Προκλήσεις της ελληνικής οικονομίας: Ανεργία, δεξιότητες, πληθωρισμός, ανισότητα, δημόσιο χρέος, δημογραφικό, κλιματική κρίση

9 Οκτωβρίου, 2024 11:23 πμ

Η έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή για τον Οκτώβριο του 2024 αξιολογεί την πορεία της Ελληνικής οικονομίας, με έμφαση στη δημοσιονομική πολιτική και τις προοπτικές ανάπτυξης. Η έκθεση καταγράφει θετικές εξελίξεις σε σχέση με το ΑΕΠ, την απασχόληση, και τα τουριστικά έσοδα, ενώ τονίζει την ανάγκη για περαιτέρω επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, ειδικά στον τομέα της μεταποίησης. Η έκθεση αναλύει επίσης το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και τον αντίκτυπό του στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Επιπλέον, αξιολογεί τις δημοσιονομικές πολιτικές και τονίζει τη σημασία για συνετή δημοσιονομική πειθαρχία. Τέλος, η έκθεση εστιάζει στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, όπως η κλιματική αλλαγή και το δημογραφικό πρόβλημα.

 
Έξυπνη λήψη

Η έκθεση εστιάζει στην τρέχουσα κατάσταση. Θα μπορούσε να ενισχυθεί η σύνδεση με τις προοπτικές για το 2024-2025, όπως δηλώνει και ο τίτλος.

Η ανάλυση των προκλήσεων είναι σχετικά περιορισμένη. Θα μπορούσε να εμπλουτιστεί με συγκεκριμένες επιπτώσεις και πιθανές πολιτικές αντιμετώπισης.

 
Βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν την Ελληνική Οικονομία (2024-2025)

Η έκθεση αναφέρει διάφορους παράγοντες που επηρεάζουν την ελληνική οικονομία το 2024 και το 2025. Παρακάτω παρατίθενται οι πιο σημαντικοί:

• Επενδύσεις: Η αύξηση των επενδύσεων, ιδιαίτερα μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), αποτελεί βασικό μοχλό ανάπτυξης. Το ΤΑΑ έχει χρηματοδοτήσει επενδύσεις ύψους 12,4 δισ. ευρώ έως τον Αύγουστο του 2024, με σημαντική εστίαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τον ψηφιακό μετασχηματισμό και τον τουρισμό. Η ανοδική πορεία των επενδύσεων επιβεβαιώνεται και από την ΄Ερευνα Επενδύσεων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
• Τουρισμός: Ο τουρισμός αποτελεί παραδοσιακά σημαντικό πυλώνα της ελληνικής οικονομίας. Η ισχυρή αύξηση της τουριστικής κίνησης ενισχύει την οικονομική δραστηριότητα και τα δημόσια έσοδα.
• Μεταποίηση: Η μεταποίηση παρουσιάζει αξιόλογη ανάκαμψη, με την παραγωγικότητα της εργασίας να υπερβαίνει τα προ κρίσης επίπεδα. Αυτό οφείλεται εν μέρει στις επενδύσεις από το ΤΑΑ, αλλά και στον εξαγωγικό χαρακτήρα του κλάδου. Η αυξημένη παραγωγικότητα οδηγεί σε υψηλότερους μισθούς στον κλάδο.
• Νομισματική Πολιτική: Η σταδιακή απόσυρση της νομισματικής σύσφιξης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) αναμένεται να βελτιώσει την πρόσβαση σε φθηνότερο δανεισμό για τις επιχειρήσεις.
• Δημοσιονομική Σταθερότητα: Η Ελλάδα διατηρεί πρωτογενές πλεόνασμα, γεγονός που ενισχύει την εμπιστοσύνη των αγορών. Το νέο Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Διαρθρωτικό Σχέδιο (ΜΔΣ) προβλέπει συνετή δημοσιονομική πολιτική και στοχεύει στη μείωση του δημόσιου χρέους.
• Πληθωρισμός: Ο πληθωρισμός, αν και μειωμένος σε σχέση με το 2023, παρουσιάζει σημάδια ανθεκτικότητας.
• Αγορά Εργασίας: Η αγορά εργασίας παρουσιάζει θετική δυναμική, με αύξηση της απασχόλησης και της συμμετοχής. Ωστόσο, η αναντιστοιχία μεταξύ ζητούμενων και προσφερόμενων δεξιοτήτων δημιουργεί προκλήσεις.
• Εξωτερικοί Παράγοντες: Η πορεία της παγκόσμιας οικονομίας, οι εξελίξεις στην Ευρωζώνη και οι γεωπολιτικές εντάσεις επηρεάζουν επίσης την ελληνική οικονομία.

