Η επανάσταση του φωτός: Το ΑΠΘ καταρρίπτει το παγκόσμιο ρεκόρ υπολογιστικής ισχύος στην Τεχνητή Νοημοσύνη

Σύνθεση & Παρουσίαση δεδομένων: Artificial Intelligence

Επιμέλεια & έλεγχος δεδομένων: Παναγιώτης Τσακιρίδης

 
Θεσσαλονίκη, 9 Δεκεμβρίου 2025

Σε μια εποχή που η παγκόσμια τεχνολογική κοινότητα αναζητά απεγνωσμένα λύσεις για να ξεπεράσει τα φυσικά όρια του πυριτίου και της ηλεκτρικής ενέργειας, το Τμήμα Πληροφορικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) ανακοινώνει ένα επίτευγμα που επαναπροσδιορίζει τους κανόνες του παιχνιδιού. Μέσα από τα εργαστήρια του ΑΠΘ αναδύεται ο ισχυρότερος, παγκοσμίως, φωτονικός επεξεργαστής Τεχνητής Νοημοσύνης (AI), φέρνοντας την Ελλάδα στην αιχμή της έρευνας για την υπολογιστική ισχύ της επόμενης γενιάς.

 
Data-Driven ανάλυση: Η κυριαρχία των αριθμών

Για να κατανοήσουμε το μέγεθος της επιτυχίας, πρέπει να μιλήσουμε με τη γλώσσα των δεδομένων. Το νέο chip του ΑΠΘ δεν αποτελεί απλώς μια βελτίωση, αλλά ένα άλμα μεγέθους.

Ο επεξεργαστής επιτυγχάνει υπολογιστική ισχύ 262 TOPS ($262 \times 10^{12}$ πράξεις ανά δευτερόλεπτο). Αυτός ο αριθμός αποτελεί παγκόσμιο ρεκόρ στην κατηγορία των πλήρως προγραμματιζόμενων επεξεργαστικών πυρήνων.

Συγκριτικά, η υπεροχή του συστήματος απεικονίζεται ως εξής:

• Έναντι Ερευνητικών Προτύπων: Είναι περίπου 24 φορές ταχύτερος από οποιοδήποτε άλλο αντίστοιχο ερευνητικό πρωτότυπο φωτονικού επεξεργαστή έχει παρουσιαστεί διεθνώς.
• Έναντι Βιομηχανικών Κολοσσών: Είναι περίπου 10 φορές ισχυρότερος από τον πυρήνα Τεχνητής Νοημοσύνης (tensor core) B200 της NVIDIA, η οποία θεωρείται ηγέτιδα δύναμη στο hardware για AI.

 
Τεχνολογική καινοτομία: Πολυπλεξία σε τρεις διαστάσεις

Η στρατηγική διαφοροποίηση της ελληνικής ερευνητικής ομάδας έγκειται στην αλλαγή του μέσου μεταφοράς της πληροφορίας: από το ηλεκτρικό ρεύμα στο φως. Ο επεξεργαστής χρησιμοποιεί φωτονικούς νευρώνες, υλοποιώντας μια πρωτότυπη αρχιτεκτονική που επιτρέπει αλγεβρικές πράξεις υψηλής ταχύτητας.

Το “μυστικό” της απόδοσης κρύβεται στην εκμετάλλευση της πολυπλεξίας σε τρεις διαστάσεις:

1. Χρόνος
2. Χώρος
3. Μήκος Κύματος.

Αυτή η τρισδιάστατη προσέγγιση επιλύει ένα από τα κρισιμότερα προβλήματα της σύγχρονης πληροφορικής: την ανάγκη υποστήριξης μεγάλων μοντέλων Τεχνητής Νοημοσύνης (Large AI Models) με hardware που μπορεί να ανταποκριθεί στις τεράστιες απαιτήσεις τους.

Στρατηγική συνεργασία: Το “οικοσύστημα” της επιτυχίας

Η επιτυχία αυτή δεν είναι τυχαία, αλλά αποτέλεσμα μιας στρατηγικής διεπιστημονικής συνεργασίας εντός του Τμήματος Πληροφορικής. Δύο κορυφαίες ερευνητικές ομάδες ένωσαν τις δυνάμεις τους:

• Η ομάδα WinPhoS (Ασύρματων και Φωτονικών Συστημάτων και Δικτύων) με επικεφαλής τον Καθηγητή Νίκο Πλέρο.
• Η ομάδα CIDL (Υπολογιστικής Νοημοσύνης και Βαθιάς Μάθησης) με επικεφαλής τον Καθηγητή Αναστάσιο Τέφα και βασικό συνεργάτη τον Επίκουρο Καθηγητή Νικόλαο Πασσαλή.

Αυτή η σύμπραξη Hardware (φωτονική) και Software (αλγόριθμοι βαθιάς μάθησης) αποδεικνύει ότι η καινοτομία απαιτεί πλέον ολιστική προσέγγιση.

Διεθνής αναγνώριση και χρηματοδότηση από τη Silicon Valley

Η εμβέλεια του έργου ξεπερνά τα ελληνικά σύνορα, προσελκύοντας το ενδιαφέρον και τα κεφάλαια της παγκόσμιας βιομηχανίας. Εκτός από ευρωπαϊκά (Horizon) και εθνικά προγράμματα, η έρευνα χρηματοδοτείται από την αμερικανική start-up Celestial AI, η οποία εδρεύει στη Silicon Valley και εξαγοράστηκε πρόσφατα από τον κολοσσό Marvell.

Παράλληλα, το ανθρώπινο δυναμικό του ΑΠΘ λαμβάνει κορυφαίες διακρίσεις:

• Ο ερευνητής Χρήστος Παππάς κατατάχθηκε στους 10 κορυφαίους υποψήφιους διδάκτορες παγκοσμίως για το 2025 από την IEEE Photonics Society.
• Ο Δρ. Απόστολος Τσακυρίδης προσκλήθηκε να παρουσιάσει τα ευρήματα στο παγκόσμιο συνέδριο Οπτικών Επικοινωνιών στο Λος Άντζελες τον Μάρτιο του 2026.

 
Η Ελλάδα στον χάρτη της υψηλής τεχνολογίας

Η ανακοίνωση της 9ης Δεκεμβρίου 2025 επιβεβαιώνει ότι το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο μπορεί να παράγει καινοτομία αιχμής. Το ΑΠΘ δεν ακολουθεί απλώς τις εξελίξεις, αλλά τις διαμορφώνει, προσφέροντας τη μεγαλύτερη καταγεγραμμένη υπολογιστική ισχύ παγκοσμίως σε προγραμματιζόμενους φωτονικούς επεξεργαστές. Σε έναν κόσμο που διψά για ταχύτητα και ενεργειακή απόδοση στην Τεχνητή Νοημοσύνη, η λύση έρχεται από τη Θεσσαλονίκη και ταξιδεύει με την ταχύτητα του φωτός.

 
Info photo

(1) Τα μέλη της ερευνητικής ομάδας του Τμ. Πληροφορικής που πραγματοποιούν την πειραματική υλοποίηση για τον φωτονικό επεξεργαστή Τεχνητής Νοημοσύνης. Διακρίνονται από αριστερά οι Υποψήφιοι διδάκτορες κ. Αντώνης Πράπας, κ. Μόσχος Θεόδωρος, κ. Οδυσσέας Ασημόπουλος.

(2) Τα μέλη της ερευνητικής ομάδας του Τμ. Πληροφορικής που ανέπτυξαν τον φωτονικό επεξεργαστή Τεχνητής Νοημοσύνης. Διακρίνονται από αριστερά: όρθιοι οι επίκουρος καθηγητής Νικόλαος Πασσαλής, καθηγητής Νικόλαος Πλέρος, Καθηγητής Αναστάσιος Τέφας, καθιστοί οι Χρήστος Παππάς, Δρ. Μιλτιάδης Μόραλης-Πέγιος, Δρ. Απόστολος Τσακυρίδης, Δρ. Γεώργιος Γιαμουγιάννης και Δρ. Μάνος Κίρτας.

 
mywaypress.gr –Περιεχόμενο αξίας με την υποστήριξη  υβριδικής νοημοσύνης.

Για  αναγνώστες με μεγάλο εύρος προσοχής.