
Ηλίας Κικίλιας: αποτελεσματική η συμβολή του ΙΝΣΕΤΕ στην τεκμηρίωση της σημασίας του ελληνικού τουρισμού
Το ΙΝΣΕΤΕ, το Ινστιτούτο Έρευνας και Κατάρτισης του ΣΕΤΕ, είναι μη κερδοσκοπικός οργανισμός που ιδρύθηκε στις αρχές του 2013, με πρωτοβουλία του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), σε συνεργασία με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων – ΠΟΞ, Σύνδεσμο των εν Ελλάδι Τουριστικών & Ταξιδιωτικών Γραφείων – HATTA και Συνομοσπονδία Επιχειρηματιών Ενοικιαζόμενων Δωματίων Διαμερισμάτων Ελλάδος – ΣΕΤΚΕ.
Το ΙΝΣΕΤΕ ιδρύθηκε για να αντιμετωπίσει την έλλειψη συστηματικής έρευνας και πληροφόρησης για τον τουριστικό τομέα στην Ελλάδα αφενός και το χάσμα μεταξύ της προσφοράς και ζήτησης των Ανθρώπινων Πόρων του τομέα αφετέρου, ώστε να βοηθήσει τον ελληνικό τουρισμό να βελτιώσει την ποιότητά του, να μειώσει την εποχικότητα, να αναπτύξει νέα προϊόντα και να μεγιστοποιήσει τη διείσδυσή του στην αγορά.
Οι στόχοι του ΙΝΣΕΤΕ είναι:
- Να υποστηρίξει τον ΣΕΤΕ με τεκμηριωμένες και μελετημένες παρεμβάσεις στον κοινωνικό και δημόσιο διάλογο (θέσεις, προτάσεις κλπ.),
- Να διερευνήσει, να διασφαλίσει και να προωθήσει τη θέση και τη συμβολή του τουρισμού στην βιώσιμη οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη και ανάπτυξη τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο,
- Να συνεισφέρει με καλά τεκμηριωμένες ιδέες για την προώθηση τόσο των δημόσιων όσο και των ιδιωτικών πολιτικών που θα στηρίξουν, θα εκσυγχρονίσουν και θα βελτιώσουν τον ελληνικό τουρισμό και κάθε άλλο τομέα υπηρεσιών που συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με αυτόν,
- Να υλοποιήσει δράσεις για την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού και τη βελτίωση και πιστοποίηση της ποιότητας των επιχειρήσεων και των δεξιοτήτων των επαγγελματιών και των εργαζομένων στον ελληνικό τουρισμό
- Να παρέχει πληροφορίες και τεκμηρίωση στους ενδιαφερόμενους και τους επενδυτές στον τουρισμό.
Οι τρεις κύριοι πυλώνες του ΙΝΣΕΤΕ μέσα από τους οποίους δραστηριοποιείται είναι:
Α. Το SETE TRAINING με κύρια δραστηριότητά του την υλοποίηση δράσεων ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού και αναβάθμισης της ποιότητας των επιχειρήσεων και των δεξιοτήτων των επαγγελματιών και εργαζομένων του τουριστικού τομέα.
Β. Το SETE INTELLIGENCE με ρόλο την παρακολούθηση, τεκμηρίωση και πληροφόρηση για τον τουριστικό τομέα και την ενίσχυση της θεσμικής και επιχειρησιακής ικανότητας του ΣΕΤΕ στη διαμόρφωση προτάσεων πολιτικής.
Γ. Η Διεύθυνση Προγραμμάτων του ΙΝΣΕΤΕ, μέσα από την οποία υλοποιούνται έργα συγχρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή ‘Ενωση, με αντικείμενο την ενίσχυση της θεσμικής ικανότητας του ΣΕΤΕ, την υποστήριξη των επιχειρήσεων του τουρισμού και την πρόσβαση των νέων στην αγορά εργασίας.
