Η πληγή των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων
Την πληγή των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων αναλύει το εβδομαδιαίο δελτίο για την ελληνική οικονομία του ΣΕΒ.
Όπως σημειώνει: «Μια πρώτη προσπάθεια περιορισμού των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων έγινε με το Ν3863/2010 που προέβλεπε 1) βασική σύνταξη €360 για όλους τους ασφαλισμένους σε οργανισμούς κύριας ασφάλισης και δημόσιο, εκτός ΟΓΑ από 1/1/2015, 2) αναλογική σύνταξη βάσει της συνεισφοράς του κάθε ασφαλισμένου και 3) συνεχή αναπροσαρμογή συντάξεων και ορίων ηλικίας ανάλογα με τη μεταβολή ΑΕΠ, ΔΤΚ, τα αποτελέσματα διετών αναλογιστικών μελετών και την εξέλιξη του προσδόκιμους ζωής. Επιπλέον, ο Ν4052/2012 θέσπισε Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (Ε.Τ.Ε.Α.) που θα καταβάλλει συντάξεις σύμφωνα με δημογραφικά δεδομένα, τις εισφορές του κάθε ασφαλισμένου και τη βιωσιμότητα του ταμείου αποκλείοντας έτσι κάθε μεταφορά από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Παρά τις προβλέψεις αυτές, ακόμα και εντός του 2015, συνέχιζαν οι αθρόες πρόωρες συνταξιοδοτήσεις ( βλέπε Διάγραμμα ) και μάλιστα με ευνοικούς όρους, όπως αναλύει ο οικονομολόγος Μάνος Ματσαγγάνης με 3 σχετικά του άρθρα.
Συγκεκριμένα, υποστηρίζει ότι οι έως τώρα περικοπές συντάξεων ήταν μεν σημαντικές ως ποσοστό για ορισμένες πολύ υψηλές συντάξεις, αλλά παραμένουν μεγάλα περιθώρια σύγκλισης της αξίας των εισφορών και των αναμενόμενων απολαβών σε πολλές περιπτώσεις, ειδικά υψηλών συντάξεων. Χαρακτηριστικά αναφέρει το μεγάλο αριθμό των συντάξεων που συνεχίζουν να απονέμονται πριν τα 55 έτη ηλικίας. Το Διάγραμμα 7 δείχνει ότι ο αριθμός των νέων συντάξεων γήρατος και θανάτου σε ηλικίες κάτω των 55 ετών, επί του συνόλου των νέων συντάξεων που χορηγούνται, αυξάνει σταθερά για το Δημόσιο, ενώ είναι υψηλός και για το ΙΚΑ και τον ΟΓΑ. Αντίστοιχα, στο Διάγραμμα 8 παρατηρούμε τη σχετικά μεγάλη ένταση συνταξιοδοτήσεων στο Δημόσιο και στο ΙΚΑ.
Ο πρόσφατος Νόμος 4334/2015 επαναλαμβάνει ή αναδιατυπώνει διατάξεις προηγούμενων νόμων που κανονικά θα έπρεπε να έχουν ήδη εφαρμοστεί από 1/1/2015: α) Την ενσωμάτωση όλων των επικουρικών ταμείων στο ΕΤΕΑ. Σημειώνεται ότι καθώς τα ταμεία δεν κατονομάζονται ρητά δεν είναι σαφές σε αυτό το στάδιο ποια ταμεία και ειδικοί λογαριασμοί επηρεάζονται από τη διάταξη αυτή και β) την εφαρμογή του μέτρου καταβολής της αναλογικής σύνταξης μέχρι τα 67 (άρθρο 27 του Ν4334/15) η οποία αφορά «όλα τα ασφαλιστικά ταμεία», και συνεπώς δεν φαίνεται να αφορά καταρχήν όσους προσλήφθηκαν στο Δημόσιο μέχρι το 2013.
Έχει αναβληθεί για την ώρα η ψήφιση μιας ρητής διάταξης για τις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, που στην πράξη θα απέτρεπε για παράδειγμα την άμεση συνταξιοδότηση μεγάλου αριθμού ασφαλισμένων στο ΙΚΑ (που πλέον περιλαμβάνει και πρώην ευγενή ταμεία) γυναικών που έχουν «κατοχυρώσει» δικαίωμα συνταξιοδότησης και μάλιστα με σχετικά υψηλές συντάξεις. Επιπλέον δεν είναι ξεκάθαρο αν οι διατάξεις αυτές θα επηρεάσουν τους συνταξιούχους του Δημοσίου, που συχνά συνταξιοδοτούνται σε μικρότερες ηλικίες και με μέση σύνταξη άνω των €1.000/ μήνα (διαίρεση ετήσιας δαπάνης κεντρικής κυβέρνησης για συντάξεις και αριθμού συνταξιούχων Δημοσίου).
Οι ομάδες αυτές ανήκουν στο 40% περίπου των συνταξιούχων που λαμβάνουν συνολικές συντάξεις άνω των €1.000/ μήνα (Διάγραμμα 9).
Ενδεικτικά, το ποσοστό των γυναικών που εργάζονται στο Δημόσιο και την εκπαίδευση στην Ελλάδα (όπου ισχύουν ευνοϊκοί όροι συνταξιοδότησης) και που είναι άνω των 50 ετών είναι πολύ χαμηλό όταν συγκρίνεται με το μέσο όρο της ζώνης του ευρώ. Η διαφορά αυτή μεταφράζεται σε περίπου 40.000 γυναίκες που θα εργάζονταν ακόμα στην Ελλάδα αν επικρατούσαν οι συνθήκες ροής προς συνταξιοδότηση που επικρατούν κατά μέσο όρο στην Ευρώπη. Η σχετική ετήσια δαπάνη που αντιστοιχεί για αυτή την ομάδα προκύπτει μετά από έναν απλό πολλαπλασιασμό από €500 εκατ. έως €800 εκατ. Αλλά και γενικότερα, ο ενεργός πληθυσμός στις ηλικίες 55-59 ετών στα χρόνια της κρίσης στην Ελλάδα υποχωρούσε όλο και χαμηλότερα την ώρα που στην Ευρώπη αυξάνεται. Έτσι, η εξαίρεση του Δημοσίου και η μη λήψη αποφάσεων για τον τερματισμό των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων θα διαιωνίσουν ένα σύστημα που λειτουργεί εις βάρος των πραγματικών απομάχων της κοινωνίας.»
