Η μάσκα και η φάρσα της Τεχνητής Νοημοσύνης: Η εργασία ως παράσταση
Στη σύγχρονη εργασιακή πραγματικότητα, μια σιωπηλή επιδημία εξαπλώνεται: η εκτεταμένη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) γίνεται κρυφά, μετατρέποντας την επαγγελματική ζωή σε μια καλοσκηνοθετημένη παράσταση. Στο άρθρο του, “The Mask and the Farce of Al”, (boxofamazing.substack.com) ο Rahim Hirji εξετάζει πώς αυτή η υποκρισία διαβρώνει την αυθεντικότητα, εμποδίζει την ανάπτυξη και αλλοιώνει την έννοια της ίδιας της εργασίας. Η κεντρική ιδέα είναι πως η εργασία πλέον “ζει πίσω από μια μάσκα” , όπου η ευκολία της τεχνολογίας έχει μετατραπεί σε κάλυψη.
Η κρυφή χρήση και οι επτά μορφές της
Ο Rahim υποστηρίζει ότι η χρήση της ΑΙ είναι τόσο διάχυτη που έχει αλλάξει ριζικά την ανθρώπινη συμπεριφορά στον χώρο εργασίας, αν και οι τίτλοι των θέσεων παραμένουν ίδιοι. Τα αποτελέσματα της εργασίας, όπως emails, αναφορές και παρουσιάσεις, συχνά περνούν από πολλαπλά εργαλεία AI για συγγραφή, επιμέλεια και έλεγχο, σε μια προσπάθεια να φαίνονται αυθεντικά. Αυτή η διαδικασία δεν αποτελεί ένδειξη νοημοσύνης, αλλά μια “μεταμφίεση”.
Για να αποκρυπτογραφήσει αυτή τη νέα συνθήκη, ο συγγραφέας παρουσιάζει επτά διακριτούς τρόπους με τους οποίους οι εργαζόμενοι διαχειρίζονται την παρουσία της ΑΙ, επιλογές που απαντούν στο ερώτημα “πώς θα παραμείνω αξιόπιστος χωρίς να εκτεθώ;”:
- Το Φάντασμα (The Ghost): Παράγει έργο γρήγορα και καθαρά, χωρίς να αφήνει ίχνη. Κάθε μήνυμα είναι προϊόν μηχανής και η αυθεντική φωνή του έχει χαθεί.
- Ο Επιμελητής (The Editor): Ξεκινά με ένα προσχέδιο από την ΑΙ, αλλά το επεξεργάζεται για να διαμορφώσει τον τόνο και το ύφος. Ισορροπεί την ταχύτητα με το νόημα, μιλώντας τελικά με τη δική του γλώσσα.
- Ο Εξουσιαστής (The Overlord): Αυτοματοποιεί τα πάντα και σπάνια ελέγχει το παραγόμενο αποτέλεσμα, στοχεύοντας στην κλίμακα και τον όγκο.
- Ο Αρνητής (The Denier): Γράφει κάθε λέξη χειροκίνητα, βασιζόμενος σε αρχές. Συχνά είναι ανώτερο στέλεχος και δυσκολεύεται να προσαρμοστεί.
- Ο Καλλιτέχνης των εντολών (The Prompt Artist): Επικεντρώνεται στην τελειοποίηση των εντολών (prompts) προς την ΑΙ, δίνοντας έμφαση στη δομή και παραβλέποντας την ουσία.
- Ο Προπονητής (The Coach): Μοιράζεται εργαλεία, διαμορφώνει τον τρόπο σκέψης και υποστηρίζει την ομάδα του χωρίς να αναζητά την προσοχή.
- Ο Συνθέτης (The Synthesiser): Κινείται με ακρίβεια, γνωρίζει πότε να χρησιμοποιήσει την τεχνολογία και διατηρεί τον απόλυτο έλεγχο.
