Παραπληροφόρηση και η «δημοκρατία gpt»

Το μέλλον της ανθρωπότητας στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης – Οι πρώτοι Δελφικοί Διάλογοι από το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών (Ε.Π.Κε.Δ)

 
Οι συζητήσεις στα πλαίσια των «Δελφικών Διαλόγων» έριξαν φως στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της ανθρωπότητας στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης. Οι Διάλογοι πραγματοποιήθηκαν εχθές στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, υπό την Αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας, κας Κατερίνας Σακελλαροπούλου και την ευγενική χορηγία της Eurolife FFH. Διακεκριμένοι ομιλητές από τα μεγαλύτερα πανεπιστημιακά ιδρύματα του κόσμου έδωσαν διαλέξεις για τη σχέση τεχνολογίας και δημοκρατίας, και με τις διεισδυτικές αναλύσεις και προτάσεις τους άνοιξαν τον δρόμο για περαιτέρω συζήτηση μεταξύ όλων των εκλεκτών παρευρισκόμενων. Στη στρογγυλή τράπεζα θίχτηκαν τα κρισιμότερα σημεία των συνεδριών που είχαν προηγηθεί, όπως η παραπληροφόρηση, η ψηφιακή δημοκρατία και ο ρόλος της τεχνολογίας στην ανθρώπινη συνείδηση.

Ο Pierre Lévy, φιλόσοφος, θεωρητικός του πολιτισμού και μελετητής των μέσων ενημέρωσης άνοιξε τη συζήτηση θέτοντας το ζήτημα ορισμού της παραπληροφόρησης. Όλοι οι ομιλητές συμμετείχαν σε έναν εκτενή διάλογο, προσφέροντας τις απόψεις και προοπτικές τους, καθώς και ενδιαφέροντα παραδείγματα του φαινομένου. Ο Philip Howard, κοινωνικός επιστήμων με εξειδίκευση στην τεχνολογία, τη δημόσια πολιτική και τις διεθνείς υποθέσεις. Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής  για το Περιβάλλον της Πληροφορίας, τονίζοντας την περιπλοκότητα του φαινομένου, πρότεινε τον ορισμό της παραπληροφόρησης ως «σκόπιμη διαστρέβλωση γεγονότων που αποσκοπεί στην παραπλάνηση των ατόμων, η οποία συχνά τροφοδοτείται από οικονομικά κίνητρα». Έπειτα, η συζήτηση κινήθηκε γύρω από τους τρόπους εξακρίβωσης μιας πληροφορίας και τη σημασία της αξιολόγησης της πηγής προώθησής της. Παρότι δεν αποτελεί σύγχρονο φαινόμενο, η παραπληροφόρηση λογίζεται μεταξύ των σοβαρότερων απειλών που δημιουργούν οι νέες τεχνολογίες επειδή, όπως ανέφερε ο Jeffrey Schnapp, Πρόεδρος, Τμήμα Συγκριτικής Λογοτεχνίας, Καθηγητής Ρομανικών Γλωσσών και Λογοτεχνιών και Συγκριτικής Λογοτεχνίας Πανεπιστημίου Harvard, Συν-διευθυντής του Κέντρου Berkman για το Διαδίκτυο και την Κοινωνία, οι παραποιημένες πληροφορίες ταξιδεύουν στον κόσμο του διαδικτύου ραγδαία και σε κάθε ανθρώπινη γλώσσα.

Στη συνέχεια, ο φιλόσοφος, Ομ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Paris X-Nanterre  και Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, Étienne Balibar, εξήγησε το φαινόμενο που αποκαλεί «αποικιοποίηση των ανθρώπινων σχέσεων από την τεχνολογία», σε σχέση με τη δημοκρατία ως καθεστώς και ως τρόπο ζωής. Αντλώντας στοιχεία από το έργο του Habermas, ο Balibar συζήτησε τους κινδύνους της αντικατάστασης των ανθρώπινων διαστάσεων με μηχανικές διαδικασίες που καθοδηγούνται από τεχνολογικά μέσα. Ακολουθώντας τις ερωτήσεις των παρευρισκόμενων, η συζήτηση στράφηκε στο θέμα της ψηφιακής ψηφοφορίας και στις προκλήσεις της διασφάλισης της συμμετοχής όσων δεν είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία. Οι ομιλητές τοποθετήθηκαν στο θέμα της εξελισσόμενης έννοιας της δημοκρατικής συμμετοχής και τη σημασία δημιουργίας πλατφορμών που διευκολύνουν την ίση συμμετοχή.

