Μικτά τα μηνύματα για την παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα στο πρώτο πεντάμηνο του έτους

• Σταθεροποίηση της αναπτυξιακής διαδικασίας στις προηγμένες οικονομίες- διατήρηση της αναπτυξιακής δυναμικής στις αναδυόμενες οικονομίες της Ασίας

 
• Η εγχώρια ζήτηση  στη Ζώνη του Ευρώ θα στηριχθεί κυρίως στην περαιτέρω ενίσχυση της καταναλωτικής δαπάνης και στην ενδυνάμωση των επενδύσεων

 
Μικτά είναι τα μηνύματα για την παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα στο πρώτο πεντάμηνο του έτους, σύμφωνα με τους πρόδρομους δείκτες συγκυρίας (Composite Leading Indicators) του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Οι εν λόγω δείκτες υποδεικνύουν σταθεροποίηση της αναπτυξιακής διαδικασίας στις προηγμένες οικονομίες, ενώ παράλληλα σηματοδοτούν διατήρηση της αναπτυξιακής δυναμικής στις αναδυόμενες οικονομίες της Ασίας.

Η πορεία των πρόδρομων δεικτών συγκυρίας για την Ευρωζώνη καταδεικνύει ότι η Γαλλία και η Γερμανία συνεχίζουν να αποτελούν την αναπτυξιακή ατμομηχανή της περιοχής, εν αντιθέσει με την Ιταλία η οποία εμφανίζει σημεία αποδυνάμωσης της οικονομικής της δραστηριότητας. Σύμφωνα με προσωρινές εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ, το πραγματικό ΑΕΠ για το σύνολο των χωρών που συμμετέχουν στο διεθνή οργανισμό, αυξήθηκε κατά 0,5% (σε τριμηνιαία βάση) το πρώτο τρίμηνο του 2017, έναντι 0,7% που είχε σημειωθεί το προηγούμενο τρίμηνο, αντανακλώντας τη μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης (0,2% έναντι 0,5% το προηγούμενο τρίμηνο) και των επενδύσεων (0,2% έναντι 0,3%). Οι καθαρές εξαγωγές προσέφεραν επιπλέον 0,1 ποσοστιαία μονάδα στη συνολική αύξηση του ΑΕΠ, ενώ οι συμβολές από τη δημόσια κατανάλωση και την μεταβολή των αποθεμάτων ήταν αμελητέες.

Τα αίτια της αύξησης του ΑΕΠ διαφέρουν μεταξύ των σημαντικότερων επτά οικονομιών (Καναδάς, Γαλλία, Ιαπωνία, Γερμανία, Ιταλία, ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο).

Ειδικότερα, στον Καναδά, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ κατά 0,9% το πρώτο τρίμηνο του 2017 από 0,7% που ήταν το προηγούμενο τρίμηνο, αντανακλά κυρίως την ισχυρή συνεισφορά των αποθεμάτων και των επενδύσεων.

Στη Γερμανία, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ κατά 0,6% το πρώτο τρίμηνο, έναντι 0,4% το προηγούμενο τρίμηνο, σχετίζεται με την συνεισφορά των καθαρών εξαγωγών, των επενδύσεων και της ιδιωτικής κατανάλωσης.

Στη Γαλλία, η σταθεροποίηση του ρυθμού ανάπτυξης κατά 0,5% που είχε επιτύχει στο τέταρτο τρίμηνο του 2016 αποδίδεται στην σημαντική πτώση των καθαρών εξαγωγών και την ασθενέστερη συνεισφορά της ιδιωτικής κατανάλωσης. Ωστόσο, η αύξηση των αποθεμάτων κατά 0,7% το πρώτο τρίμηνο του 2017, έναντι μείωσης 0,2% που είχε καταγραφεί στο προηγούμενο τρίμηνο, συνέβαλε στο να αντισταθμισθεί ένα μεγάλο τμήμα των απωλειών.

Στην Ιταλία, η οριακή επιτάχυνση της αύξησης του ΑΕΠ στο 0,4% από 0,3% που ήταν στο προηγούμενο τρίμηνο αποδίδεται στην συνεισφορά της αύξησης των αποθεμάτων και της ιδιωτικής κατανάλωσης. Σημειώνεται η αρνητική συμβολή των καθαρών εξαγωγών και των επενδύσεων στο ΑΕΠ.

Στις ΗΠΑ, η επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ το πρώτο τρίμηνο του 2017 στο 0,4% έναντι 0,5% που ήταν στο προηγούμενο τρίμηνο, αντικατοπτρίζει, κυρίως τη μείωση των αποθεμάτων και τον περιορισμό της ιδιωτικής κατανάλωσης. Ωστόσο, οι επιδράσεις αυτές αντισταθμίστηκαν εν μέρει από τη θετική συνεισφορά των επενδύσεων και την ανάκαμψη των καθαρών εξαγωγών (1ο Τριμ.2017: 0,1% 4ο Τριμ.2016: -0,5%).