Εν κατακλείδι, η ελληνική οικονομία το 2024 και 2025 επηρεάζεται από ένα συνδυασμό θετικών και αρνητικών παραγόντων. Οι επενδύσεις, ο τουρισμός και η ανάκαμψη της μεταποίησης στηρίζουν την ανάπτυξη, ενώ η συνετή δημοσιονομική πολιτική και η σταδιακή ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες. Ωστόσο, ο πληθωρισμός, οι ελλείψεις σε δεξιότητες στην αγορά εργασίας και οι εξωτερικοί κίνδυνοι αποτελούν προκλήσεις.

 
Ο ρόλος του ΤΑΑ στην ανάπτυξη των ΜΜΕ

Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) στην Ελλάδα, παρέχοντας χρηματοδότηση μέσω επιχορηγήσεων και δανείων.

• Σημαντικό είναι ότι τα δάνεια του ΤΑΑ έχουν σχεδόν ισομοιραστεί μεταξύ ΜΜΕ και μεγάλων επιχειρήσεων.
• Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς οι ελληνικές ΜΜΕ εξαρτώνται κυρίως από τον τραπεζικό δανεισμό και πολλές αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην πρόσβαση σε χρηματοδότηση.
• Το ΤΑΑ βοηθά στην άμβλυνση αυτών των χρηματοδοτικών περιορισμών.

 
Κατανομή δανείων ΤΑΑ ανά κατηγορία επένδυσης

Η κατανομή των δανείων του ΤΑΑ ανά κατηγορία επένδυσης διαφέρει σημαντικά μεταξύ επιχειρήσεων διαφορετικού μεγέθους:

• Όλες οι επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους, συγκεντρώνουν μεγάλο μέρος των επενδύσεων στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
• Οι μεγάλες επιχειρήσεις στοχεύουν κυρίως στον ψηφιακό μετασχηματισμό και τη βιομηχανία.
• Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις επενδύουν πρωτίστως στον τουρισμό.

 
Σημασία των ΜΜΕ στην ελληνική οικονομία

• Οι ΜΜΕ αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία (99,9%) των ελληνικών επιχειρήσεων.
• Παράγουν κατά μέσο όρο το 67% της προστιθέμενης αξίας και το 84,6% της απασχόλησης.
• Οι πολύ μικρές επιχειρήσεις (0-9 εργαζόμενοι) αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας και απαρτίζουν το 94,7% των ΜΜΕ.
• Απασχολούν το 50% του συνολικού εργατικού δυναμικού στην Ελλάδα.

 
Επενδύσεις μέσω δανείων ΤΑΑ

• Από το 2022 έως τον Αύγουστο του 2024, μέσω δανείων του ΤΑΑ, έχουν πραγματοποιηθεί επενδύσεις στην οικονομία ύψους 12,4 δισ. ευρώ.
• Από τις επενδύσεις αυτές, το 43% χρηματοδοτήθηκε από δάνεια του ΤΑΑ, το 33,7% από δάνεια συγχρηματοδότησης και το 23,3% από ίδια κεφάλαια.
• Το ΤΑΑ χρηματοδοτεί λιγότερη από τη μισή δαπάνη της επένδυσης, με το μεγαλύτερο μέρος να πρέπει να καλυφθεί από την ίδια την επιχείρηση.

Συνοπτικά, το ΤΑΑ συμβάλλει σημαντικά στην ανάπτυξη των ΜΜΕ στην Ελλάδα, παρέχοντας πρόσβαση σε απαραίτητη χρηματοδότηση.

 
Η σημασία και οι προοπτικές της μεταποίησης στην ελληνική οικονομία

Η μεταποίηση αναδεικνύεται ως ένας σημαντικός τομέας για την ελληνική οικονομία, παρουσιάζοντας αξιοσημείωτη ανάκαμψη τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με τα στοιχεία, η μεταποίηση είναι ο μόνος κλάδος όπου η παραγωγικότητα της εργασίας έχει όχι μόνο ανακάμψει αλλά και ξεπεράσει τα επίπεδα πριν την κρίση του 2010.

 
Σημασία:

• Η μεταποίηση συνεισφέρει το 10,4% της συνολικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας (ΑΠΑ) στην ελληνική οικονομία, αυξημένο ποσοστό σε σχέση με την περίοδο πριν την κρίση (8,6%).
• Ο κλάδος αυτός χαρακτηρίζεται από έντονο εξαγωγικό προσανατολισμό, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα της χώρας και δημιουργώντας κίνητρα για καινοτομία και συγκράτηση κόστους.
• Οι επενδύσεις μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) έχουν οδηγήσει σε σημαντική αύξηση της ΑΠΑ στη μεταποίηση, ενισχύοντας την αναπτυξιακή της δυναμική.
• Οι δαπάνες σε έρευνα και ανάπτυξη είναι υπερδιπλάσιες στη μεταποίηση σε σχέση με το σύνολο της οικονομίας, γεγονός που υποδηλώνει την εστίαση στην καινοτομία και την τεχνολογική εξέλιξη.
• Η υψηλή παραγωγικότητα αντανακλάται και στους υψηλότερους μισθούς του κλάδου σε σχέση με το μέσο όρο της οικονομίας.