Οι Δελφικοί Διάλογοι έκλεισαν με σκέψεις γύρω από την «αποξένωση» του ανθρώπου προς την τεχνολογία και τις μορφές που μπορεί να πάρει: την αλλοτρίωση, την αντίσταση, την προσαρμογή ή την ανατροπή. Ο Γάλλος φιλόσοφος Étienne Balibar, τέλος, έθεσε προς περαιτέρω διερεύνηση την υπερβατική διάσταση που ενδεχομένως παίρνει η τεχνολογία στις συνειδήσεις των ανθρώπων, συγκρίνοντας το ρόλο της με εκείνον που άλλοτε διαδραμάτιζε μια θεότητα. Η βασική διαφορά μεταξύ των δύο έγκειται στο ότι αποκλειστικός δημιουργός της τεχνολογίας είναι ο άνθρωπος, και κατ’ επέκταση είναι και ο μόνος υπεύθυνος να ορίσει τόσο την εξέλιξή της, όσο και τις διαστάσεις που λαμβάνει στη σύγχρονη κοινωνία.

Το μέλλον της ανθρωπότητας στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης

Τη σχέση τεχνολογίας και δημοκρατίας συζήτησαν εχθές διακεκριμένοι στοχαστές, επιστήμονες παγκόσμιας εμβέλειας και διάσημοι φιλόσοφοι στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών.

Όπως ανέφερε στην εναρκτήρια ομιλία ο Παναγιώτης Ροϊλός, Καθηγητής Πανεπιστημίου Harvard και Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών, οι Δελφικοί Διάλογοι φιλοδοξούν να αποτελέσουν έναν χώρο φιλοσοφικού στοχασμού και των πνευματικών ανταλλαγών πάνω στα πιο καίρια ζητήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα, καθιστώντας ταυτόχρονα τους Δελφούς παγκόσμιο κόμβο προώθησης της ανθρωπιστικής σκέψης στον ραγδαία εξελισσόμενο κόσμο. Τη σημασία στήριξης δράσεων που προσφέρουν στην πνευματική ανάπτυξη της κοινωνίας τόνισε, επίσης, με τη σειρά του ο Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Eurolife FFH .

Οι πρώτοι Δελφικοί Διάλογοι επικεντρώθηκαν στην τεχνολογία και τη διττή δυνατότητα της είτε να ενδυναμώνει, είτε να υπονομεύει τα δημοκρατικά συστήματα. Ο καθηγητής Ροϊλός, άγγιξε το θέμα της μετάβασης του ανθρώπου από το πολιτικό και κοινωνικό πεδίο σε αυτό της τεχνολογίας, συζητώντας στη συνέχεια τον αντίκτυπο της εικονικής πραγματικότητας στην ανθρώπινη κατάσταση. Θέτοντας καίρια ερωτήματα σχετικά με τις ηθικές και πολιτικές διαστάσεις της τεχνητής νοημοσύνης, επισήμανε στους παρευρισκόμενους τη σημασία της κριτικής εξέτασης των διαστάσεων της τεχνολογίας στη δημοκρατία και κατ’ επέκταση την ανθρώπινη κοινωνία.