Στην Ιαπωνία, η διατήρηση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ (+0,3%) στο επίπεδο του τετάρτου τριμήνου του 2016, σχετίζεται με την αυξημένη συμβολή της ιδιωτικής κατανάλωσης και τη χαμηλή συνεισφορά των καθαρών εξαγωγών και των επενδύσεων.

Τέλος, στο Ηνωμένο Βασίλειο, η άνοδος του ΑΕΠ κατά 0,2% έναντι 0,7% του προηγούμενου τριμήνου, αποδίδεται στην σημαντική πτώση των καθαρών εξαγωγών και της συγκρατημένης υποχώρησης της ιδιωτικής κατανάλωσης οι οποίες δεν μπόρεσαν να αντισταθμισθούν πλήρως από την ανάκαμψη των αποθεμάτων, την αύξηση των επενδύσεων και της κατανάλωσης της Γενικής Κυβέρνησης.

 
Η εγχώρια ζήτηση  στη Ζώνη του Ευρώ θα στηριχθεί κυρίως στην περαιτέρω ενίσχυση της καταναλωτικής δαπάνης και στην ενδυνάμωση των επενδύσεων

Η ΕΚΤ, στις 6.7.2017, δημοσίευσε τα πρακτικά της συνεδρίασης της 7ης -8 ης Ιουνίου. Σύμφωνα με τα πρακτικά, η ανάκαμψη στη ΖτΕ καθίσταται ολοένα και πιο σταθερή και διευρυνόμενη, στηριζόμενη στις ιδιαιτέρως ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης, ως αποτέλεσμα της επεκτατικής νομισματική πολιτικής της ΕΚΤ, από τον Ιούνιο του 2014. Μεσοπρόθεσμα, η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να αυξηθεί με ρυθμό υψηλότερο από αυτόν που αρχικά αναμένετο, με αποτέλεσμα να αναθεωρηθούν προς τα πάνω οι προβλέψεις της ΕΚΤ για τον ρυθμό αύξηση του ΑΕΠ (βλ. Πίνακα 1). Σύμφωνα με την ΕΚΤ, η εγχώρια ζήτηση θα στηριχθεί κυρίως στην περαιτέρω ενίσχυση της καταναλωτικής δαπάνης και στην ενδυνάμωση των επενδύσεων, καθιστώντας την οικονομία της ΖτΕ ισχυρότερη και λιγότερο ευάλωτη σε εξωγενείς παράγοντες.

Αναλυτικότερα,η καταναλωτική δαπάνη ευνοείται από τη συνεχή αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος, λόγω της αύξησης των εισοδημάτων από εργασία, των χαμηλών τιμών της ενέργειας και την αύξηση της αξίας των περιουσιακών στοιχείων.

Οι ιδιωτικές επενδύσεις ενισχύονται από τις ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις, την αύξηση της κερδοφορίας και την άνοδο των επιχειρηματικών προσδοκιών, σε επίπεδα υψηλότερα του ιστορικού μέσου.

Επιπροσθέτως, η παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα και το παγκόσμιο εμπόριο διατηρούν τη δυναμική τους και, ως εκ τούτου, η ΕΚΤ αναμένει αύξηση των εξαγωγών. Σύμφωνα με τα πρακτικά, ο πληθωρισμός έχει παρουσιάσει έντονες διακυμάνσεις τους τελευταίους μήνες, εξαιτίας της τιμής της ενέργειας και των τροφίμων, ενώ οι πιέσεις στον υποκείμενο πληθωρισμό είναι υποτονικές, χωρίς να παρουσιάζουν ενδείξεις ανοδικής τάσης μεσοπρόθεσμα (βλ. Πίνακα 1). Σχετικά με τους καθοδικούς κινδύνους που περιβάλλουν τις προοπτικές ανάπτυξης της ΖτΕ, η ΕΚΤ επισημαίνει ότι σχετίζονται κυρίως με: α) γεωπολιτικούς κινδύνους, β) την αβεβαιότητα που περιβάλλει την οικονομική πολιτική που θα ακολουθήσουν οι ΗΠΑ, γ) τις αδυναμίες των οικονομιών κάποιων αναδυομένων οικονομιών, όπως της Βραζιλίας, της Τουρκίας και της Κίνας.

 
Εθνικός Γενικός και Δομικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή

O εθνικός δείκτης τιμών καταναλωτή παραμένει σε θετικό έδαφος και τον Ιούνιο του 2017, όπως και καθ’όλη την διάρκεια του 2017. Ειδικότερα, ο πληθωρισμός αυξήθηκε κατά 1,0% τον Ιούνιο του 2017, από 1,2% τον Μάιο του 2017, έναντι μείωσης 0,7% τον Ιούνιο του 2016. Αυξητικά επιδρούν στον πληθωρισμό οι αυξημένες τιμές της ενέργειας που επηρεάζουν τις επιμέρους κατηγορίες «στέγαση» και «μεταφορές», καθώς και οι επιβαρύνσεις από την έμμεση φορολογία που αύξησαν τις τιμές σε εστιατόρια και ξενοδοχεία, σε αλκοολούχα ποτά (μη σερβιριζόμενα), στον καπνό και στις τηλεφωνικές υπηρεσίες.

Την μεγαλύτερη αυξητική επίδραση στον πληθωρισμό είχε η κατηγορία «μεταφορές» που συνέβαλε κατά 1,09 εκατοστιαίες μονάδες στην αύξηση του πληθωρισμού. Επίσης, επισημαίνεται η ισχυρή επίπτωση της αύξησης του ενεργειακού κόστους στον δείκτη τιμών του καταναλωτή κατά 1,33 εκατοστιαίες μονάδες τον Ιούνιο του 2017, αν και βαίνει μειούμενη (Μάιος 2017: 1,72 εκατοστιαίες μονάδες), καθώς οι τιμές του πετρελαίου αυξάνονται σε ετήσια βάση με επιβραδυνόμενο ρυθμό (Ιούνιος 2017: 4,8%, Μάιος 2017: 8,2%). Τις μεγαλύτερες αυξήσεις, σε ετήσια βάση, στον δείκτη τιμών καταναλωτή του Ιουνίου είχαν οι κατηγορίες: (α) «αλκοολούχα ποτά και καπνός», (β) «στέγαση» λόγω της αύξησης των τιμών στο πετρέλαιο θέρμανσης και φυσικό αέριο (και παρά τις μειώσεις στα ενοίκια κατοικιών και στον ηλεκτρισμό), και (γ) οι «μεταφορές», λόγω κυρίως των αυξήσεων των τιμών σε καύσιμα, λιπαντικά και αεροπορικά εισιτήρια. Τέλος, αύξηση, αν και μικρότερη, παρουσίασε η κατηγορία «ξενοδοχεία-καφέ-εστιατόρια». Ωστόσο, η υψηλή στάθμιση που έχει αυτή η κατηγορία στον δείκτη τιμών καταναλωτή οδήγησε σε σημαντική θετική επίπτωση στον πληθωρισμό (0,19 εκατοστιαίες μονάδες). Σημειώνεται ότι η κατηγορία «διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά» έχει την μεγαλύτερη στάθμιση στον πληθωρισμό (20,7%), ωστόσο ο δείκτης τιμών της ομάδας αυτής παρουσίασε μείωση, καθώς οι τιμές των περισσότερων προϊόντων αυτής της κατηγορίας μειώθηκαν, εξαιρουμένων των τιμών σε ελαιόλαδο, νωπά λαχανικά και καφέ. Ειδικά για το ελαιόλαδο, η αύξηση της τιμής αποδίδεται κυρίως στις κακές καιρικές συνθήκες στην Ελλάδα, την Ιταλία και την Ισπανία τους χειμερινούς μήνες που περιόρισαν την παραγωγή του. Ο δομικός πληθωρισμός, δηλαδή ο πληθωρισμός εξαιρουμένων των καυσίμων και των μη επεξεργασμένων φρούτων και λαχανικών, παρέμεινε χαμηλός, στο 0,4% τον Ιούνιο 2017 (Μάιος 2017: 0,2%). Ο δομικός πληθωρισμός αντανακλά καλύτερα παράγοντες εγχώριας ζήτησης, καθώς εξαιρεί ιδιαίτερα ευμετάβλητους παράγοντες (όπως οι αυξήσεις στην τιμή του πετρελαίου). Επιπλέον, ο υποδείκτης των μη ενεργειακών βιομηχανικών προϊόντων είναι η μόνη κατηγορία που εμφανίζει μειώσεις τιμών από τον Σεπτέμβριο του 2016 μέχρι και τον Μάιο του 2017, καθώς σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν αγαθά που προσφέρονται σε μειωμένες τιμές προκειμένου να ανταπεξέλθουν στον διεθνή ανταγωνισμό. Η μείωση των τιμών αυτής της κατηγορίας προκαλεί εν μέρει την διατήρηση του δομικού πληθωρισμού σε χαμηλό επίπεδο. Σημειώνεται, τέλος, ότι και στην Ευρωζώνη, ο δομικός πληθωρισμός (εναρμονισμένος) παραμένει χαμηλός, στο 0,9% τον Μάιο του 2017, αντανακλώντας την υποτονική αύξηση του κόστους εργασίας, τον χαμηλό ρυθμό αύξησης της παραγωγικότητας και την υποχρησιμοποίηση του εργατικού δυναμικού. Στην Ελλάδα οι παράγοντες αυτοί λειτουργούν περισσότερο επιβαρυντικά από ό,τι στην Ευρωζώνη λόγω της παρατεταμένης ύφεσης.

 
Πηγή: Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων της Διευθύνσεως Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank.