Η Δύση πρέπει να επανεπενδύσει στην παγκόσμια τάξη

Είναι καιρός να επικεντρωθούμε στα τούβλα και το κονίαμα της διεθνούς συνεργασίας

 
Η παγκόσμια τάξη φαίνεται να ξεφτίζει μπροστά στα μάτια μας. Ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, οι εντάσεις ΗΠΑ-Κίνας, η επαίσχυντη αποτυχία της Αμερικής να παράσχει στην Ουκρανία περισσότερα όπλα, οι απειλές του Ντόναλντ Τραμπ για απομονωτική αποχώρηση των ΗΠΑ από τον κόσμο , το Ισραήλ και οι εντάσεις στη Μέση Ανατολή. Είναι καιρός να επανεπενδύσουμε στα τούβλα και το κονίαμα της παγκόσμιας τάξης, αλλά οι προοπτικές είναι αμυδρές, ειδικά στην Αμερική.

Στο τέλος του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου, οι ΗΠΑ δημιούργησαν ένα ισχυρό στρατιωτικό πλαίσιο και πλαίσιο ασφαλείας για να περιορίσουν το σοβιετικό μπλοκ σε μια εποχή που οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι ήταν πολύ αδύναμοι για να προστατευτούν. Αλλά η συναρμολόγηση των τούβλων του θεμελίου δεν ήταν αρκετή. Οι ΗΠΑ χρειάζονταν κονίαμα για να τα τσιμεντώσουν. Το έπραξε μέσω της αξιοσημείωτης μεταπολεμικής ανάκαμψής της: το Σχέδιο Μάρσαλ, η απελευθέρωση του εμπορίου, η G7 και η δημιουργία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Παγκόσμιας Τράπεζας, της Γενικής Συμφωνίας Δασμών και Εμπορίου και του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.

Ακολούθησαν δεκαετίες ανάπτυξης και ευημερίας στη «Δύση» (την οποία χρησιμοποιώ για να αναφερθώ στη διατλαντική σχέση, αλλά και στην Ιαπωνία, την Κορέα, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία). Φυσικά, υπήρχαν ελαττώματα. Οι ΗΠΑ κατά καιρούς έπεσαν θύματα μιας υπερβολικά ασπρόμαυρης μανιχαϊστικής κοσμοθεωρίας και συμπεριφοράς καουμπόη. Η Ευρώπη έγινε ελεύθερος αναβάτης στην αμερικανική ασφάλεια. Πολλά μέρη του κόσμου –ο παγκόσμιος Νότος– έμειναν εδώ και καιρό εκτός της αυξανόμενης παγκόσμιας ευημερίας.

Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και την αξιοσημείωτη οικονομική άνοδο της Κίνας, το παγκόσμιο τοπίο άλλαξε ριζικά. Οι ΗΠΑ παραμένουν η μεγαλύτερη και κυρίαρχη οικονομία στον κόσμο, αλλά αισθάνονται ανασφαλείς, ειδικά καθώς εξετάζουν την αυξανόμενη ισχύ της Κίνας και αποτυγχάνουν να αντιμετωπίσουν την ανισότητα και την πόλωση στο εσωτερικό. Η Ευρώπη είναι ευημερούσα, αλλά η ανάπτυξη έχει ισοπεδωθεί και η ήπειρος αισθάνεται ευάλωτη δίπλα σε μια πολεμοχαρή Ρωσία, βλέποντας την Αμερική να απομακρύνεται από την παγκοσμιοποίηση. Πολλές αναδυόμενες αγορές έχουν δημιουργήσει υγιή θεμελιώδη μεγέθη και ευημερούν. Ο παγκόσμιος Νότος επιθυμεί να διατηρήσει την ουδετερότητά του μεταξύ των εντάσεων ΗΠΑ και Κίνας, ενώ γενικά καλωσορίζει την κινεζική οικονομική βοήθεια.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Δύση χρειάζεται να επανεπενδύσει σε τούβλα και κονίαμα. Μην κρατάτε την αναπνοή σας.

 
Τούβλα και λάσπη

Στα τούβλα, η Ευρώπη πρέπει να αναπτύξει γρήγορα τις αμυντικές της ικανότητες. Τα έθνη της πρέπει να αντιμετωπίζουν πολύ πιο ομοιόμορφα τον στόχο αμυντικών δαπανών του ΝΑΤΟ του 2% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος ως ελάχιστο. Το Zeitenwende ήταν ένα αξιοσημείωτο βήμα προς τα εμπρός, αλλά ο λανθασμένος διπλασιασμός του φρένου χρέους Schuldenbremse μπορεί να αλλοιώσει το όραμά του. Η ενεργειακή ασφάλεια πρέπει να γίνει ακόμη μεγαλύτερη προτεραιότητα, αναγνωρίζοντας τα τεράστια κέρδη από την απενεργοποίηση του ρωσικού ενεργειακού εφοδιασμού. Η «παύση» των εξαγωγών υγρού φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ είναι ένας λανθασμένος τρόπος αντιμετώπισης των συμμάχων. Η Ευρώπη και οι ΗΠΑ πρέπει να παραμείνουν ενωμένες για να επιβάλουν λογικές πολυμερείς κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Οι ΗΠΑ πρέπει να συγκεντρώσουν πόρους για την Ουκρανία.

