Το 112 και η αυταπάτη της «πρόληψης» – Όταν οι πόλεις μαθαίνουν να καίγονται

13 Αυγούστου, 2025 9:43 πμ

Το 112 ως «άφεση αμαρτιών» — γιατί η Πάτρα χρειάζεται σχέδιο, όχι απλώς ειδοποίηση

 
Όταν το κράτος περιορίζεται στο να στέλνει SMS, αλλά δεν έχει φροντίσει για ασφαλείς διαδρομές, τοπικά έργα άμυνας και επαρκείς πόρους πυρόσβεσης, τότε το 112 μετατρέπεται από «εργαλείο ζωής» σε «ηχητικό άλλοθι». Οι πολίτες, βλέποντας την πραγματικότητα, συχνά αγνοούν την εντολή εκκένωσης για να σώσουν ό,τι έχτισαν μια ζωή

 
Η Ελλάδα ζει πλέον στον ρυθμό του 112. Ένα μήνυμα που υποτίθεται ότι σώζει ζωές, αλλά στην πραγματικότητα έχει γίνει το δεκανίκι ενός κράτους που απαλλάσσεται από την ευθύνη της πρόληψης. Το 112 δεν είναι σχέδιο, δεν είναι δάσος καθαρισμένο, δεν είναι αντιπυρικές ζώνες· είναι η παραδοχή ότι η φωτιά έχει ήδη νικήσει και ότι η Πολιτεία αποσύρεται από το πεδίο, αφήνοντας τους πολίτες να βρουν μόνοι τους τη σωτηρία.

Στην Πάτρα, το φετινό καλοκαίρι, οι κάτοικοι άκουσαν το 112 να ηχεί ξανά και ξανά. Όμως, οι δρόμοι ήταν μπλοκαρισμένοι, οι κατευθύνσεις εκκένωσης ανεφάρμοστες και η εντολή «φύγετε προς Πύργο» περισσότερο θύμιζε ειρωνεία παρά οδηγία. Στην πράξη, πολλοί αγνόησαν τις εντολές για να μείνουν και να υπερασπιστούν τα σπίτια τους. Όχι επειδή δεν κατανοούν τον κίνδυνο, αλλά επειδή ξέρουν ότι αν φύγουν, θα τα βρουν στάχτη.

Το πρόβλημα είναι βαθύτερο: οι πόλεις μας –και όχι μόνο τα χωριά ή τα δάση– έχουν γίνει η νέα γραμμή πυρός. Όπως πέρυσι στα Μελίσσια και στη Νέα Πεντέλη, έτσι και τώρα στην Πάτρα, η φωτιά σβήνει όχι από τις δυνάμεις πυρόσβεσης, αλλά όταν χτυπήσει το τσιμέντο. Η αστική διάσωση δεν μπορεί να βασίζεται σε… τύχη.

Αν θέλουμε να σωθούν αστικά κέντρα σε μελλοντικές πυρκαγιές, όπως αυτή που διαφαίνεται στην Πάτρα, απαιτούνται ρεαλιστικά σχέδια εκκένωσης που να μην εγκλωβίζουν τους πολίτες, πυκνό δίκτυο πυροπροστασίας εντός των πόλεων, μόνιμες ομάδες άμεσης επέμβασης και κυρίως πρόληψη – καθαρισμοί, αντιπυρικές ζώνες, συντήρηση υποδομών.

Το 112 μπορεί να είναι εργαλείο, αλλά όχι άλλοθι. Όσο το κράτος το χρησιμοποιεί για να καλύψει την ανυπαρξία πολιτικής πρόληψης, οι πολίτες θα συνεχίσουν να το αγνοούν και να παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους. Και κάθε φορά που η φωτιά θα πλησιάζει σε πόλη, θα ξαναζούμε την ίδια σκηνή – μέχρι να καεί το τελευταίο σπίτι.