Τίθεται μία σειρά καίριων ερωτημάτων:
- Μπορεί ο ελληνικός τουρισμός και οι επιχειρήσεις να διατηρήσουν και να αναβαθμίσουν την ανταγωνιστικότητά τους;
- Μπορούμε να προωθήσουμε ποιοτικά τουριστικά προϊόντα και να αντιμετωπίσουμε την εποχικότητα;
- Μπορούμε να προωθήσουμε ολοκληρωμένα και συνδεδεμένα με άλλους τομείς τουριστικά προϊόντα π.χ. πολιτιστικό τουρισμό, γαστρονομικό τουρισμό, ναυτικό τουρισμό;
- Μπορούμε να αυξήσουμε τη συμβολή του τουρισμού στην ελληνική οικονομία και απασχόληση;
- Μπορούμε να ελαχιστοποιήσουμε την έλλειψη εκπαιδευμένου και ειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού στον τομέα;
- Μπορούμε να διαφυλάξουμε και να ενισχύσουμε τη διάδοση των οφελών σε άλλους τομείς και στις τοπικές κοινότητες;
- Μπορούμε να προσδιορίσουμε και να ξεπεράσουμε τα κύρια εμπόδια στην ανάπτυξη της ποιότητας;
Οι απαντήσεις σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα που μπορούν να καθορίσουν τον σωστό συνδυασμό πολιτικών που θα αντιμετωπίσουν τις βασικές διαρθρωτικές αδυναμίες του ελληνικού τουρισμού και θα βοηθήσουν στην χαρτογράφηση του μικρο- και μακρο- περιβάλλοντος, μπορούν να δοθούν μόνο με διεξοδική και επιστημονική προσέγγιση.
Έχοντας αυτό ως κύριο μέλημά του, ο ΣΕΤΕ ανέπτυξε αρχικά έναν επιστημονικό μηχανισμό για την ενίσχυση της θεσμικής και επιχειρησιακής του ικανότητας στη διαμόρφωση προτεινόμενων πολιτικών για την ανάπτυξη του τουρισμού στην Ελλάδα καθώς και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των τουριστικών επιχειρήσεων, παρέχοντας τις απαραίτητες πληροφορίες και τεκμηρίωση για τη βελτίωση των υφιστάμενων υπηρεσιών και προϊόντων ή την ανάπτυξη νέων.
Το SETE Intelligence, ως ένας από τους κύριους πυλώνες του ΙΝΣΕΤΕ, παρακολουθεί, τεκμηριώνει και παρέχει πληροφορίες για τον τουριστικό τομέα, μέσω της ανάλυσης στατιστικών δεδομένων και την έρευνα, καθώς και της εκπόνησης μελετών πάνω σε θέματα που σχετίζονται άμεσα και έμμεσα με τον τουρισμό.
Από την ίδρυση του ΙΝΣΕΤΕ έχουν εκπονηθεί συνολικά περισσότερες από 80 μελέτες που καλύπτουν ποικίλα θέματα, όπως:
- Τουριστικά προϊόντα
- Ο τουρισμός και οι επιπτώσεις του στην ελληνική οικονομία
- Χρηματοδοτικά εργαλεία
- Φορολογικό / νομοθετικό / επενδυτικό πλαίσιο
- Χωροταξικός Σχεδιασμός και Περιβάλλον
- Ανθρώπινο Δυναμικό και Ποιότητα
- Περιφερειακή Τουριστική Πολιτική και Σχέδια Μάρκετινγκ
Για να δώσουμε μερικά παραδείγματα των ζητημάτων που έχει ήδη αντιμετωπίσει το SETE Intelligence, αναφέρουμε ενδεικτικά τα εξής:
- Ποια είναι η συμβολή του τουρισμού στην ελληνική οικονομία, όσον αφορά το ΑΕΠ, το ισοζύγιο πληρωμών, την απασχόληση. Πόσο σημαντικός είναι για το επίπεδο διαβίωσης του Έλληνα; Πώς συγκρίνεται με άλλους τομείς;
- Πώς τα οφέλη του τουρισμού διανέμονται σε όλη την Ελλάδα. Ποιους ωφελεί περισσότερο και ποιους σε μικρότερο βαθμό. Ο τουρισμός αναπτύσσεται με τον ίδιο τρόπο σε όλες τις Περιφέρειες;
- Ποιος είναι ο πελάτης μας; Και ποιο είναι το προφίλ του τουρίστα που επισκέπτεται την Ελλάδα; Ποιους πελάτες επιθυμούμε να προσελκύσουμε, έχοντας ως δεδομένα, τις δυνατότητές μας ως χώρα αφενός και τις εξελίξεις στην αγορά αφετέρου; Πώς θα το κάνουμε;
