Η ελληνική οικονομία σε μεταβατικό στάδιο -Παραμένουν σημαντικές προκλήσεις
Το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Στρατηγικής δεν περιγράφει συγκεκριμένες δράσεις για την αντιμετώπιση των κινδύνων, αλλά η γενική στρατηγική του και οι στόχοι που θέτει λειτουργούν ως έμμεση αντιμετώπιση
Η αποτελεσματική διαχείριση των κινδύνων απαιτεί συνεχή παρακολούθηση, έγκαιρη προσαρμογή των πολιτικών και αποφασιστική δράση για την αντιμετώπιση των προκλήσεων
Ανάλυση της Eurobank Research παρέχει ένα γενικό πλαίσιο των προκλήσεων και ευκαιριών που αντιμετωπίζει η χώρα. Περιλαμβάνει μια αναλυτική παρουσίαση του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2025-2028 (ΜΠΔΣ 2025-2028), καθώς και το Προσχέδιο Προϋπολογισμού 2025. Η Eurobank Research εξετάζει τις μακροοικονομικές προβλέψεις, τα δημοσιονομικά μέτρα, τις επενδύσεις, το δημόσιο χρέος, τις πολιτικές για το δημογραφικό πρόβλημα, τις κοινωνικές παροχές και τους κινδύνους και τις ευκαιρίες για την ελληνική οικονομία.
Συμβολή του ΜΠΔΣ 2025-2028 στη Δημοσιονομική Σταθερότητα και Βιώσιμη Ανάπτυξη
Το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) 2025-2028 θέτει ως στόχους τη διατήρηση της δημοσιονομικής σταθερότητας και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Σύμφωνα με τις πηγές, το πρόγραμμα αυτό επιτυγχάνει τους στόχους του με τους εξής τρόπους:
- Διατήρηση Δημοσιονομικής Σταθερότητας:
- Πρωτογενές πλεόνασμα: Το ΜΠΔΣ 2025-2028 προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 2,5% του ΑΕΠ για το 2025, το οποίο αναμένεται να παραμείνει σταθερό στο 2,4% για την περίοδο 2026-2028. Αυτό συμβάλλει στη μείωση του δημόσιου χρέους και στην εξασφάλιση της δημοσιονομικής σταθερότητας.
- Έλεγχος αύξησης δαπανών: Το πρόγραμμα θέτει αυστηρά όρια στην αύξηση των καθαρών πρωτογενών δαπανών, με ετήσιους ρυθμούς αύξησης που κυμαίνονται από 2,6% έως 3,7% για την περίοδο 2024-2028. Αυτός ο έλεγχος αποτρέπει την υπερβολική αύξηση του χρέους και διασφαλίζει τη συμμόρφωση με τους κανόνες του νέου δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ.
- Μείωση φορολογικού βάρους: Παράλληλα, το ΜΠΔΣ 2025-2028 δίνει έμφαση στη μείωση του φορολογικού βάρους, η οποία αναμένεται να φτάσει το 39,6% του ΑΕΠ το 2025.
- Σταθερότητα διαρθρωτικού ισοζυγίου: Η σχετική σταθερότητα του διαρθρωτικού ισοζυγίου, με μείωση από -1,5% του ΑΕΠ το 2024 σε -1,3% το 2028, δείχνει τη δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης για μια συνετή και σταθεροποιητική δημοσιονομική πολιτική.
- Μείωση δημόσιου χρέους: Το ΜΠΔΣ 2025-2028 προβλέπει σημαντική μείωση του δημόσιου χρέους, από 153,7% του ΑΕΠ το 2024 σε 133,4% το 2028. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω του πρωτογενούς πλεονάσματος και των προσαρμογών ροών-αποθεμάτων.
