθούν ώστε να αποτραπεί η επανάληψη μιας παρόμοιας τραγωδίας. Η πρόληψη, ως έμπρακτη απόδειξη σεβασμού στη μνήμη των θυμάτων και ως εγγύηση για την ασφάλεια των πολιτών, αποτελεί κεντρικό αίτημα.

 
Η κυβερνητική διαχείριση

Η κριτική για τη διαχείριση της υπόθεσης από την κυβέρνηση είναι έντονη και πολύπλευρη. Όπως εύστοχα επισημαίνει και το άρθρο του in.gr με τίτλο “Δύο τρένα στην ίδια γραμμή, «μπάζωμα» την επόμενη στιγμή και αντί να βουλώνει η κυβέρνηση γλεντάει το πόρισμα Καρώνη;”, η κυβερνητική επικοινωνιακή στρατηγική φαίνεται συχνά να κινείται σε λάθος κατεύθυνση. Το δημοσίευμα διερωτάται ευλόγως “αν οι μεγαλοσπουδαίοι επικοινωνιολόγοι που υπαγορεύουν «επιθετική» στρατηγική στην κυβέρνηση είναι μειωμένης ευφυίας ή -και αυτό με θυμώνει περισσότερο- θεωρούν εμάς ανόητους”. Πράγματι, σε εθνικές τραγωδίες, η μόνη ενδεδειγμένη στάση είναι αυτή του πόνου, της ανάληψης ευθύνης και της αταλάντευτης δέσμευσης για δικαιοσύνη, μακριά από “πανηγυρισμούς, μικροπολιτική, προσπάθεια αποπροσανατολισμού και ευτελισμό των πάντων”.

Η αντίδραση της κυβέρνησης στο πολυαναμενόμενο πόρισμα του ΕΜΠ από τον καθηγητή κ. Δημήτρη Καρώνη είναι ενδεικτική αυτής της προβληματικής προσέγγισης. Ενώ η κοινωνία ανέμενε απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα, η κυβέρνηση, σύμφωνα με το in.gr, “βρήκε την ευκαιρία να πάρει το «αίμα της πίσω» σχετικά με το θέμα της συγκάλυψης”, εστιάζοντας στο ότι τα έλαια σιλικόνης φέρονται να προκάλεσαν την πυρόσφαιρα και όχι το ξυλόλιο. Η “παρέλαση” υπουργών στα μέσα ενημέρωσης, με “στεντορεία τη φωνή”, διαλαλούσε την κατάρρευση των “θεωριών συνωμοσίας”, παραβλέποντας ότι “αυτό δεν είναι το επίδικο που κατέβασε τον κόσμο στους δρόμους”. Η κυβέρνηση, επιμένοντας σε αυτή την ατζέντα, δείχνει να “παραμένει εκτός θέματος και δεν το καταλαβαίνει”, καθώς το αίτημα της κοινωνίας για την αλήθεια και τις ευθύνες είναι πολύ ευρύτερο από τη χημική σύσταση των εύφλεκτων υλών.

Αυτή η “αντεπίθεση με όλες τις δυνάμεις” για την “εξουδετέρωση της κατηγορίας περί συγκάλυψης”, όπως αναφέρει το άρθρο, υπογραμμίζει την αγωνία της κυβέρνησης να αναστρέψει το βαρύ δημοσκοπικό κλίμα. Ωστόσο, τέτοιες τακτικές συχνά επιτυγχάνουν το αντίθετο αποτέλεσμα: ενισχύουν την καχυποψία και την αίσθηση ότι η πλήρης αλήθεια παραμένει επιμελώς κρυμμένη.

 
Η φωνή των συγγενών και η αμφισβήτηση του πορίσματος

Η αντίδραση της κυρίας Μαρίας Καρυστιανού, η οποία έχει αναδειχθεί σε σύμβολο του αγώνα για δικαιοσύνη, στο πόρισμα Καρώνη ήταν, όπως αναμενόταν, σφοδρή. Η μακροσκελής της ανάρτηση, γεμάτη “ντροπή, θυμό και αποστροφή από τη σήψη”, χαρακτηρίζει το πόρισμα ως “φιάσκο” που απογοήτευσε τις προσδοκίες ολόκληρης της κοινωνίας. Αυτή η βαθιά αμφισβήτηση από την πλευρά των ανθρώπων που βίωσαν την τραγωδία με τον πιο άμεσο και οδυνηρό τρόπο, προσδίδει μια κρίσιμη διάσταση στην αξιολόγηση οποιουδήποτε “επίσημου” πορίσματος.