- Πώς αλλάζει το επιχειρηματικό περιβάλλον γύρω μας; Τι συμβαίνει στις οικονομίες των βασικών μας αγορών; Πώς αναπτύσσεται το ελληνικό οικονομικό περιβάλλον και πώς επηρεάζει τις ελληνικές επιχειρήσεις; Ποια είναι τα αξιόλογα θέματα και οι εξελίξεις στην τουριστική αγορά;
Θέτουμε επίσης μια σειρά ερωτήσεων σχετικά με το Ανθρώπινο Δυναμικό μας:
- Ποιος θα αποτελέσει το Ανθρώπινο κεφάλαιο του Τουρισμού μελλοντικά;
- Ποια είναι τα κενά και οι ελλείψεις των βασικών δεξιοτήτων σήμερα;
- Ποιες είναι οι δεξιότητες που απαιτούνται για το μέλλον;
- Πώς οι επαγγελματίες του τουρισμού στην Ελλάδα αποκτούν τις δεξιότητες και τις γνώσεις που χρειάζονται για να παραμείνουν σε ισχύ και να εξασφαλίσουν την επάρκειά τους;
- Ποια στοιχεία διαμορφώνουν την εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση του μέλλοντος;
- Πώς εξασφαλίζουμε ότι τα προϊόντα και οι υπηρεσίες μας διαφοροποιούνται και προσφέρουν εξαιρετικές εμπειρίες στους πελάτες μας, ενώ οι επιχειρήσεις μας παραμένουν οικονομικά υγιείς και επιτυχείς;
- Στρατηγική Μελέτη Ανάπτυξης του Ανθρώπινου Δυναμικού στον Τουριστικό Τομέα
Μελλοντικές Ανάγκες Τουριστικών Επιχειρήσεων σε Κατηγορίες Επαγγελμάτων
- Μελλοντικές Ανάγκες Τουριστικών Επιχειρήσεων σε Δεξιότητες / Ικανότητες Εργαζομένων
- Σημαντικότερες δεξιότητες / ικανότητες για την καλύτερη ανταπόκριση στις ανάγκες των επιχειρήσεων, ανά επάγγελμα, για τα ξενοδοχεία άνω των 40 κλινών
- Τομείς προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης για την κάλυψη των υφιστάμενων και μελλοντικών αναγκών των επιχειρήσεων του τουρισμού
- Επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού στα μεγάλα ξενοδοχεία
Το SETE Training αναπτύχθηκε στις αρχές του 2015, με στόχο την παροχή απαντήσεων σε όλα αυτά τα ερωτήματα και σε πολλά άλλα.
Οι εκπαιδευτικές δράσεις του SETE Training εξελίσσονται και διαφοροποιούνται χρόνο με το χρόνο, ανάλογα με τις μεταβαλλόμενες ανάγκες της βιομηχανίας.
Βασικό μέρος της φιλοσοφίας του SETE Training είναι ο σχεδιασμός στοχευμένων προγραμμάτων κατάρτισης με βάση την ετήσια μελέτη της ανάλυσης εκπαιδευτικών αναγκών (TNA) που πραγματοποιεί το τμήμα στις τουριστικές επιχειρήσεις.
Τα δεδομένα μας δείχνουν ότι η έλλειψη επαρκούς εκπαίδευσης / ουσιαστικών βασικών δεξιοτήτων και ο μικρός αριθμός ατόμων που αναζητούν εργασία στην περιοχή λειτουργίας της επιχείρησης είναι οι κύριοι λόγοι για τη δυσκολία κάλυψης κενών θέσεων. Επίσης, στις περισσότερες θέσεις, η ζήτηση είναι είτε ίση είτε μεγαλύτερη από την προσφορά.
Η τελευταία μας μελέτη έδειξε ότι, σε όλες τις κατηγορίες ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, τα στελέχη της πρώτης γραμμής έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη για κατάρτιση. Επιπλέον, τα προγράμματα κατάρτισης που αφορούν την εξυπηρέτηση πελατών και το τμήμα τροφίμων και ποτών κρίνονται ως τα πιο απαραίτητα από τους επαγγελματίες του τουρισμού.
