ΣΕΒ: Η βελτίωση της ταχύτητας απονομής δικαιοσύνης κρίσιμος παράγοντας προσέλκυσης επενδύσεων
Οι θέσεις του ΣΕΒ για την Ελληνική δικαιοσύνη
Η ταχύτητα επίλυσης των διοικητικών διαφορών και διεκπεραίωσης όλων των δικαστικών διαδικασιών που αφορούν τις επιχειρήσεις (π.χ. φορολογία, συμβάσεις, διαδικασίες αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, πτώχευσης, εξυγίανσης) αποτελεί παράγοντα επιβίωσης για πολλές Ελληνικές επιχειρήσεις, ειδικά στην παρούσα συγκυρία. Οι υπέρμετρες καθυστερήσεις επιβαρύνουν τις επιχειρήσεις με δυσανάλογο διοικητικό κόστος και κόστος κεφαλαίου, επιβραδύνουν ή ματαιώνουν επιχειρηματικές πρωτοβουλίες και αποθαρρύνουν την προσέλκυση κεφαλαίων και επενδύσεων από το εξωτερικό, σημειώνει η έκδοση Special Report του ΣΕΒ.
Οι αδυναμίες του δικαστικού συστήματος εστιάζονται, με εμβληματικό τρόπο, στις μεγάλες καθυστερήσεις που παρατηρούνται τις τελευταίες δεκαετίες στην απονομή της δικαιοσύνης. Οι αδυναμίες αυτές αποτελούν από τους βασικότερους παράγοντες υπονόμευσης του κράτους δικαίου στη χώρα, επιδείνωσης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, αποθάρρυνσης των επενδύσεων και, τελικά, αποδυνάμωσης των προσπαθειών ανάπτυξης της οικονομίας και αύξησης της απασχόλησης. Παρότι τα τελευταία χρόνια έχουν υπάρξει πολλές και σημαντικές προσπάθειες νομοθετικής και οργανωτικής παρέμβασης, στην πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Justice Scoreboard 2017, αποτυπώνονται σημεία βελτίωσης, αλλά και επίμονα διαρθρωτικά προβλήματα στην απονομή δικαιοσύνης. Επιπλέον, οι απεργίες των δικαστικών υπαλλήλων, η αποχή των δικηγόρων, αλλά και η αύξηση των εισερχόμενων υποθέσεων λόγω της κρίσης και ορισμένων νομοθετικών πρωτοβουλιών, δεν έχουν επιτρέψει να καταστούν ορατά τα όποια θετικά αποτελέσματα των προσπαθειών αυτών.
Αυτό σημαίνει ότι προκειμένου να επέλθουν ουσιαστικά και ορατά αποτελέσματα απαιτείται μια μεγάλη και συνεχής προσπάθεια. Βασικοί άξονες αυτής είναι η εντατικοποίηση των προσπαθειών αξιοποίησης των λύσεων Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στη δικαιοσύνη και η στρατηγική ένταξή τους στις προσπάθειες οργανωτικής αναβάθμισης των δικαστηρίων, η περαιτέρω αποσυμφόρηση του συστήματος μέσω πρόκρισης των εξωδικαστικών μηχανισμών επίλυσης διαφορών, η συνεχής εκπαίδευση του δικαστικού προσωπικού, η βελτίωση της ποιότητας της νομοθεσίας και ο περιορισμός της κατάχρησης ένδικων μέσων από το ίδιο το κράτος. Επιπλέον, απαιτείται μια οργανωμένη προσπάθεια διαχείρισης του μεγάλου όγκου των εκκρεμών υποθέσεων. Από την υλοποίηση των παρεμβάσεων αυτών μπορεί να προκύψει σημαντικό χρονικό και οικονομικό όφελος. Συγκεκριμένα, μπορούν να εξοικονομηθούν έως και 800.000 ανθρωποημέρες. 235 εκατ. ευρώ για το Ελληνικό Δημόσιο, αύξηση του ρυθμού επίλυσης των υποθέσεων που έως 100% και δημιουργία 1.400 νέων θέσεων εργασίας για στελέχη με δεξιότητες στις ΤΠΕ και για εξειδικευμένους επιστήμονες.
Οι θέσεις του ΣΕΒ για την Ελληνική δικαιοσύνη
Η ταχύτητα επίλυσης των διοικητικών διαφορών και διεκπεραίωσης όλων των δικαστικών διαδικασιών που αφορούν τις επιχειρήσεις (π.χ. φορολογία, συμβάσεις, διαδικασίες αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, πτώχευσης, εξυγίανσης) αποτελεί παράγοντα επιβίωσης για πολλές Ελληνικές επιχειρήσεις, ειδικά στην παρούσα συγκυρία. Οι υπέρμετρες καθυστερήσεις επιβαρύνουν τις επιχειρήσεις με δυσανάλογο διοικητικό κόστος και κόστος κεφαλαίου, επιβραδύνουν ή ματαιώνουν επιχειρηματικές πρωτοβουλίες και αποθαρρύνουν την προσέλκυση κεφαλαίων και επενδύσεων από το εξωτερικό.
Στο πλαίσιο αυτό, οι κυριότερες θέσεις του ΣΕΒ για την αναβάθμιση και επιτάχυνση του συστήματος απονομής δικαιοσύνης, που θα εδραιώσουν την τάση βελτίωσης που καταγράφεται για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες, όπως αποτυπώνονται και στη σχετική μελέτη του Παρατηρητηρίου Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος, συνοψίζονται στον παρακάτω πίνακα.