Ο Étienne Balibar, φιλόσοφος, Ομ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Paris X-Nanterre  και Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, βασιζόμενος στη θεωρία δημοκρατίας του Habermas, εστίασε στις επιπτώσεις της ψηφιακής επανάστασης στο πολιτικό τοπίο και στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης. Η ομιλία του, με τίτλο «Η ψηφιακή καταστροφή ως ανθρωπολογικό και πολιτικό πρόβλημα», διερεύνησε τις επιπτώσεις της αντικατάστασης των ανθρώπινων και κοινωνικών αλληλεπιδράσεων από τις τεχνολογικές επικοινωνίες. Την ανάλυσή του ακολούθησε η διάλεξη του Pierre Lévy, φιλόσοφος, θεωρητικός του πολιτισμού και μελετητής των μέσων ενημέρωσης, Καθηγητή του Πανεπιστημίου της Οττάβα περί του «ψηφιακού δημόσιου χώρου», και την καθιέρωσή του ως μια νέα επικράτεια, έναν χώρο κοινωνικής αλληλεπίδρασης των ανθρώπων πέρα από εθνικά σύνορα. Τόνισε, επίσης, την ανάγκη εκδημοκρατισμού της τεχνολογίας, δίχως την οποία εγκυμονεί ο κίνδυνος της ανάδειξης του «κράτους-πλατφόρμα», με τη συγκέντρωσης της εξουσίας στα χέρια των τεχνολογικών εταιρειών – κολοσσών.

Ο Alvin Wang Graylin, Παγκόσμιος Αντιπρόεδρος της Corporate Development  HTC, σε μια ομιλία που προκάλεσε σκέψεις, διερεύνησε τους κινδύνους και τις ευκαιρίες που συνδέονται με την εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης σε όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Μίλησε τόσο κατά της ανεξέλεγκτης αισιοδοξίας, όσο και της καταστροφολογίας, υπογραμμίζοντας τον θετικό αντίκτυπο που η σωστή χρήση της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να επιφέρει στην ανθρωπότητα, ακόμα και σε τομείς όπως της αντιγήρανσης, της καταπολέμησης ανισοτήτων ή και μιας  ανώτατης δημοκρατικής κυβέρνησης στο δρόμο του «άρχοντα – φιλόσοφου» που περιέγραψε πρώτος ο Πλάτωνας.

Οι Δελφικοί Διάλογοι έθεσαν, τέλος, τις βάσεις για μια πνευματικά ενδιαφέρουσα σειρά συζητήσεων σχετικά με το μέλλον της ανθρωπότητας στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης. Με τις διαφορετικές προοπτικές που μοιράστηκαν οι αξιόλογοι ομιλητές, η εναρκτήρια εκδήλωση άνοιξε το δρόμο για συνεχή διερεύνηση και συνεργασία στην αντιμετώπιση των προκλήσεων και τη διαμόρφωση των ευκαιριών που παρουσιάζουν οι νέες τεχνολογίες.

 
Παραπληροφόρηση και η «δημοκρατία gpt»

Την περίπλοκη σχέση μεταξύ τεχνολογικής προόδου και δημοκρατίας ανέλυσαν εχθές στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών εκλεκτοί καθηγητές και επιστήμονες παγκόσμιας εμβέλειας, στα πλαίσια της δεύτερης συνεδρίας των «Δελφικών Διαλόγων». Οι διαλέξεις των ομιλητών επιχείρησαν να εξετάσουν τους τρόπους προστασίας των κοινωνιών στον «κόσμο της παραπληροφόρησης», καθώς και το πώς η τεχνητή νοημοσύνη μας ωθεί σε μια νέα μορφή δημοκρατίας. Τα δύσκολα αυτά ερωτήματα ξεδίπλωσαν οι Philip Howard, κοινωνικός επιστήμων με εξειδίκευση στην τεχνολογία, τη δημόσια πολιτική και τις διεθνείς υποθέσεις, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής  για το Περιβάλλον της Πληροφορίας και ο Jeffrey Schnapp, Πρόεδρος, Τμήμα Συγκριτικής Λογοτεχνίας, Καθηγητής Ρομανικών Γλωσσών και Λογοτεχνιών και Συγκριτικής Λογοτεχνίας Πανεπιστημίου Harvard, Συν-διευθυντής του Κέντρου Berkman για το Διαδίκτυο και την Κοινωνία DEMOCRACY GPT/ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ  GPT.