Στο κονίαμα, η Δύση – ειδικά οι ΗΠΑ – πρέπει να υποστηρίξει καλύτερα τον παγκόσμιο Νότο. Με επικεφαλής τις ΗΠΑ, η δημιουργία της G20 σε επίπεδο ηγετών έδειξε όραμα για την αναγνώριση της ανάγκης να υπερβούμε τα όρια ενός συστήματος που κυριαρχούν οι G7, το οποίο δεν είχε πλέον την επιρροή να διαχειριστεί την παγκόσμια οικονομία. Η G20 ήταν αποτελεσματική από την αρχή, αλλά έχει καταρρεύσει εν μέσω της βαρβαρότητας της Ρωσίας και των εντάσεων ΗΠΑ-Κίνας. Είναι ολοένα και πιο ανίκανο να αντιμετωπίσει παγκόσμιες προκλήσεις όπως η κλιματική αλλαγή.

Η κυβέρνηση του προέδρου Τζο Μπάιντεν και η ηγεσία της Κίνας έχουν σταθεροποιήσει ρεαλιστικά τη διμερή σχέση τον τελευταίο χρόνο. Απαιτείται πιο ανοιχτή δέσμευση, χωρίς γερακίσια ρητορική ψυχρού πολέμου. Αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει στην ανανέωση της αποτελεσματικότητας του G20.

Ενώ οι ΗΠΑ στρέφονται όλο και περισσότερο προς τα αισθήματα προστατευτισμού –τόσο οι Δημοκρατικοί όσο και οι Ρεπουμπλικάνοι– πολλές χώρες, ιδιαίτερα στην Ασία, θεωρούν το εμπόριο απαραίτητο για την οικονομική τους ασφάλεια και ένα μέσο για να εμπλακούν με την Αμερική ενόψει της κινεζικής περιφερειακής κυριαρχίας. Η αποχώρηση της κυβέρνησης Τραμπ από τη Συνεργασία Trans-Pacific ήταν μια κολοσσιαία γκάφα. Οι ΗΠΑ πρέπει να επανεπενδύσουν στο εμπόριο, αν και οι προοπτικές είναι αμυδρές. Θα μπορούσε να προωθήσει στενότερους δεσμούς με την Ασία, τουλάχιστον υποχωρώντας από τις πρόσφατες κινήσεις του στο Οικονομικό Πλαίσιο Ινδο-Ειρηνικού και μειώνοντας τους δασμούς όπου είναι εφικτό.

 
Οι ΗΠΑ πρέπει να επιταχύνουν οικονομικά

Η Αμερική θα μπορούσε να επιδείξει μεγαλύτερο ηγετικό ρόλο στη διεθνή νομισματική πολιτική . Οι ΗΠΑ είναι συνήθως επιφυλακτικές στην επέκταση της χρηματοδότησης πληρωμών, εκτός επιλεγμένων περιπτώσεων. Δεδομένων των δημοσιονομικών περιορισμών, θα μπορούσε να κάνει μεγαλύτερη χρήση των εγγυήσεων, αν και μπορεί να είναι δαπανηρές λόγω των πολιτικών πιστωτικής μεταρρύθμισης των ΗΠΑ. Η Federal Reserve στο παρελθόν έχει επεκτείνει τις γραμμές ανταλλαγής σε ορισμένες επιλεγμένες αναδυόμενες αγορές. Θα μπορούσε να κωδικοποιήσει τέτοιες γραμμές με μια περιορισμένη μόνο χούφτα των καλύτερων επιδόσεων που εμπλέκονται εκτενώς στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα που βασίζεται στο δολάριο.

Στο ΔΝΤ, οι ΗΠΑ θα πρέπει να είναι πρόθυμες να υποστηρίξουν την ενίσχυση της δύναμης ψήφου της Κίνας, εάν η Κίνα υιοθετήσει καθιερωμένες αρχές για την παροχή ουσιαστικής ελάφρυνσης του χρέους στις χώρες με χαμηλότερο εισόδημα. Η Αμερική θα πρέπει επίσης να κινητοποιήσει πόρους επιδότησης για τη στήριξη του Ταμείου για την Αφρική και τις φτωχότερες χώρες, ζητώντας ίσως περιορισμένες πωλήσεις χρυσού από το ΔΝΤ .

Οι ΗΠΑ βλέπουν την Παγκόσμια Τράπεζα και τις πολυμερείς τράπεζες ανάπτυξης ως βασικούς θεσμούς για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Πέρα από τις προσπάθειες για να διασφαλιστεί ότι η υποστήριξη του MDB είναι πιο αποτελεσματική και για την καλύτερη μόχλευση των ισολογισμών, οι ΗΠΑ θα πρέπει να υποστηρίξουν τις γενικές αυξήσεις κεφαλαίου για να ενισχύσουν σημαντικά τον δανεισμό.

Η Αμερική πρέπει να επανεπενδύσει σε τούβλα και κονίαμα για να διαχειριστεί μια φθαρμένη και εξελισσόμενη παγκόσμια τάξη. Δυστυχώς, τα περισσότερα από αυτά φαίνονται σαν πίτα στον ουρανό. Η πολιτική πόλωση των ΗΠΑ, το χάος και η δυσλειτουργία, η δημοσιονομική κατάσταση και οι αυξανόμενες τάσεις απομόνωσης πιθανότατα θα ωθήσουν προς την άλλη κατεύθυνση. Οι ΗΠΑ πρέπει να τακτοποιήσουν το σπίτι τους. Το ξέφτισμα μπορεί κάλλιστα να συνεχιστεί.

Ο Mark Sobel είναι Πρόεδρος του OMFIF των ΗΠΑ.

Αυτό είναι το δεύτερο κομμάτι της σειράς για τα δύο χρόνια από τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας. Διαβάστε το πρώτο εδώ .

Πηγή: omfif.org