 
Προοπτικές:

• Οι πηγές προβλέπουν θετικές προοπτικές για την ελληνική οικονομία, με την μεταποίηση να αποτελεί βασικό μοχλό ανάπτυξης.
• Η συνεχιζόμενη στήριξη του κλάδου μέσω επενδύσεων (ΤΑΑ, ιδιωτικές) και η εστίαση στην καινοτομία και την εξωστρέφεια θεωρούνται κρίσιμες για την περαιτέρω ανάπτυξή του.
• Η μεταποίηση μπορεί να αποτελέσει τρίτο πόλο ανάπτυξης, πλάι στον τουρισμό και τη ναυτιλία, συμβάλλοντας στη διαφοροποίηση της ελληνικής οικονομίας.
• Ωστόσο, προκλήσεις όπως το υψηλό ενεργειακό κόστος και η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού απαιτούν αποτελεσματική αντιμετώπιση.

Συνοψίζοντας, η μεταποίηση αναδεικνύεται ως ένας δυναμικός τομέας με σημαντική συμβολή στην ελληνική οικονομία. Η συνέχιση των επενδύσεων, η εστίαση στην καινοτομία και η αντιμετώπιση των προκλήσεων αποτελούν κρίσιμους παράγοντες για την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου και τη διαμόρφωση ενός βιώσιμου και ανταγωνιστικού παραγωγικού μοντέλου.

 
Οικονομική ανάπτυξη και προοπτικές στην Ελλάδα (2024-2025)

Η έκθεση μας παρέχει μια εικόνα για την οικονομική ανάπτυξη και τις προοπτικές της Ελλάδας για το 2024 και το 2025. Σύμφωνα με αυτές, η χώρα επηρεάζεται από ένα μείγμα θετικών και αρνητικών παραγόντων.

 
Θετικοί Παράγοντες:

• Επενδύσεις: Η αύξηση των επενδύσεων, ιδιαίτερα μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), αποτελεί βασικό μοχλό ανάπτυξης. Το ΤΑΑ έχει χρηματοδοτήσει επενδύσεις ύψους 12,4 δισ. ευρώ έως τον Αύγουστο του 2024, με έμφαση σε τομείς όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ο ψηφιακός μετασχηματισμός και ο τουρισμός.
• Τουρισμός: Η ισχυρή αύξηση της τουριστικής κίνησης ενισχύει την οικονομική δραστηριότητα και τα δημόσια έσοδα.
• Μεταποίηση: Ο κλάδος της μεταποίησης σημειώνει ανάκαμψη, με την παραγωγικότητα της εργασίας να ξεπερνά τα προ κρίσης επίπεδα. Αυτό οφείλεται εν μέρει στις επενδύσεις από το ΤΑΑ, αλλά και στον εξαγωγικό προσανατολισμό του κλάδου. Η αυξημένη παραγωγικότητα οδηγεί σε υψηλότερους μισθούς.
• Νομισματική Πολιτική: Η σταδιακή χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) αναμένεται να διευκολύνει την πρόσβαση σε φθηνότερο δανεισμό για τις επιχειρήσεις.
• Δημοσιονομική Σταθερότητα: Η Ελλάδα διατηρεί πρωτογενές πλεόνασμα, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη των αγορών. Το νέο Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΜΔΠ) προβλέπει συνετή δημοσιονομική πολιτική και στοχεύει στη μείωση του δημόσιου χρέους.

 
Αρνητικοί Παράγοντες / Προκλήσεις:

• Πληθωρισμός: Ο πληθωρισμός, αν και μειωμένος σε σχέση με το 2023, εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση.
• Αγορά Εργασίας: Η αγορά εργασίας παρουσιάζει θετική δυναμική, με αύξηση της απασχόλησης και της συμμετοχής. Ωστόσο, η έλλειψη συγκεκριμένων δεξιοτήτων δημιουργεί προκλήσεις.
• Εξωτερικοί Παράγοντες: Η πορεία της παγκόσμιας οικονομίας, οι εξελίξεις στην Ευρωζώνη και οι γεωπολιτικές εντάσεις επηρεάζουν την ελληνική οικονομία.

 
Συμπέρασμα:

Συνολικά, η έκθεση δείχνει ότι η  οικονομία κινείται σε θετική τροχιά, με τις επενδύσεις, τον τουρισμό και την ανάκαμψη της μεταποίησης να στηρίζουν την ανάπτυξη. Ωστόσο, ο πληθωρισμός, οι ελλείψεις σε δεξιότητες στην αγορά εργασίας και οι εξωτερικοί κίνδυνοι αποτελούν προκλήσεις. Η συνετή δημοσιονομική πολιτική και η σταδιακή ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες.