«Ο νοῦς κατά τον Αριστοτέλη» στην 5η διάλεξη του Colloquium
Το «Διεπιστημονικό Κέντρο Αριστοτελικών Μελετών» διοργανώνει, για το ακαδημαϊκό έτος 2012-2013, «Διεθνές Colloquium για τον Αριστοτέλη» με ομιλητές ειδικούς Αριστοτελιστές από την Αγγλία, το Βέλγιο, τη Γερμανία, την Ολλανδία, τις Η.Π.Α. και την Ελλάδα.
Την Τετάρτη 20 Μαρτίου 2013 και ώρες 19.00 με 21.00, στο Αμφιθέατρο 1 του Κέντρου Διάδοσης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων (ΚΕ.Δ.Ε.Α.) του Α.Π.Θ., στην οδό 3ης Σεπτεμβρίου θα πραγματοποιηθεί η 5η διάλεξη του Colloquium.
Ομιλητής στην εκδήλωση θα είναι ο Καθηγητής Κλασικών Σπουδών και Φιλοσοφίας στο Pomona College των Η.Π.Α. και Μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του «Διεπιστημονικού Κέντρου Αριστοτελικών Μελετών», Richard McKirahan, με θέμα: «Ο νοῦς κατά τον Αριστοτέλη»
Στόχος του «Διεθνούς Colloquium για τον Αριστοτέλη» είναι η σε βάθος εξέταση διαφόρων πτυχών της Αριστοτελικής φιλοσοφίας από ειδικούς μελετητές.
Θα αναλυθούν θέματα που ανήκουν στον χώρο της Ηθικής, της Μεταφυσικής, της Θεολογίας, της Φυσικής, της Ψυχολογίας, της Βιολογίας, της Οικονομίας με ειδικότερες αναφορές σε ζητήματα, όπως η σχέση φυσικής και μεταφυσικής, ιατρικής και ηθικής στο Αριστοτελικό έργο.
Θα γίνουν ακόμη αναλύσεις της Αριστοτελικής θεωρίας της μεσότητος, του «πνεύματος», της αισθητηριακής αντίληψης και σκέψης, του νου, της επιστήμης, της βιολογικής προσαρμογής και του περιβάλλοντος, της λειτουργικής ανατομίας, της οικονομίας.
Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό.
Περίληψη της ομιλίας του Richard McKirahan
« Κατά τον Αριστοτέλη o νοῦς είναι η υψηλότερη µορφή διανοητικής δραστηριότητας.
Μια ευθεία και άµεση σύλληψη βασικών αληθειών.
Ο νοῦς παίζει έναν κρίσιµο ρόλο στην Αριστοτελική έννοια του Θεού.
Ο Θεός είναι νοῦς αντικείµενο του οποίου είναι ο ίδιος ο νοῦς.
Οι άνθρωποι κατέχουν επίσης ένα µέρος του νοῦ, και ως προς αυτό είναι σαν Θεοί (σε πολύ περιορισµένη έκταση).
Για τους ανθρώπους, ο νοῦς έχει επίσης θεµελιώδη σηµασία στη Γνωσιολογία του Αριστοτέλη.
Χρησιµοποιώντας τα µαθηµατικά ως µοντέλο του, ο Αριστοτέλης υποστήριξε ότι όλες οι επιστήµες προχωρούν µέσω αποδείξεων.
Οι αποδείξεις εδράζονται σε βασικές αρχές.
Αν έχουµε µια απόδειξη ότι το άθροισµα των γωνιών ενός τριγώνου ισούται µε δύο κάθετες γωνίες, τότε αυτή η απόδειξη βασίζεται σε ορισµένες αρχές.
Αυτές οι αρχές είναι βασικές µε την έννοια ότι δεν µπορούν να αποδειχθούν.