1.Υιοθέτηση δεσμευτικού Οδικού Χάρτη μακράς πνοής για την υλοποίηση των παρεμβάσεων επιτάχυνσης των διαδικασιών και αποσυμφόρησης των δικαστηρίων.
- Μείωση του όγκου των εκκρεμών υποθέσεων, μέσω της ομαδοποίησης και εκκαθάρισης ομοειδών υποθέσεων από ειδική ομάδα δικαστικών λειτουργών.
- Εισαγωγή στα δικαστήρια του θεσμού του «Διοικητικού Διευθυντή», με ευρείες διαχειριστικές αρμοδιότητες.
- Υλοποίηση ολοκληρωμένου προγράμματος κωδικοποίησης και απλοποίησης της νομοθεσίας, με προτεραιότητα σε βασικούς κώδικες με επίπτωση στην επιχειρηματικότητα.
- Ολοκλήρωση και εφαρμογή της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης (e-justice/Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων) και διασύνδεση με πληροφοριακά συστήματα άλλων εμπλεκομένων (π.χ. ΓΕΜΗ, Taxis, Ergani, δικηγορικοί σύλλογοι).
- Αξιολόγηση αποδοτικότητας των δικαστηρίων, μέσω της θέσπισης συστήματος στοχοθεσίας και διαρκούς παρακολούθησης της απόδοσης των δικαστηρίων.
- Ενίσχυση της νομικής, τεχνικής και διοικητικής υποστήριξης των δικαστών με την αξιοποίηση πρακτικών εξωτερικής ανάθεσης.
- Αύξηση κόστους του ενσήμου αναβολής (αναβολόσημου) στη διοικητική δίκη για κάθε – μετά το πρώτο – αίτημα αναβολής που υποβάλλεται από κάθε μέρος.
- Εντατικοποίηση της χρήσης του μηχανισμού εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών και υποχρεωτική χρήση αυτού σε κάποιες περιπτώσεις (πχ. βάσει ύψους διαφοράς) και βελτίωση των υφιστάμενων θεσμών προδικαστικής επίλυσης.
- Επικαιροποίηση των διατάξεων για την ευθύνη της διοίκησης επιχειρήσεων. Επαναφορά της εξάλειψης του αξιοποίνου και ιδιαίτερα ως προς τα φορολογικά αδικήματα.
- Εξισορρόπηση της σχέσης Εκτελεστικής και Δικαστικής Εξουσίας, με την εφαρμογή των δικαστικών αποφάσεων, την εναρμόνιση της νομοθεσίας με τις αποφάσεις των ανωτάτων δικαστηρίων, και την συνετή χρήση ένδικων μέσων από τη Διοίκηση με κριτήρια κόστους-οφέλους.
- Βελτίωση του Ρυθμιστικού Περιβάλλοντος με την εισαγωγή αρχών και πρακτικών καλής νομοθέτησης, κωδικοποίησης της νομοθεσίας κ.ο.κ.
Από την υλοποίηση των παρεμβάσεων αυτών μπορεί να προκύψει ένα σημαντικό χρονικό και οικονομικό όφελος. Συγκεκριμένα, μπορούν να εξοικονομηθούν έως και 800.000 ανθρωποημέρες λιγότερες (το οποίο μεταφράζεται σε 3.565 ανθρωποέτη, όσο δηλαδή η ετήσια παραγωγική εργασία μίας κωμόπολης!), το δε οικονομικό όφελος μπορεί να φτάσει τα 235 εκατ. ευρώ για το Ελληνικό Δημόσιο που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε επενδύσεις και νέες θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα. Οι παρεμβάσεις αυτές μπορούν να οδηγήσουν επίσης σε μεγάλη αύξηση του ρυθμού επίλυσης των υποθέσεων που – με τις κατάλληλες προϋποθέσεις – μπορεί να φτάσουν το 100%, δηλαδή να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της συσσώρευσης νέας δικαστικής ύλης και να δημιουργήσουν 1.400 τουλάχιστον θέσεις εργασίας, χωρίς να απειλούν τις παλιές, για στελέχη με δεξιότητες στις ΤΠΕ και για εξειδικευμένους επιστήμονες (της κατηγορίας δηλαδή που αυτή τη στιγμή φεύγει από την Ελλάδα για να αναζητήσει το μέλλον της στο εξωτερικό). Και φυσικά μπορούν να έχουν και σημαντικά έμμεσα οικονομικά και θεσμικά οφέλη, όπως:
- Εξοικονόμηση πολύτιμων οικονομικών και ανθρώπινων πόρων, που μπορούν να διοχετευθούν στην ανόρθωση της εθνικής οικονομίας και στην ανάπτυξη
- Σοβαρή μείωση κόστους για τις ιδιωτικές επιχειρήσεις και διευκόλυνση της επιχειρηματικής δραστηριότητας
- Εισροή εσόδων στα δημόσια ταμεία, κυρίως από επίλυση φορολογικών υποθέσεων
- Ενίσχυση της λογοδοσίας και της διαφάνειας του δικαστικού συστήματος
- Εμπέδωση εμπιστοσύνης μεταξύ κράτους, πολίτη, επιχειρήσεων
- Ενδυνάμωση του κύρους της ελληνικής δικαιοσύνης
- Βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών προς τους πολίτες και αύξηση της παραγωγικότητας, και
- Διευκόλυνση των ευρωπαϊκών διακρατικών συνεργασιών.
Διαβάστε εδώ to special report.