- Προώθηση Βιώσιμης Ανάπτυξης:
- Επενδύσεις: Το πρόγραμμα δίνει έμφαση στις επενδύσεις, οι οποίες εστιάζουν στην πράσινη μετάβαση, την ψηφιοποίηση, την ενίσχυση των υποδομών και την ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου. Οι επενδύσεις αυτές χρηματοδοτούνται από εθνικούς πόρους, ευρωπαϊκά ταμεία και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), με συνολικά κεφάλαια ύψους €18,95 δισεκ., €20,88 δισεκ., €13,20 δισεκ. και €11,18 δισεκ. να αναμένονται να εισρεύσουν στην οικονομία για τα έτη 2025, 2026, 2027 και 2028 αντίστοιχα.
- Μέτρα στήριξης: Παράλληλα με τις επενδύσεις, το πρόγραμμα προβλέπει μέτρα κοινωνικής στήριξης, με στόχο την ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος, την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος και την στήριξη της αγοράς εργασίας.
- Οικονομική μεγέθυνση: Το ΜΠΔΣ 2025-2028 προβλέπει ρυθμούς ανάπτυξης 2,3% για το 2025 και 2,0% για το 2026, ενώ ο ρυθμός ανεργίας αναμένεται να μειωθεί στο 9,7% το 2025. Η οικονομική αυτή μεγέθυνση, σε συνδυασμό με τις επενδύσεις και τα μέτρα στήριξης, συμβάλλουν στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης.
Το ΜΠΔΣ 2025-2028 συμβάλλει στη διατήρηση της δημοσιονομικής σταθερότητας μέσω του ελέγχου των δαπανών, της μείωσης του χρέους και της δημιουργίας πρωτογενών πλεονασμάτων. Παράλληλα, προωθεί τη βιώσιμη ανάπτυξη μέσω επενδύσεων, μέτρων κοινωνικής στήριξης και στόχων για οικονομική μεγέθυνση.
Προκλήσεις και ευκαιρίες για την Ελληνική Οικονομία στο ΜΠΔΣ 2025-2028:
Οι πηγές της ανάλυσης παρέχουν μια ολοκληρωμένη εικόνα των προκλήσεων και ευκαιριών που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία στο πλαίσιο του ΜΠΔΣ 2025-2028:
Προκλήσεις:
- Παράταση ή κλιμάκωση συγκρούσεων: Η συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία και/ή η εμφάνιση νέων συγκρούσεων, ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή, ενδέχεται να οδηγήσει σε νέο ενεργειακό σοκ και αυξημένη αβεβαιότητα στις αγορές.
- Καθυστέρηση στη μείωση επιτοκίων: Ο ρυθμός ανάπτυξης ενδέχεται να επιβαρυνθεί, εάν η ΕΚΤ δεν προχωρήσει έγκαιρα σε μείωση των επιτοκίων.
- Αυξήσεις στις τιμές ενέργειας: Νέες αυξήσεις στις τιμές βασικών αγαθών, όπως η ενέργεια, μπορεί να επιδεινώσουν το κόστος ζωής και να επηρεάσουν αρνητικά την οικονομική δραστηριότητα.
- Καθυστερήσεις στην εφαρμογή του ΤΑΑ και των μεταρρυθμίσεων: Καθυστερήσεις στην υλοποίηση των έργων του ΤΑΑ και των εθνικών μεταρρυθμίσεων μπορεί να οδηγήσουν σε αποκλίσεις από τους στόχους του ΜΠΔΣ 2025-2028 και να εμποδίσουν την περαιτέρω βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας.
- Πολιτικά ή διοικητικά εμπόδια: Καθυστερήσεις στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, λόγω πολιτικών ή διοικητικών εμποδίων, μπορεί να επιβαρύνουν την αποτελεσματικότητα των προγραμματισμένων έργων και δράσεων.
- Εξωτερικές ανισορροπίες: Η διατήρηση ανισορροπιών στον εξωτερικό τομέα της οικονομίας μπορεί να αυξήσει την ευαισθησία σε εξωτερικούς κλυδωνισμούς.
- Κλιματικοί κίνδυνοι: Η ενίσχυση των κλιματικών κινδύνων και των φυσικών καταστροφών μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την παραγωγικότητα και τις υποδομές.
