Alpha Bank: Η αναιμική εγχώρια ενεργός ζήτηση καθιστά επιτακτική την ανάγκη προσέλκυσης επενδύσεων

Ζήτηση εργασίας και δομή απασχόλησης – Σταδιακή αλλαγή υποδείγματος-Συνέχιση αποπληθωρισμού παρά την αυξητική επίδραση της έμμεσης φορολογίας στο Ενεργειακό κόστος -Αγορά Εργασίας στο 9μηνο του 2016

Οι ανακοινώσεις στατιστικών στοιχείων αυτής της εβδομάδας από την ΕΛΣΤΑΤ και το πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ σχετικά με την πορεία της ανεργίας και της απασχόλησης υποδηλώνουν την αργή ανάκαμψη της ζητήσεως εργασίας, ενώ παράλληλα παρατηρείται και ανακατανομή του τύπου απασχόλησης, σημειώνει ανάλυση του Εβδομαδιαίου Δελτίου Οικονομικών Εξελίξεων της Διευθύνσεως Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank.

Επιπλέον, η αδυναμία της εγχωρίου ενεργού ζητήσεως επιβεβαιώνεται από τις ανακοινώσεις των στατιστικών στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ για τον πληθωρισμό. Συγκεκριμένα, παρά την πληθωριστική επίπτωση της αυξημένης έμμεσης φορολογίας και την αυξητική επίδραση του πετρελαίου θέρμανσης/κίνησης και φυσικού αερίου από τον Οκτώβριο και μετά, ο πληθωρισμός τιμών των αγαθών παραμένει σε αρνητικό έδαφος και ο πληθωρισμός τιμών των υπηρεσιών μηδενικός. Η αναιμική εγχώρια ενεργός ζήτηση καθιστά ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη προσέλκυσης επενδυτικής δαπάνης από το εξωτερικό μέσω της κάμψεως των αβεβαιοτήτων για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας.

 
Ζήτηση εργασίας και δομή απασχόλησης – Σταδιακή αλλαγή υποδείγματος

 Με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ συνεχίζεται με αργό ρυθμό η μείωση του ποσοστού των ανέργων στο εργατικό δυναμικό που έφθασε στο 23,1% τον Σεπτέμβριο του 2016, έναντι 23,3% τον Αύγουστο. Τούτο συνδέεται με την αύξηση του αριθμού των απασχολουμένων κατά 1,4%, σε ετήσια βάση, στο τρίτο τρίμηνο του 2016, ελαφρώς υψηλότερα από το ποσοστό που παρατηρείται κατά μέσο όρο στην Ευρωζώνη. Αξίζει να σημειωθεί ότι τις καλύτερες επιδόσεις σημείωσαν οι χώρες που μόλις ολοκλήρωσαν προγράμματα προσαρμογής, όπως η Ιρλανδία, η Πορτογαλία, η Κύπρος, αλλά και η Ισπανία (Γράφημα 1).

Το ισοζύγιο ροών απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα (προσλήψεις-απολύσεις και οικειοθελείς αποχωρήσεις) στο ενδεκάμηνο Ιανουαρίου– Νοεμβρίου 2016 ήταν θετικό, ενώ τους δύο τελευταίους μήνες κατέστη περισσότερο αρνητικό σε σχέση με τους αντίστοιχους μήνες του 2015, κυρίως ως συνέπεια του μεγαλύτερου αριθμού λήξης συμβάσεων ορισμένου χρόνου σε σχέση με πέρυσι. Η καθαρή ροή της μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκε κατά 125,1 χιλ. νέες θέσεις μισθωτής εργασίας στο ενδεκάμηνο του 2016, έναντι μόλις 91,8 χιλ. θέσεων στο ενδεκάμηνο του 2015, με αποτέλεσμα στο ενδεκάμηνο του 2016 να δημιουργηθούν 33,2 χιλ. περισσότερες νέες θέσεις εργασίας, έναντι του ενδεκαμήνου του  2015. Ωστόσο, σύμφωνα με το ισοζύγιο της καθαρής ροής απασχόλησης, κατά τον περασμένο Οκτώβριο χάθηκαν 82,8 χιλ. θέσεις εργασίας και άλλες 37,7 χιλ. τον Νοέμβριο 2016, έναντι μικρότερων αρνητικών ροών κατά 56,5 χιλ. και 24,7 χιλ. τον Οκτώβριο και Νοέμβριο του 2015.