Το Κόστος της Μάσκας: Διαβρωμένη επικοινωνία και σπασμένη καθοδήγηση
Η απόκρυψη της χρήσης της ΑΙ έχει σοβαρές συνέπειες. Ο Rahim περιγράφει ένα σενάριο όπου ένας νέος υπάλληλος στέλνει μια αναφορά γραμμένη με το ΑΙ εργαλείο Claude και ο διευθυντής του απαντά με ένα “Ευχαριστώ, φαίνεται υπέροχο”, επίσης γραμμένο με το Claude. Σε αυτή την ανταλλαγή, κανείς δεν εμβαθύνει στο περιεχόμενο και η ευκαιρία για ουσιαστική ανάπτυξη χάνεται.
Πέρα από την επιφανειακή επικοινωνία, πλήττεται και η ίδια η ταυτότητα των εργαζομένων, οι οποίοι υιοθετούν “δανεικές λέξεις” και “φράσεις που δεν τους ανήκουν” για να ακούγονται εύστοχοι. Το αποτέλεσμα μπορεί να διαβάζεται σωστά, αλλά του λείπει κάτι ουσιαστικό, μια απουσία που όλοι διαισθάνονται.
Ίσως η πιο καταστροφική συνέπεια είναι η διάρρηξη της καθοδήγησης (mentorship). Η αλυσίδα της μάθησης έχει σπάσει, καθώς οι νεότεροι δεν μαθαίνουν πλέον παρακολουθώντας τον τρόπο σκέψης των πιο έμπειρων. Δεν βλέπουν τη διαδικασία της διόρθωσης, της αιτιολόγησης και της λήψης αποφάσεων. Αντ’ αυτού, λαμβάνουν σχόλια διαμορφωμένα από ένα μοντέλο ΑΙ, χωρίς αυθεντική φωνή ή βάθος. Αυτό που μεταδίδεται δεν είναι η δεξιότητα, αλλά η μορφοποίηση. Οι νεότεροι μαθαίνουν πώς να παραδίδουν ένα αποτέλεσμα, αλλά ποτέ πώς να μεταδίδουν νόημα.
Το τέλος της ψευδαίσθησης και η στροφή στην αυθεντικότητα
Ο Rahim προβλέπει ότι αυτή η παράσταση έχει ημερομηνία λήξης και η μάσκα θα πέσει μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν μια δημόσια προσωπικότητα παραδεχτεί ανοιχτά την εξάρτησή της από την τεχνολογική υποστήριξη, ή όταν αρκετοί άνθρωποι ταυτόχρονα σταματήσουν να προσποιούνται.
Η λύση δεν βρίσκεται σε περισσότερα εργαλεία, αλλά σε μια νέα νοοτροπία που ο συγγραφέας ονομάζει “Νοοτροπία της Ενίσχυσης” (Augmented Mindset). Αυτή η προσέγγιση απαιτεί την ικανότητα να γνωρίζει κανείς πότε να ζητήσει υποστήριξη, πότε να παρέμβει και πότε να μεταφέρει ο ίδιος το νόημα. Η πρόταση είναι να χρησιμοποιούμε τα εργαλεία για να σκεφτόμαστε ταχύτερα, αλλά να διατηρούμε την τελική ευθύνη και απόφαση. Άλλωστε, η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν έχει αντικαταστήσει τη σκέψη, αλλά “την ανάγκη να αποδείξεις ότι έχεις σκεφτεί”.
Ο συγγραφέας κλείνει με μια προσωπική παραδοχή: “Δούλεψα με την AI για αυτό το κομμάτι. Αλλά το έγραψα εγώ. Οι ιδέες είναι δικές μου. Το σχήμα είναι δικό μου”. Χρησιμοποίησε τα εργαλεία για να κινηθεί γρηγορότερα, όχι για να εξαφανιστεί. Η πρωτοτυπία δεν βρίσκεται στα εργαλεία, αλλά στις επιλογές που κάνουμε. Η προτροπή του είναι σαφής: ειλικρίνεια, υπευθυνότητα και αυθεντικότητα. Το μέλλον της εργασίας δεν θα διαμορφωθεί από την καλύτερη απόκρυψη, αλλά από την καθαρότερη σκέψη και την προσήλωση στο πραγματικό νόημα όσων λέμε.
mywaypress.gr – Για προσεκτικούς αναγνώστες