Ευκαιρίες:
- Επίτευξη υψηλότερων ρυθμών ανάπτυξης: Η επίτευξη ρυθμών ανάπτυξης υψηλότερων από τις προβλέψεις του ΜΠΔΣ 2025-2028, ιδιαίτερα κατά την περίοδο 2026-2028, θα δημιουργήσει περιθώρια για πρόσθετες δράσεις στήριξης της οικονομίας και ενίσχυσης των επενδύσεων.
- Συνέχιση του μεταρρυθμιστικού προγράμματος: Η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων και η μη-αναστροφή της προόδου που έχει επιτευχθεί μέχρι το τέλος του 2026, μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερους ρυθμούς μεγέθυνσης σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
- Πλήρης αξιοποίηση των πόρων του ΤΑΑ: Η επιτυχής υλοποίηση των έργων του ΤΑΑ και η αποτελεσματική απορρόφηση των πόρων του μπορεί να ενισχύσει σημαντικά την ανάπτυξη και να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.
- Επενδύσεις σε κρίσιμους τομείς: Οι επενδύσεις σε κρίσιμους τομείς, όπως η πράσινη μετάβαση, η ψηφιοποίηση και η αναβάθμιση των υποδομών, μπορεί να δημιουργήσουν νέες ευκαιρίες για ανάπτυξη και απασχόληση.
- Βελτίωση της δημοσιονομικής σταθερότητας: Η συνετή δημοσιονομική πολιτική και η διατήρηση πρωτογενών πλεονασμάτων μπορεί να ενισχύσουν την αξιοπιστία της χώρας στις αγορές και να μειώσουν το κόστος δανεισμού.
- Ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος: Η εφαρμογή μέτρων για την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, όπως η μείωση των φόρων και η αύξηση των κοινωνικών παροχών, μπορεί να τονώσει την κατανάλωση και να στηρίξει την ανάπτυξη.
Συνοπτικά, η ελληνική οικονομία αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις, αλλά και ευκαιρίες στο πλαίσιο του ΜΠΔΣ 2025-2028. Η επιτυχής αντιμετώπιση των προκλήσεων και η αξιοποίηση των ευκαιριών είναι κρίσιμη για τη διατήρηση της βιώσιμης ανάπτυξης και τη βελτίωση της ευημερίας των πολιτών.
Το ΜΠΔΣ 2025-2028 και η αντιμετώπιση οικονομικών κινδύνων
Το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) 2025-2028 εστιάζει στη διατήρηση της δημοσιονομικής σταθερότητας και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης, λαμβάνοντας υπόψη τους κινδύνους που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ελληνική οικονομία.
Το ΜΠΔΣ δεν περιγράφει συγκεκριμένες δράσεις για την αντιμετώπιση των κινδύνων, αλλά η γενική στρατηγική του και οι στόχοι που θέτει λειτουργούν ως έμμεση αντιμετώπιση.
Ακολουθούν οι βασικοί άξονες του ΜΠΔΣ που συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των κινδύνων:
- Διατήρηση πρωτογενών πλεονασμάτων: Το ΜΠΔΣ προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 2,5% του ΑΕΠ το 2025 και 2,4% για την περίοδο 2026-2028. Αυτό δημιουργεί δημοσιονομικό χώρο για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών.
- Σταδιακή μείωση του δημόσιου χρέους: Η μείωση του χρέους από 153,7% του ΑΕΠ το 2024 σε 133,4% το 2028, βελτιώνει την ανθεκτικότητα της οικονομίας σε εξωτερικούς κλυδωνισμούς.
- Στοχευμένες επενδύσεις: Οι επενδύσεις εστιάζουν στην πράσινη μετάβαση, την ψηφιοποίηση και την ενίσχυση των υποδομών. Αυτό βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα και την μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της οικονομίας.