 
Το 112 ως «άφεση αμαρτιών» — γιατί η Πάτρα χρειάζεται σχέδιο, όχι απλώς ειδοποίηση

Από την ενημέρωση… στην πράξη

Η πρόσφατη απειλή πυρκαγιάς στην Πάτρα επανέφερε το ίδιο σκηνικό: το 112 να ηχεί επανειλημμένα, οι κάτοικοι να λαμβάνουν οδηγίες εκκένωσης και η πόλη να βλέπει τις φλόγες να πλησιάζουν τον αστικό ιστό. Το πρόβλημα δεν είναι το μήνυμα — είναι ότι το μήνυμα δεν συνοδεύεται από πραγματική, εφαρμόσιμη στρατηγική προστασίας.

Όταν το κράτος περιορίζεται στο να στέλνει SMS, αλλά δεν έχει φροντίσει για ασφαλείς διαδρομές, τοπικά έργα άμυνας και επαρκείς πόρους πυρόσβεσης, τότε το 112 μετατρέπεται από «εργαλείο ζωής» σε «ηχητικό άλλοθι». Οι πολίτες, βλέποντας την πραγματικότητα, συχνά αγνοούν την εντολή εκκένωσης για να σώσουν ό,τι έχτισαν μια ζωή.

 
Η Πάτρα χρειάζεται τη δική της “ασπίδα πυρασφάλειας”

Για να μη γίνει η Πάτρα η επόμενη μεγάλη αστική τραγωδία, χρειάζεται να σχεδιαστεί ένα τοπικό σχέδιο πυρασφάλειας που θα συνδυάζει πρόληψη, έγκαιρη αντίδραση και αστική ανθεκτικότητα.

1. Περιμετρικές αντιπυρικές ζώνες

• Δημιουργία και συντήρηση αντιπυρικών λωρίδων γύρω από το πολεοδομικό συγκρότημα, ειδικά σε γειτονιές που συνορεύουν με δασικές εκτάσεις (π.χ. Ρίο, Καστρίτσι, Σαραβάλι, Οβρυά).
• Υποχρεωτικός καθαρισμός ιδιωτικών οικοπέδων πριν την αντιπυρική περίοδο, με δυνατότητα παρέμβασης του Δήμου αν οι ιδιοκτήτες δεν συμμορφωθούν.

2. Ασφαλείς διαδρομές εκκένωσης

• Χαρτογράφηση και σήμανση πρωτευουσών και εναλλακτικών διαδρομών διαφυγής από κάθε συνοικία.
• Σενάρια διαχείρισης κυκλοφορίας ώστε να αποφεύγονται μποτιλιαρίσματα.
• Προβλεπόμενη χρήση λεωφορείων του ΚΤΕΛ και δημοτικών οχημάτων για τη μεταφορά ευπαθών ομάδων.

3. Υδάτινα αποθέματα εντός πόλης

• Τοποθέτηση πυροσβεστικών υδροστομίων σε καίρια σημεία και κοντά σε ζώνες υψηλού κινδύνου.
• Δημιουργία δημοτικών δεξαμενών νερού (με αντλίες) σε στρατηγικά σημεία για χρήση από πυροσβεστικά οχήματα και εθελοντές.
• Συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών για τεχνολογικές λύσεις έγκαιρης ανίχνευσης και διαχείρισης των υδάτινων πόρων.

4. Τοπικές ομάδες πρώτης επέμβασης

• Εκπαίδευση εθελοντών κατοίκων στις συνοικίες που βρίσκονται κοντά σε δασικές εκτάσεις.
• Δημιουργία ομάδων «πρώτης απόκρισης» με βασικό εξοπλισμό (φορητές αντλίες, μάσκες, πυροσβεστικά σακίδια).

5. Ανθεκτική δόμηση

• Κανονισμός για νέα κτίρια και ανακαινίσεις που προβλέπει πυράντοχα υλικά στις στέγες και προστασία από σπινθήρες.
• Ενίσχυση της ενημέρωσης για μέτρα αυτοπροστασίας σε παλαιές κατοικίες.

