Η ασφάλεια δικαίου υπό το πρίσμα της διαμάχης για τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό

Η λειτουργία του κράτους δικαίου δεν έχει να κάνει τόσο με την νομοθεσία και την νομιμότητα. Έχει να κάνει με τον τρόπο που πολιτεύονται κυβερνώντες και αντιπολιτευόμενοι και με τον τρόπο που οι ίδιοι οι πολίτες προσεγγίζουν τα κέντρα εξουσίας. Για ακόμη μία φορά, μέσα από αυτή την στήλη που έχω την τιμή έξι χρόνια να «υπηρετώ», θα επισημάνουμε ότι όλα τα προβλήματα της Χώρας μας προέρχονται από τις παθογένειες που κουβαλάει το Κράτος και εμείς οι Πολίτες του. Η μικροπολιτική διαχείριση και οι ψηφοθηρικές πρακτικές  μας οδήγησαν στην ελληνική οικονομική κρίση. Η παθογένεια αυτή δεν έχει, δυστυχώς, ακόμη  ξεριζωθεί από το τρόπο που κινείται και λειτουργεί η ελληνική κοινωνία, επισημαίνει η κυρία Μαρία Τσιομπάνου, πρόεδρος ΠΕΣΕΔΕ (Πανελλήνια Ένωση Συνδέσμων Εργοληπτών Δημοσίων Έργων), σε σχετικό άρθρο της  στο gobhma.gr.

 
Η πρόσφατη αναταραχή γύρω από τη συνταγματικότητα του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) επαναφέρει επιτακτικά στο προσκήνιο τη θεμελιώδη σημασία της ασφάλειας δικαίου, ακρογωνιαίου λίθου κάθε σύγχρονου κράτους δικαίου. Η υπόθεση αυτή, που έφτασε μέχρι την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), δεν αναδεικνύει μόνο τη σύγκρουση συμφερόντων, αλλά και βαθύτερες παθογένειες στον τρόπο λειτουργίας της εκτελεστικής εξουσίας και της ευρύτερης πολιτικής κουλτούρας.

 
Η ουσία του κράτους δικαίου και η αμφισβήτηση της ασφάλειας δικαίου

Το κράτος δικαίου εδράζεται σε έξι βασικές αρχές: τη νομιμότητα μέσω διαφανών και δημοκρατικών διαδικασιών, την ασφάλεια δικαίου, την απαγόρευση αυθαίρετης άσκησης εκτελεστικής εξουσίας, την αποτελεσματική δικαστική προστασία από ανεξάρτητα δικαστήρια, τη διάκριση των εξουσιών και την ισότητα έναντι του νόμου. Η διαμάχη για τον ΝΟΚ έφερε την αρχή της ασφάλειας δικαίου στο επίκεντρο, καθώς και οι δύο πλευρές την επικαλέστηκαν για να υποστηρίξουν τις θέσεις τους.

Η παρέμβαση του ΣτΕ, αν και αναμενόμενη δεδομένης της έντασης των διαφωνιών, προκάλεσε νέες αντιπαραθέσεις. Παρά την άμεση συμμόρφωση του αρμόδιου υπουργείου με τις αποφάσεις του ανώτατου δικαστηρίου, όπως δήλωσε ο τότε υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θ. Σκυλακάκης, αναγνωρίζοντας “προφανές σφάλμα στον τρόπο που λειτουργούσε ο κανονισμός”, η κρίση ανέδειξε προβλήματα στον αρχικό χειρισμό.

 
Κριτική στην άσκηση της εκτελεστικής εξουσίας και οι συνέπειες

Η συγγραφέας ασκεί κριτική στην εκτελεστική εξουσία για “επιπολαιότητα, προχειρότητα και επιφανειακή προσέγγιση” σε ένα κρίσιμο ζήτημα που συνδυάζει περιβάλλον και ανάπτυξη. Αυτή η προσέγγιση, σύμφωνα με το άρθρο, οδήγησε στην αναγκαστική παρέμβαση του ΣτΕ. Η απόφαση του ΣτΕ, αν και θετική για το περιβάλλον, φέρεται να προκάλεσε “τεράστια αναστάτωση στην αγορά της ιδιωτικής κατασκευής”, σε μια περίοδο ανάκαμψής της. Τονίζεται ότι οι αρνητικές συνέπειες θα ήταν ηπιότερες εάν η εκτελεστική εξουσία είχε επιδείξει μεγαλύτερη προσοχή.