- Μέτρα για την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος και την στήριξη της απασχόλησης: Το ΜΠΔΣ προβλέπει μέτρα κοινωνικής στήριξης ύψους περίπου €0,8 δισεκ. ετησίως για την περίοδο 2025-2028. Αυτά τα μέτρα μετριάζουν τις επιπτώσεις από πιθανές οικονομικές δυσκολίες.
Σημαντικοί κίνδυνοι για την ελληνική οικονομία, σύμφωνα με τις πηγές, είναι:
- Η παράταση ή κλιμάκωση των συγκρούσεων στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή.
- Η καθυστέρηση στη μείωση των επιτοκίων.
- Οι αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας.
- Καθυστερήσεις στην εφαρμογή του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) και των εθνικών μεταρρυθμίσεων.
- Πολιτικά ή διοικητικά εμπόδια στην υλοποίηση μεταρρυθμίσεων.
- Εξωτερικές ανισορροπίες.
- Κλιματικοί κίνδυνοι και φυσικές καταστροφές.
Συμπερασματικά: Το ΜΠΔΣ 2025-2028 θέτει ένα πλαίσιο δημοσιονομικής σταθερότητας και βιώσιμης ανάπτυξης, το οποίο ενισχύει την ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας σε πιθανούς κινδύνους. Ωστόσο, η αποτελεσματική διαχείριση των κινδύνων απαιτεί συνεχή παρακολούθηση, έγκαιρη προσαρμογή των πολιτικών και αποφασιστική δράση για την αντιμετώπιση των προκλήσεων.
Κυρία υποδομή επενδύσεων στο ΜΠΔΣ 2025-2028
Το ΜΠΔΣ 2025-2028 εστιάζει σε επενδύσεις που στοχεύουν στην πράσινη μετάβαση, την ψηφιοποίηση, την ενίσχυση των υποδομών και την ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου.
Αναλυτικότερα, η κυρία υποδομή επενδύσεων περιλαμβάνει:
- Έργα ενεργειακής αναβάθμισης: Επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης.
- Εκσυγχρονισμός των μεταφορικών υποδομών: Έργα για βελτίωση των δρόμων, των σιδηροδρόμων, των λιμανιών και των αεροδρομίων.
- Αναβάθμιση του εκπαιδευτικού και υγειονομικού συστήματος: Επενδύσεις σε υποδομές, τεχνολογίες και ανθρώπινο δυναμικό.
- Ψηφιοποίηση: Επενδύσεις σε ψηφιακές υποδομές και τεχνολογίες για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της παραγωγικότητας.
**Σημαντική συμβολή στις επενδύσεις αναμένεται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) **.
Ο προϋπολογισμός των δημοσίων επενδύσεων κατανέμεται ως εξής:
2025:
- ΠΔΕ: €2,75 δισεκ.
- Συγχρηματοδοτούμενες επενδύσεις: €6,45 δισεκ.
- Επιχορηγήσεις από ΤΑΑ: €5,14 δισεκ.
- Δάνεια από ΤΑΑ: €4,92 δισεκ. (€4,62 δισεκ. εκταμιεύσεις)
- Σύνολο: €18,95 δισεκ.
2026:
- ΠΔΕ: €2,80 δισεκ.
- Συγχρηματοδοτούμενες επενδύσεις: €6,45 δισεκ.
- Επιχορηγήσεις από ΤΑΑ: €6,66 δισεκ.
- Δάνεια από ΤΑΑ: €4,44 δισεκ. (€4,97 δισεκ. εκταμιεύσεις)
- Σύνολο: €20,88 δισεκ.
2027:
- ΠΔΕ: €3,00 δισεκ.
- Συγχρηματοδοτούμενες επενδύσεις: €6,50 δισεκ.
- Εκταμιεύσεις από δάνεια ΤΑΑ: €3,70 δισεκ.
- Σύνολο: €13,20 δισεκ.
2028:
- ΠΔΕ: €3,20 δισεκ.
- Συγχρηματοδοτούμενες επενδύσεις: €6,50 δισεκ.