Στην προσπάθειά μας να συμμετάσχουμε ενεργά στην καινοτομία, τις λύσεις και την ενέργεια που χρειάζεται η Ελληνική Τουριστική Βιομηχανία σε θέματα Ανθρώπινου Δυναμικού, αναπτύξαμε ποικίλες δράσεις που απευθύνοται σε τρεις κύριες κατηγορίες ενδιαφερομένων:
- Επαγγελματίες Τουρισμού όλων των ιεραρχικών επιπέδων
- Φοιτητές
- Ανέργους
Από το 2015 μέχρι σήμερα το SETE Training έχει:
- Διοργανώσει περισσότερα από 160 σεμινάρια
- Σε 14 ελληνικές πόλεις
- Για περισσότερους από 3000 Επαγγελματίες Τουρισμού στην Ελλάδα
- Πάνω σε 53 θεματολογίες που καλύπτουν τους τομείς Τροφίμων & Ποτών και μαγειρικής κατάρτισης, τη Χρηματοοικονομική διαχείριση, τη Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού, τις Πωλήσεις & το Μάρκετινγκ
- Έχει συνεργαστεί με πολυάριθμα ελληνικά ινστιτούτα κατάρτισης αλλά και έχει δημιουργήσει στρατηγικές συνεργασίες με μερικά από τα πιο αναγνωρισμένα πανεπιστήμια για τον τουρισμό και τον κλάδο της φιλοξενίας, όπως το πανεπιστήμιο Cornell και το Ecole Hotelier de Lausanne.
Έχουμε επίσης δημιουργήσει σημαντικές συνεργασίες με τα ελληνικά πανεπιστήμια σε μια προσπάθεια να συμβάλουμε στην ελαχιστοποίηση του χάσματος των δεξιοτήτων μεταξύ των αποφοίτων του Πανεπιστημίου και των αναγκών της αγοράς εργασίας και να συμμετάσχουμε σε καινοτόμα έργα που στοχεύουν στον εμπλουτισμό της δεξαμενής ταλέντων του τομέα του τουρισμού με πτυχιούχους υψηλού επιπέδου από ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων. Έργα όπως το Regeneration και το Consulting.
Τέλος, υποστηρίξαμε δράσεις με στόχο την είσοδο νέων ανέργων στην αγορά εργασίας μέσω του τουρισμού υλοποιώντας δύο συγχρηματοδοτούμενα από την ΕΕ προγράμματα που χρηματοδοτήθηκαν από το ΕΚΤ και την Πρωτοβουλία Εγγύησης για τη Νεολαία, στα οποία είχαμε την ευκαιρία να παρέχουμε κατάρτιση σε νέους ανέργους ηλικίας 18 ετών -29 ετών, σε περισσότερα από 7 επαγγέλματα φιλοξενίας και τουρισμού και πρακτική άσκησή τους στις τουριστικές επιχειρήσεις.
Ο ρυθμός απορρόφησης αυτών των εκπαιδευμένων δικαιούχων από τις τουριστικές επιχειρήσεις μετά την ολοκλήρωση των προγραμμάτων φτάνει το 34%.
Το Ινστιτούτο ΣΕΤΕ συμμετέχει ενεργά σε έργα που συνδέουν τις τουριστικές επιχειρήσεις με τις τοπικές κοινότητες, είτε πρόκειται για παραγωγούς, είτε για επιμελητήρια ή για τον τοπικό πληθυσμό, εμπλουτίζοντας τις συνέργειες που ωφελούν όλους τους τομείς των ελληνικών χρηματοοικονομικών δραστηριοτήτων.
Τα έργα αυτά είναι:
- Το Σχολείο Τουρισμού OnTour
Ένα συνέδριο για τον τουρισμό, οργανωμένο σε πόλεις της Ελλάδας, το οποίο ουσιαστικά υιοθετείται από την τοπική επιχειρηματική κοινότητα, η οποία με την υποστήριξή μας συνέρχεται για να προωθήσει αξίες όπως η μακροχρόνια κατάρτιση, ο εθελοντισμός και η συνεργασία για το κοινό καλό.