Το πιο αξιοσημείωτο στοιχείο αφορά στη συνεχιζόμενη αναδιάρθρωση των ειδών απασχόλησης στις νέες συμβάσεις. Όπως παρατηρείται, το ποσοστό της μερικής απασχόλησης και της εκ περιτροπής απασχόλησης αποτελεί 40% και 14,4% αντίστοιχα στις νέες συμβάσεις, ενώ το ποσοστό των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης αντιστοιχεί μόλις στο 45% των νέων συμβάσεων (ροή συμβάσεων). Ενδεικτικό στοιχείο της μεταβαλλόμενης δομής της απασχόλησης είναι ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το ποσοστό μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης αποτελεί μόνο το 10% στο σύνολο της απασχόλησης (απόθεμα συμβάσεων) και αυξήθηκε σταδιακά κατά δύο εκατοστιαίες μονάδες την τελευταία διετία.

Από την ανάλυση των στοιχείων ανά είδος απασχόλησης και ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας, ηλικιακή ομάδα και φύλο, από το πρώτο τρίμηνο 2009, προκύπτουν τα εξής:

Η μερική απασχόληση αυξάνεται με ταχύτερο ρυθμό στους κλάδους των κατασκευών και του εμπορίου /τουρισμού, ενώ στο τομέα της γεωργίας που ήταν παραδοσιακά υψηλό (10%-12%), παρουσιάζει πτωτική τάση (Γράφημα 3).

Επιπλέον, το μερίδιο της μερικής απασχόλησης αυξήθηκε σε όλες τις ηλικιακές ομάδες ενώ ειδικά στην ηλικιακή ομάδα νέων 15-24 είναι σε υψηλότερο επίπεδο και αυξάνεται ταχύτερα τα τελευταία τρία τρίμηνα όπως παρατηρείται στο Γράφημα 4.

Στην ηλικιακή ομάδα 15-24 το ποσοστό αυξάνεται από 14,6% το πρώτο τρίμηνο του 2009 σε 27,4% το δεύτερο τρίμηνο του 2016 και στην ηλικιακή ομάδα 25-49 το ποσοστό της μερικής απασχόλησης έχει σχεδόν διπλασιασθεί από 5,4% σε 9,7%. Τέλος, η μερική απασχόληση των γυναικών προσεγγίζει το 14% της συνολικής τους απασχόλησης, ενώ στους άνδρες αντιστοιχεί μόλις στο 7%. Αμφότερες οι κατηγορίες παρουσιάζουν σημαντική άνοδο τα τελευταία χρόνια όπως παρατηρείται στο Γράφημα 5.

Συνέχιση αποπληθωρισμού παρά την αυξητική επίδραση της έμμεσης φορολογίας στο Ενεργειακό κόστος

O αποπληθωρισμός τον Νοέμβριο του 2016 εντάθηκε έναντι του Οκτωβρίου. Φαίνεται ότι η χαμηλή ζήτηση συνεχίζει να υπεραντισταθμίζει τις πληθωριστικές πιέσεις από την έμμεση φορολογία διατηρώντας τον πληθωρισμό σε αρνητικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, ο Εθνικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή μειώθηκε κατά -0,9% σε ετήσια βάση τον Νοέμβριο του 2016, από -0,5% τον Οκτώβριο και έναντι -0,7% τον Νοέμβριο του 2015.

Η επίπτωση του ενεργειακού κόστους στις τιμές του Νοεμβρίου 2016 είναι θετική από τον Οκτώβριο του 2016, για πρώτη φορά από τον Οκτώβριο του 2013. Συνολικά, η θετική επίπτωση του ενεργειακού κόστους στον δείκτη τιμών του καταναλωτή υπολογίζεται σε 0,27 εκατοστιαίες μονάδες τον Νοέμβριο του 2016. Ειδικότερα, την μεγαλύτερη αυξητική επίπτωση είχε το πετρέλαιο θέρμανσης κατά 0,16  εκατοστιαίες μονάδες. Σημειώνεται ότι η αύξηση στον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης επί του πετρελαίου θέρμανσης ψηφίστηκε τον Μάιο του 2016, αλλά τέθηκε σε ισχύ από τις 15.10.2016.