Ο καθηγητής Howard, ειδήμων στην ανάλυση κοινωνιολογικών δεδομένων στον κόσμο του διαδικτύου, παρουσίασε δεδομένα παγκόσμιας έρευνας που καταδεικνύουν την διευρυμένη ανησυχία γύρω από το φαινόμενο της παραπληροφόρησης. Παρά την πολυπληθή σχετική βιβλιογραφία, η εστίαση στους προτεινόμενους τρόπους αντιμετώπισης της παραπληροφόρησης στις σύγχρονες δημοκρατίες είναι περιορισμένος. Εντούτοις, στόχος του νέου Ινστιτούτου του καθηγητή Howard αποτελεί η παροχή ανεξάρτητων επιστημονικών δεδομένων προς την αξιολόγηση των παγκόσμιων τάσεων στην αλγοριθμική μεροληψία, παραπληροφόρηση και χειραγώγηση. Ο Howard τόνισε ότι προκειμένου να εφαρμοστούν αποτελεσματικές λύσεις κρίνεται αναγκαία η συνεργασία μεταξύ ακαδημαϊκών, ρυθμιστικών αρχών και των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών. Οι νέες τεχνολογικές προκλήσεις και οι πολιτικές και κοινωνικές επιπτώσεις τους απαιτούν τη διαρκή έρευνα και συνεργασία των ειδικών, δίχως την οποία, φαινόμενα όπως αυτό της παραπληροφόρησης να μένουν χωρίς αντιμετώπιση.

Εμβαθύνοντας στο φετινό θέμα των Δελφικών Διαλόγων, ο καθηγητής Schnapp, ιστορικός του πολιτισμού και της τεχνολογίας, διερεύνησε με μια συναρπαστική παρουσίαση  τη σχέση τεχνολογίας και δημοκρατίας. Ειδικότερα, ιχνηλάτησε τον τρόπο διεξαγωγής των εκλογικών διαδικασιών από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, από την ψήφο μέσω της φωνής, της ανάτασης του χεριού, τα δισκία, τον κλήρο μέχρι τα ψηφοδέλτια. Με αυτόν τον τρόπο επιχειρηματολόγησε περί της αλληλεξάρτησης δημοκρατίας και τεχνολογικής προόδου, καθώς η ιστορία αποδεικνύει ότι η μετάφραση της βούλησης του λαού έρχεται πάντα μέσα από τα τεχνολογικά εργαλεία της εκάστοτε εποχής. Έτσι και σήμερα, όπου με την κατάλληλη συνεργασία των επιστημόνων, η τεχνητή νοημοσύνη και οι τεχνολογικές πλατφόρμες δύνανται να δημιουργήσουν νέα μοντέλα δημοκρατικής συμμετοχής των πολιτών. Ο καθηγητής Schnapp τόνισε, τέλος, τον ρόλο των θεσμών ως διαμορφωτών και οδηγών της νομοθετικής διαδικασίας, επισημαίνοντας ότι μόνο μέσω της διασφάλισης των κατάλληλων κανονισμών, εγγυήσεων και της διαφάνειας στον τρόπο λειτουργία τους, τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης θα μπορέσουν να αναζωογονήσουν τη δημοκρατία.

 
Info photo (από αριστερά):

Philip Howard, κοινωνικός επιστήμων με εξειδίκευση στην τεχνολογία, τη δημόσια πολιτική και τις διεθνείς υποθέσεις, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής  για το Περιβάλλον της Πληροφορίας και  Jeffrey Schnapp, Πρόεδρος, Τμήμα Συγκριτικής Λογοτεχνίας, Καθηγητής Ρομανικών Γλωσσών και Λογοτεχνιών και Συγκριτικής Λογοτεχνίας Πανεπιστημίου Harvard, Συν-διευθυντής του Κέντρου Berkman για το Διαδίκτυο και την Κοινωνία