- Γαστρονομικοί προορισμοί της Ελλάδας
Ένα έργο που στοχεύει, να φέρει όλους τους ενδιαφερόμενους που προέρχονται από τον χώρο της γαστρονομίας ενός προορισμού κάτω από μια κοινή ομπρέλα, συλλέγει τους “γαστρονομικούς θησαυρούς” ενός προορισμού, εκπαιδεύει τους ενδιαφερόμενους και τους διαμορφώνει ως ομάδα και τελικά διαμορφώνει αυτούς τους θησαυρούς σε ένα κοινό προϊόν “προορισμού” το οποίο προωθεί σε δυνητικούς επισκέπτες.
- Τέλος, στο πλαίσιο του ίδιου φάσματος διασύνδεσης του τουρισμού με τους παραγωγούς στην Ελλάδα, έχουμε αναπτύξει μια συνεργασία με τον Σύνδεσμο Ελληνικού Οίνου, προκειμένου να εκπαιδεύσουμε όλους τους επαγγελματίες που συμμετέχουν στα μαγειρικά μας προγράμματα εκπαίδευσης στο συνδυασμό φαγητού και κρασιού, σε μία προσπάθεια να τους εξοικειώσουμε με τον πλούτο των ελληνικών αμπελώνων και την εξαιρετική ποιότητα των ελληνικών ετικετών κρασιού.
Το ΙΝΣΕΤΕ επενδύει σε εργαλεία ψηφιακής τεχνολογίας για να υποστηρίξει τους ανθρώπους και τις επιχειρήσεις του κλάδου:
- Εργαλειοθήκη για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών τουριστικών επιχειρήσεων
“Εγκυκλοπαίδεια” και σημείο αναφοράς για τα στελέχη του τουρισμού, η οποία θα είναι διαθέσιμη στο διαδίκτυο και θα προσφέρει πρακτικές λύσεις, οργανωτικές συμβουλές, γνώσεις και πληροφορίες σε όλους τους ενδιαφερόμενους.
- Πλατφόρμα ηλεκτρονικής επαγγελματικής συμβουλευτικής στον τομέα του τουρισμού
Ανάπτυξη και υποστήριξη της λειτουργίας μιας πλατφόρμας διαδραστικών συμβουλευτικών υπηρεσιών, η οποία περιλαμβάνει τη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης λύσης για τη διαχείριση και την παρακολούθηση εξατομικευμένων προγραμμάτων και υπηρεσιών συμβουλευτικής, την δημιουργία κατάλληλου υποστηρικτικού υλικού (π.χ. εξειδικευμένα ερωτηματολόγια) και την υλοποίηση πιλοτικού προγράμματος υπηρεσιών καθοδήγησης σε 1.000 δικαιούχους.
Όλες οι παραπάνω δραστηριότητες του ΙΝΣΕΤΕ καλύπτουν τις ανάγκες:
- πρωτίστως, του θεσμικού ρόλου του ΣΕΤΕ, όχι μόνο με την παροχή ισχυρής άποψης για τις διασυνδέσεις μεταξύ του παγκόσμιου και του εθνικού περιβάλλοντος και του ελληνικού τουρισμού, αλλά και με την προτεινόμενη αναπτυξιακή στρατηγική, η οποία βασίζεται σε εμπεριστατωμένη επιστημονική ανάλυση,
- δεύτερον, των περιφερειακών κοινοτήτων, εστιάζοντας στα πλεονεκτήματα και τις δυνατότητες των προορισμών τους και της συμβολής τους στον τομέα,
- τρίτον, της σύγχρονης τουριστικής επιχείρησης, παρέχοντας πληροφορίες σχετικά με επιχειρησιακά θέματα, καθώς και δεδομένα σχετικά με τις εξελίξεις της αγοράς που μπορούν να υποστηρίζουν τις αποφάσεις σε συνεχή βάση,
- και τέλος, των επαγγελματιών του τουρισμού, με την ανταλλαγή πολύτιμων γνώσεων και την ενίσχυση της ικανότητας τους.
Το κείμενο υπό μορφή άρθρου είναι από την ομιλία του Γενικού Διευθυντή του ΙΝΣΕΤΕ, κ. Ηλία Κικίλια, σε εκδήλωση στο Ευρωκοινοβούλιο (Βρυξέλλες, 20 Φεβρουαρίου 2018) με τίτλο “Διαμορφώνοντας το μέλλον του ελληνικού τουρισμού Εξωστρέφεια – Συνέργειες – Βιώσιμη Ανάπτυξη”