 
Αγορά Εργασίας στο 9μηνο του 2016

Συνεχίζεται με αργό ρυθμό η μείωση του ποσοστού των ανέργων στο εργατικό δυναμικό και βελτιώνεται η εικόνα της αγοράς εργασίας.

Ειδικότερα μειώθηκε περαιτέρω το ποσοστό των ανέργων στο 23,1% του εργατικού δυναμικού τον Σεπτέμβριο του 2016, έναντι 23,3% τον Αύγουστο και του σημαντικά υψηλότερου ποσοστού 27,9% που σημειώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2013, όπως προκύπτει από τα μηνιαία και εποχικά διορθωμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ στο πλαίσιο της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού για άτομα ηλικίας 15-74 ετών.

Ο αριθμός των απασχολουμένων αυξήθηκε κατά 1,7% τον Σεπτέμβριο σε ετήσια βάση, έναντι μικρότερης αύξησης κατά 1,5% τον Αύγουστο, με αποτέλεσμα την αναφερόμενη μείωση του ποσοστού της ανεργίας. Παράλληλα, το εργατικό δυναμικό παρουσίασε  μείωση κατά 0,4% σε ετήσια βάση, λόγω της πτώσης (-6,8%) του αριθμού των ανέργων, ενώ μειώθηκε ο μη ενεργός-αλλά ικανός για εργασία-πληθυσμός κατά 17,6 χιλ. τον Σεπτέμβριο 2016, σε ετήσια βάση.

Σε όρους εννεαμήνου, το ποσοστό ανεργίας έχει μειωθεί αισθητά στο 23,6% του εργατικού δυναμικού στο εννεάμηνο του 2016, μειωμένο κατά 1,6 και 0,7 εκατοστιαίες μονάδες συγκριτικά με τα εννεάμηνα του 2015 και 2014, ενώ βρίσκεται κατά σχεδόν τέσσερεις εκατοστιαίες μονάδες χαμηλότερα έναντι του εννεαμήνου του 2013.

Ταυτόχρονα, αυξήθηκε αισθητά το ποσοστό απασχόλησης στο 45,6% στο εννεάμηνο του 2016 από 44,3% και 43,3% στα εννεάμηνα του 2015 και 2014, υποδεικνύοντας ότι η οικονομία εξακολουθεί να δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας. Παράλληλα, βελτιώθηκε σημαντικά στο εννεάμηνο 2016 και ο Δείκτης Οικονομικής Εξάρτησης (που μετρά σε πόσους άνεργους και μη οικονομικά ενεργά άτομα αντιστοιχεί ο κάθε απασχολούμενος) σε 1,19 στο εννεάμηνο 2016, από 1,26 που αντιστοιχούσε στο εννεάμηνο του 2015.

Αναφορικά με τη σύνθεση της ανεργίας και της ηλικίας, επισημαίνεται η μείωση του ποσοστού ανεργίας, τον Σεπτέμβριο του 2016, έναντι του Σεπτεμβρίου του 2015 σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, πλην των ηλικιών 55-64 και 65-74 ετών (βλ.πίνακα).

Αναφορικά με την εξέλιξη του ποσοστού ανεργίας ανά γεωγραφική περιφέρεια παρατηρούμε ότι,  ανάμεσα στις επτά αποκεντρωμένες διοικήσεις, δύο εξ αυτών έχουν ποσοστό χαμηλότερο από το μέσο ποσοστό ανεργίας της χώρας και άλλες τέσσερεις βρίσκονται οριακά πάνω του μέσου όρου Συγκεκριμένα πρόκειται για την Αττική και την Περιφέρεια του Νοτίου Αιγαίου με ποσοστά ανεργίας στο 22,3% και 19,2% αντίστοιχα, ενώ οι Περιφέρειες Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδος και Ιονίων Νήσων, όπως και της Μακεδονίας και Θράκης και Κρήτης κατέγραψαν ποσοστό ανεργίας πλησίον του μέσου όρου στο 23,2% εκάστη.