- Εκταμιεύσεις από δάνεια ΤΑΑ: €1,48 δισεκ.
- Σύνολο: €11,18 δισεκ.
Συμπερασματικά, η κυρία υποδομή επενδύσεων στο ΜΠΔΣ 2025-2028 εστιάζει σε τομείς κλειδιά για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας.
Επενδύσεις με μεγάλο αντίκτυπο στην ανάπτυξη
Σύμφωνα με τις πηγές, οι επενδύσεις σε κρίσιμους τομείς όπως η πράσινη μετάβαση, η ψηφιοποίηση και η αναβάθμιση των υποδομών μπορούν να δημιουργήσουν νέες ευκαιρίες για ανάπτυξη και απασχόληση.
Ας αναλύσουμε αυτούς τους τομείς:
- Πράσινη Μετάβαση: Επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενεργειακή απόδοση και κυκλική οικονομία μπορούν να μειώσουν την εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα, να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας και να βελτιώσουν την περιβαλλοντική βιωσιμότητα.
- Ψηφιοποίηση: Επενδύσεις σε ευρυζωνικό internet, τεχνολογίες cloud, τεχνητή νοημοσύνη και ψηφιακές δεξιότητες μπορούν να ενισχύσουν την παραγωγικότητα, να δημιουργήσουν νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες και να βελτιώσουν την πρόσβαση σε υπηρεσίες.
- Αναβάθμιση Υποδομών: Επενδύσεις σε μεταφορές, ενέργεια, τηλεπικοινωνίες και ύδρευση μπορούν να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα, να προσελκύσουν επενδύσεις και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η επιτυχία αυτών των επενδύσεων εξαρτάται από την αποτελεσματική εφαρμογή τους και την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αναφέρονται στις πηγές, όπως καθυστερήσεις στην υλοποίηση έργων, πολιτικά ή διοικητικά εμπόδια και κλιματικούς κινδύνους.
Έλεγχος πραγματικότητας
Προοπτικές της Ελληνικής Οικονομίας στο πλαίσιο του ΜΠΔΣ: Συμπεράσματα από τις πηγές
Οι πηγές που παρέχονται στην ανάλυση παρουσιάζουν μια εικόνα των προκλήσεων και ευκαιριών που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία στο πλαίσιο του ΜΠΔΣ 2025-2028. Συνοψίζοντας τα συμπεράσματα, μπορούμε να πούμε:
- Η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε ένα μεταβατικό στάδιο. Αν και η χώρα έχει σημειώσει πρόοδο τα τελευταία χρόνια, παραμένουν σημαντικές προκλήσεις. Η επιτυχία του ΜΠΔΣ 2025-2028 εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητα της Ελλάδας να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις και να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες.
Βασικές προϋποθέσεις για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης:
- Η έγκαιρη και αποτελεσματική υλοποίηση των έργων του ΤΑΑ. Η απορρόφηση των πόρων του ΤΑΑ μπορεί να ενισχύσει σημαντικά την ανάπτυξη και να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα.
- Η συνέχιση και εμβάθυνση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Η προώθηση μεταρρυθμίσεων σε τομείς όπως η δημόσια διοίκηση, η δικαιοσύνη και η αγορά εργασίας, είναι κρίσιμη για την αύξηση της παραγωγικότητας και την προσέλκυση επενδύσεων.
- Η διατήρηση δημοσιονομικής σταθερότητας. Η συνετή δημοσιονομική πολιτική και η διατήρηση πρωτογενών πλεονασμάτων είναι απαραίτητες για την ενίσχυση της αξιοπιστίας της χώρας στις αγορές και τη μείωση του κόστους δανεισμού.
- Η αποτελεσματική αντιμετώπιση των εξωτερικών προκλήσεων. Παράγοντες όπως η παράταση του πολέμου στην Ουκρανία, η αύξηση των τιμών ενέργειας και η καθυστέρηση στη μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.