 
Η “συνειδητή ή ασυνείδητη” συμβολή της αντιπολίτευσης

Το άρθρο του in.gr δεν παραλείπει να ασκήσει κριτική και στην αντιπολίτευση, σημειώνοντας ότι “στο εργάκι αυτό συνειδητά ή ασυνείδητα παίζει και η Αντιπολίτευση”. Αυτή η παρατήρηση υποδηλώνει μια γενικότερη απαξίωση του πολιτικού συστήματος στα μάτια των πολιτών, οι οποίοι αισθάνονται ότι το δράμα τους γίνεται αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης αντί για ουσιαστικής διερεύνησης και επίλυσης.

 
 Η ανάγκη για ουσιαστικές απαντήσεις

Συνοψίζοντας, δύο χρόνια μετά τα Τέμπη, τα βασικά σημεία που αναδεικνύονται είναι:

Διαρκές κοινωνικό τραύμα: Η τραγωδία παραμένει μια ανοιχτή πληγή, με την οργή και τη θλίψη να κυριαρχούν.

Αναλλοίωτο αίτημα για Δικαιοσύνη: Η κοινωνία απαιτεί πλήρη διαφάνεια, απόδοση ευθυνών σε όλα τα επίπεδα και όχι επιφανειακές εξηγήσεις.

Έμφαση στην πρόληψη: Η δικαιοσύνη συνδέεται άρρηκτα με την εγγύηση ότι παρόμοιες τραγωδίες δεν θα επαναληφθούν.

Κρίση εμπιστοσύνης: Οι κυβερνητικοί χειρισμοί και η επικοινωνιακή στρατηγική έχουν επιτείνει τη δυσπιστία και την αίσθηση συγκάλυψης. Η εστίαση σε επιμέρους τεχνικές λεπτομέρειες, όπως τα αίτια της πυρκαγιάς, χωρίς την ταυτόχρονη ανάληψη ευρύτερων ευθυνών, εκλαμβάνεται ως προσπάθεια αποπροσανατολισμού.

Ο ρόλος των θυμάτων και των συγγενών: Η φωνή τους, και ειδικά της κυρίας Καρυστιανού, αποτελεί βαρόμετρο για την κοινωνική αποδοχή οποιασδήποτε “αλήθειας”.

Η σημασία της ανεξάρτητης ενημέρωσης: Τα social media και οι ανεξάρτητες έρευνες έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αποκάλυψη πληροφοριών.

Η κυβερνητική στρατηγική, όπως περιγράφεται και από το in.gr, φαίνεται να υποτιμά τη νοημοσύνη και την ενσυναίσθηση των πολιτών. Η προσπάθεια να “γυρίσει το κλίμα” μέσω μιας “επιθετικής” επικοινωνίας, εστιάζοντας σε πτυχές που δεν απαντούν στο κύριο αίτημα της κοινωνίας για απόδοση ευθυνών και για την αλήθεια στο σύνολό της, είναι πιθανό να οδηγήσει σε περαιτέρω αποξένωση.

Η κοινωνία κατανοεί  ότι το ζήτημα των Τεμπών υπερβαίνει κατά πολύ μια απλή δικαστική διερεύνηση. Αγγίζει τον πυρήνα της σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ πολιτών και κράτους, την απαίτηση για λογοδοσία και την ηθική υποχρέωση της πολιτείας να προστατεύει τους πολίτες της. Μέχρι να δοθούν πειστικές, τεκμηριωμένες και πλήρεις απαντήσεις, και μέχρι να αποδοθεί δικαιοσύνη που θα αναγνωρίζεται ως τέτοια από την κοινωνία και πρωτίστως από τους συγγενείς των θυμάτων, η σκιά των Τεμπών θα παραμένει βαριά και το αίτημα για αλήθεια και πρόληψη πιο ηχηρό από ποτέ.

 
mywaypress.gr