6. Εκπαίδευση και ασκήσεις

• Ετήσια άσκηση εκκένωσης ανά δημοτική ενότητα, με συμμετοχή σχολείων, συλλόγων και επιχειρήσεων.
• Ενημερωτικές εκστρατείες πριν την αντιπυρική περίοδο για το τι πρέπει να κάνει ο κάθε κάτοικος αν λάβει μήνυμα 112.

 
Το 112 στην Πάτρα — από το SMS στην ουσιαστική προστασία

Η Πάτρα μπορεί να προστατευθεί — αλλά μόνο αν το 112 πάψει να είναι η μόνη «δράση» της Πολιτείας.
Χρειάζεται τοπική στρατηγική, συντονισμός και επενδύσεις ώστε το μήνυμα εκκένωσης να είναι η τελευταία, και όχι η πρώτη, γραμμή άμυνας.
Διαφορετικά, το επόμενο μήνυμα δεν θα είναι απλώς ένα ηχητικό σήμα στο κινητό μας — θα είναι η προειδοποίηση για μια καταστροφή που μπορούσαμε να είχαμε αποτρέψει.

 
Info photo

Χάρτης της Πάτρας — ως προτεινόμενο προσχέδιο πυρασφάλειας με γεωγραφική ακρίβεια. Προέρχεται από δημόσια διαθέσιμες εικόνες πόλης και περιέχει ήδη δρόμους, συνοικίες και οικιστικό επίκεντρο.

 

Ειδικός χάρτης “πυρασφάλειας” για την Πάτρα με σημειωμένες τις διαδρομές εκκένωσης, τις επικίνδυνες ζώνες και τα προτεινόμενα έργα.

Προσχέδιο πάνω σε οδικό δίκτυο, με αντιπυρικές ζώνες, κύριες και εναλλακτικές διαδρομές εκκένωσης, σημεία υδροδότησης και σημεία συνάντησης.

1. Αντιπυρικές ζώνες μεταξύ αστικού ιστού και δασικών εκτάσεων

 Πορτοκαλί ή ανοιχτό κόκκινο περιμετρικά, ειδικά προς Ρίο, Καστρίτσι, Σαραβάλι, Οβρυά — όπου φαίνεται μεγαλύτερη έκπτωση πρασίνου.

2. 2. Κύριες & εναλλακτικές διαδρομές εκκένωσης

• Πράσινες γραμμές για τις κύριες (π.χ. προς Εθνική Οδό/Α8, γέφυρα Ρίο-Αντίρριο).
• Κίτρινες διακεκομμένες γραμμές για εναλλακτικές διαδρομές — χρήσιμες αν οι πρώτες μπλοκαριστούν.

3. Σημεία υδροδότησης (υδροστόμια, δεξαμενές)

• Μπλε εικονίδια σε περιοχές με υδροδότηση (κεντρικά, κοντά σε πλατείες, σχολεία ή ανοιχτούς χώρους).

4. Σημεία συγκέντρωσης – ομάδων πρώτης απόκρισης

• Με κόκκινα αστέρια ή πυξίδεςσημεία όπως σχολεία, δημοτικά κτίρια, πλατείες (όπως η κεντρική Πλατεία Γεωργίου Α’ ή π.χ. Πλατεία Εθνικής Αντίστασης) που μπορούν να λειτουργούν ως κόμβοι οργάνωσης. Βικιπαίδεια+1

5. Σημεία με μεγαλύτερη συγκέντρωση ευπαθών ομάδων

• Χρωματιστά ή με ειδικά σύμβολα για νοσοκομεία, γηροκομεία, κατοίκησης ηλικιωμένων ή πυκνοδομημένες περιοχές.

 
mywaypress.gr –Περιεχόμενο αξίας με την υποστήριξη  υβριδικής νοημοσύνης.

Για  αναγνώστες με μεγάλο εύρος προσοχής.

mywaypress.gr – Ανθρωποκεντρικής Τεχνητής Νοημοσύνης