Αλλά, αν το συµπέρασµα της απόδειξης είναι αληθές, επειδή οι αρχές είναι αληθείς, τότε γιατί οι αρχές είναι αληθείς;
Αν η αλήθεια των αρχών είναι αυτό που καθιστά αληθές το συµπέρασµα, τότε τι είναι αυτό που καθιστά τις αρχές αληθείς;
Επιπλέον, η γνώση του συµπεράσµατος εξαρτάται από τη γνώση των αρχών.
Αλλά πώς γνωρίζουµε τις αρχές;
Αυτά είναι σοβαρά προβλήµατα, επειδή χωρίς να έχουµε κάποιο καλό λόγο για να πιστεύουµε ότι µπορούµε να γνωρίζουµε τις αρχές, δεν έχουµε κάποιο καλό λόγο να πιστεύουµε ότι µπορούµε να γνωρίζουµε τα συµπεράσµατα.
Και χωρίς καλό λόγο για να πιστεύουµε ότι µπορούµε να γνωρίζουµε τα συµπεράσµατα, δεν υπάρχει κανένας καλός λόγος για να πιστεύουµε ότι µπορούµε να έχουµε επιστηµονική γνώση.
Ο Αριστοτέλης τα γνώριζε όλα αυτά.
Αυτός είναι και ο λόγος που υποστηρίζει ότι ο νοῦς (το είδος της σύλληψης των επιστηµονικών αρχών που κατέχουµε) διαφέρει από την ἐπιστήµη (το είδος της σύλληψης των συµπερασµάτων).
Αλλά, παρόλο που αναφέρει πολλά για την ἐπιστήµη, αναφέρει ελάχιστα για τον νοῦ, τη γνωσιακή κατάσταση.
Όταν συζητά τον νοῦ, κύριο µέληµά του είναι να δείξει ότι είναι διαφορετικός από την ἐπιστήµη και να προσδιορίσει τον ρόλο που αυτός παίζει στις επιστήµες.
Όταν αναφέρεται στο πως αποκοτούµε τον νοῦ , λέει ότι τον αποκτούµε µέσα από µια διαδικασία που εµπεριέχει αρκετά στάδια.
Πρώτα, η αντίληψη, µετά η µνήµη, µετά κάτι που αποκαλεί ἐµπειρία, και τελικά ο νοῦς.
Αλλά αυτό δεν απαντάει στο ερώτηµα που πρέπει να περνάει από το µυαλό οποιουδήποτε µελετά αυτή την πλευρά της Αριστοτελικής φιλοσοφίας: δεδοµένου ότι ο νοῦς είναι πολύ σηµαντικός και δεδοµένου ότι προκύπτει τελικά από τη θέαση καθ’ έκαστων περιπτώσεων των φαινοµένων, ποια είναι η φύση της γνωσιακής κατάστασης που είναι ο νοῦς και πώς προσεγγίζουµε αυτή την κατάσταση, µέσα από ποιους γνωσιακούς µηχανισµούς;
Ο Αριστοτέλης ποτέ δεν συζήτησε αυτό το πρόβληµα.
Μας αφήνει µε την εντύπωση ότι έχουµε κάποιον αλάνθαστο ενστικτώδη ή διαισθητικό τρόπο να συλλαµβάνουµε τις βασικές αλήθειες.
Ένα µυστηριώδες και ίσως ακόµη µυστικιστικό στοιχείο που διόλου δεν συνάδει µε τη θεωρία του της απόδειξης.
Από την άλλη, κάποιες περιστασιακές παρατηρήσεις του θέµατος αυτού σε σχέση µε ορισµένα ψυχολογικά φαινόµενα έχουν προκαλέσει τελευταία το ενδιαφέρον των γνωσιακών ψυχολόγων.
Στην εργασία αυτή θα σκιαγραφήσω αυτή τη νέα ανάπτυξη στη γνωσιακή ψυχολογία και θα δείξω τον τρόπο που αυτή προσφέρει µια µερική λύση στο πρόβληµα της κατανόησης του πώς λειτουργεί ο νοῦς.»
www.mywaypress.gr
