Η μάχη για την εξόρυξη στους βυθούς: Μια επικίνδυνη κούρσα που κλιμακώνεται γρήγορα

Η αναζήτηση για εκμετάλλευση ορυκτών πόρων σε μεγάλα βάθη – και η συζήτηση για τα οφέλη και τις βλάβες – εντείνεται στην Ουάσινγκτον και διεθνώς.

 
Ο βυθός των ωκεανών, το τελευταίο μεγάλο ανεξερεύνητο σύνορο της Γης, κρύβει τεράστιες ποσότητες πολύτιμων μετάλλων, απαραίτητων για την υψηλή τεχνολογία και την “πράσινη” μετάβαση. Ωστόσο, η ιδέα της εξόρυξης σε αυτά τα παρθένα και συχνά άγνωστα οικοσυστήματα πυροδοτεί μια ολοένα και πιο έντονη μάχη μεταξύ των εταιρειών που επιθυμούν να εκμεταλλευτούν αυτόν τον πλούτο και των επιστημόνων και περιβαλλοντολόγων που προειδοποιούν για τις καταστροφικές συνέπειες. Αυτή η μάχη δεν είναι πλέον θεωρητική. Γίνεται πολύ πραγματική, πολύ γρήγορα, καθώς συγκεκριμένες προτάλεις φτάνουν στα γραφεία των ρυθμιστικών αρχών, ιδίως στις Ηνωμένες Πολιτείες.

 
Η πρόταση της The Metals Company (TMC) και το διακύβευμα

Ο καταλύτης για την τρέχουσα κλιμάκωση είναι η πρόσφατη κίνηση της εταιρείας The Metals Company (TMC), η οποία ανακοίνωσε την υποβολή αιτήσεων στην Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (National Oceanic and Atmospheric Administration – NOAA) για άδειες τόσο εξερεύνησης όσο και εμπορικής ανάκτησης ορυκτών. Οι αιτήσεις αφορούν μια εκτεταμένη περιοχή στα διεθνή ύδατα του Ειρηνικού Ωκεανού, γνωστή ως Ζώνη Clarion-Clipperton (Clarion-Clipperton Zone – CCZ).

Η TMC επικεντρώνεται στην εξόρυξη πολυμεταλλικών κονδύλων, σβώλων μεγέθους πατάτας που βρίσκονται στον βυθό και περιέχουν υψηλές συγκεντρώσεις μετάλλων-κλειδιά. Η εταιρεία εκτιμά ότι η συγκεκριμένη περιοχή μπορεί να αποδώσει εντυπωσιακές ποσότητες: περίπου 15.5 εκατομμύρια τόνους νικελίου, 12.8 εκατομμύρια τόνους χαλκού, 2.0 εκατομμύρια τόνους κοβαλτίου και 345 εκατομμύρια τόνους μαγγανίου. Πρόκειται για μέταλλα ζωτικής σημασίας για τις μπαταρίες, τα ηλεκτρονικά είδη και άλλες σύγχρονες βιομηχανίες, καθιστώντας την CCZ μια περιζήτητη ζώνη για διάφορα έθνη και εταιρείες παγκοσμίως.

 
Η έντονη διαμάχη: Επιχειρήματα υποστηρικτών

Η αντιπαράθεση γύρω από την εξόρυξη βαθέων υδάτων αναδείχθηκε έντονα σε πρόσφατη ακρόαση στην Επιτροπή Φυσικών Πόρων της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ. Οι υποστηρικτές της εξόρυξης, όπως ο CEO της TMC, Gerard Barron, υποστηρίζουν ότι η βιομηχανία μπορεί να επιτύχει την ασφαλή ανάκτηση μεγάλων όγκων μετάλλων. Επιχειρηματολογούν ότι η εξόρυξη στον βυθό θα ενισχύσει την ορυκτική ασφάλεια των ΗΠΑ – μειώνοντας την εξάρτηση από άλλες χώρες για κρίσιμες πρώτες ύλες – και θα προσφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη, ενώ παράλληλα οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι μπορούν να ελαχιστοποιηθούν μέσω σύγχρονων τεχνολογιών και προσεκτικών διαδικασιών. Ο Barron μάλιστα δήλωσε στην επιτροπή ότι “τα πραγματικά δεδομένα έχουν διαψεύσει κάθε μεγάλο ισχυρισμό των ακτιβιστών κατά της συλλογής κονδύλων από τον βυθό”.

 
Η έντονη διαμάχη: Επιχειρήματα αντιπάλων

Στην αντίθετη πλευρά βρίσκονται πολλοί επιστήμονες και περιβαλλοντολόγοι, οι οποίοι εκφράζουν σοβαρές ανησυχίες και φόβους για μη αναστρέψιμη ζημιά στα ευαίσθητα οικοσυστήματα των βαθέων υδάτων, αν προχωρήσει η εμπορική εξόρυξη. Τονίζουν την κρίσιμη έλλειψη επιστημονικής γνώσης για αυτά τα περιβάλλοντα. Όπως ανέφερε ο Duncan Currie, σύμβουλος της Deep Sea Conservation Coalition, στην ίδια ακρόαση, “η επιστημονική πληροφόρηση και κατανόηση σχετικά με τον βαθύ ωκεανό είναι εξαιρετικά ανεπαρκής. Ενενήντα τοις εκατό των 5.000 ειδών στη Ζώνη Clarion-Clipperton παραμένουν ανεξερεύνητα”.

Προειδοποίησε για συγκεκριμένους κινδύνους: καταστροφή του βυθού από τον εξοπλισμό εξόρυξης, δημιουργία τεράστιων, επιβλαβών νεφών ιζημάτων που μπορούν να επηρεάσουν μεγάλη έκταση και να “πνίξουν” την τοπική ζωή, καθώς και σημαντική ηχορύπανση που μπορεί να βλάψει τα θαλάσσια ζώα, ιδίως αυτά που βασίζονται στον ήχο για τον προσανατολισμό τους.

 
Η ρυθμιστική διαδικασία και η θέση της Κυβέρνησης των ΗΠΑ

Με την υποβολή των αιτήσεων της TMC, τα βλέμματα στρέφονται τώρα στη NOAA, τον αρμόδιο αμερικανικό φορέα για την εξέτασή τους. Η διαδικασία αυτή έχει επιταχυνθεί από ένα εκτελεστικό διάταγμα του πρώην Προέδρου Trump την περασμένη εβδομάδα, το οποίο υποστηρίζει την ανάπτυξη της εξόρυξης βαθέων υδάτων, παρά την απουσία ακόμη ενός πλήρους ρυθμιστικού πλαισίου από τη Διεθνή Αρχή Θαλάσσιου Πυθμένα (ISA), τον διεθνή οργανισμό που διέπει τη δραστηριότητα στα διεθνή ύδατα.

Η πολιτική ηγεσία της NOAA, ακολουθώντας το διάταγμα Trump, δήλωσε ότι θα εξετάσει τις αιτήσεις “ταχέως”, αλλά και ότι θα διασφαλίσει “μέτρα περιβαλλοντικής συμμόρφωσης σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία”. Ο Erik Noble, υψηλόβαθμο στέλεχος που διορίστηκε από τον Trump, δήλωσε μάλιστα ότι οι ΗΠΑ θα “ηγούνται του κόσμου” στην εξόρυξη βαθέων υδάτων και ότι η NOAA είναι η “αιχμή του δόρατος” που υποστηρίζει αυτές τις προσπάθειες.

 
Σημεία τριβής και σκεπτικισμός

Ωστόσο, αυτή η βιασύνη στη διαδικασία εγείρει σοβαρές ανησυχίες. Ένας πρώην αξιωματούχος της κυβέρνησης Biden, εξοικειωμένος με τις συζητήσεις για την πολιτική των ωκεανών, ο οποίος μίλησε υπό καθεστώς ανωνυμίας, εξέφρασε τον σκεπτικισμό του στο Axios.com. Θεωρεί ότι δεν υπάρχει τρόπος η NOAA να πραγματοποιήσει μια σωστή και ενδελεχή αξιολόγηση υπό αυτές τις συνθήκες. Σύμφωνα με τον ίδιο, θα υπάρξει “τεράστια πίεση από την κυβέρνηση για ταχεία εξέταση των αιτήσεων”, και “δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιος εκεί [στη NOAA] με τη γνώση ή την επιρροή για να αντισταθεί και να απαιτήσει μια σωστή αξιολόγηση”.

 
Τι ακολουθεί; – Το χρονοδιάγραμμα

Σύμφωνα με την The Metals Company, η NOAA αναμένεται να αποφασίσει αν οι αιτήσεις (για εξερεύνηση και εμπορική ανάκτηση) είναι “κατάλληλες για εξέταση” εντός 30 και 60 ημερών αντίστοιχα. Εάν η απάντηση είναι θετική, τότε θα ακολουθήσει μια πλήρης περιβαλλοντική και τεχνική αξιολόγηση.

Η μάχη για την εξόρυξη στους βυθούς έχει πάρει πλέον σάρκα και οστά. Αντιμέτωπες βρίσκονται ισχυρές οικονομικές και στρατηγικές επιδιώξεις για την εξασφάλιση κρίσιμων μετάλλων και οι φωνές επιστημόνων και περιβαλλοντολόγων που προειδοποιούν για ανυπολόγιστη οικολογική καταστροφή σε περιβάλλοντα που μόλις αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε. Οι αποφάσεις που θα ληφθούν τους επόμενους μήνες, ιδίως από τις ρυθμιστικές αρχές των ΗΠΑ, θα είναι καθοριστικές όχι μόνο για το μέλλον της εξόρυξης βαθέων υδάτων αλλά και για την προστασία του πλανήτη μας. Το διακύβευμα είναι υψηλό και απαιτεί προσοχή, διαφάνεια και αποφάσεις βασισμένες στην καλύτερη διαθέσιμη επιστημονική γνώση, όχι στην πίεση για ταχεία εκμετάλλευση.

 
mywaypress.gr