Η όλη διαμάχη υπογραμμίζει τη δυσκολία συνεννόησης μεταξύ των πολιτών όταν τα συμφέροντά τους συγκρούονται, καθώς και τον κρίσιμο ρόλο της “αποτελεσματικής και ισόρροπης άσκησης της εκτελεστικής εξουσίας”.

 
Υποκείμενες παθογένειες και η ανάγκη για αλλαγή νοοτροπίας

Πέρα από τη συγκεκριμένη υπόθεση του ΝΟΚ, το άρθρο διευρύνει την ανάλυση, επισημαίνοντας ότι η λειτουργία του κράτους δικαίου δεν εξαντλείται στη νομοθεσία και τη νομιμότητα. Εξαρτάται κυρίως από τον τρόπο που πολιτεύονται οι κυβερνώντες και η αντιπολίτευση, αλλά και από τη στάση των ίδιων των πολιτών απέναντι στα κέντρα εξουσίας.

Η αρθρογράφος, με αναφορά στην πολυετή παρουσία της στη συγκεκριμένη στήλη, αποδίδει τα προβλήματα της χώρας στις “παθογένειες που κουβαλάει το Κράτος και εμείς οι Πολίτες του”. Η “μικροπολιτική διαχείριση και οι ψηφοθηρικές πρακτικές”, που οδήγησαν στην οικονομική κρίση, φαίνεται να μην έχουν εκριζωθεί ακόμη από την ελληνική κοινωνία.

Ως εκ τούτου, η “αποκατάσταση της αξίας της Πολιτικής αλλά και του Πολίτη” αναδεικνύεται σε βασική προτεραιότητα, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη τις τρέχουσες διεθνείς εξελίξεις, με την ευθύνη να διαμοιράζεται σε όλους.

 
Βασικά σημεία προς επισήμανση:

• Η ασφάλεια δικαίου είναι θεμελιώδης για το κράτος δικαίου και τέθηκε υπό αμφισβήτηση στην υπόθεση του ΝΟΚ.
• Η παρέμβαση του ΣτΕ, αν και διόρθωσε σφάλματα του κανονισμού, προκάλεσε αναστάτωση στην αγορά.
• Η εκτελεστική εξουσία δέχθηκε κριτική για επιπόλαιους χειρισμούς που επέτειναν την κρίση.
• Η υπόθεση του ΝΟΚ αποκαλύπτει βαθύτερες δυσκολίες συνεννόησης και την ανάγκη ισορροπημένης διακυβέρνησης.
• Τα προβλήματα υπερβαίνουν τη νομοθεσία και αγγίζουν την πολιτική κουλτούρα και τις συμπεριφορές πολιτών και πολιτικών.
• Υπογραμμίζονται χρόνιες παθογένειες του κράτους και της κοινωνίας, όπως η μικροπολιτική και οι ψηφοθηρικές πρακτικές.
• Η αποκατάσταση της αξίας της πολιτικής και του πολίτη προβάλλεται ως αναγκαία συνθήκη για την πρόοδο.

Η υπόθεση του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού λειτουργεί ως καταλύτης για μια ευρύτερη συζήτηση σχετικά με την ποιότητα της νομοθέτησης, τον σεβασμό στην ασφάλεια δικαίου και την ανάγκη για υπεύθυνη και προσεκτική άσκηση της εκτελεστικής εξουσίας. Παράλληλα, αναδεικνύει την επιτακτική ανάγκη για την αντιμετώπιση εγγενών παθογενειών του πολιτικού συστήματος και της κοινωνίας, με στόχο την ενίσχυση του κράτους δικαίου και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών στους θεσμούς.

 
mywaypress.gr – Για προσεκτικούς αναγνώστες