«Τα σενάρια δεν είναι προβλέψεις»

«Τα σενάρια δεν είναι προβλέψεις»

Τα σενάρια δεν είναι προβλέψεις γιατί δεν έχουν στόχο να είναι ακριβή, αλλά χρήσιμα. Το παράδοξο της πρόβλεψης μας λέει ότι αυτές οι δύο ιδιότητες είναι πολύ διαφορετικές.

 
Ανάλυση στο timharford.com εξετάζει το παράδοξο των προβλέψεων, υποστηρίζοντας ότι η χρησιμότητα μιας πρόβλεψης δεν εξαρτάται από την ακρίβειά της, αλλά από την ικανότητά της να προκαλέσει ωφέλιμη δράση. Παρουσιάζονται παραδείγματα προβλέψεων που ήταν ακριβείς αλλά άχρηστες, και αντίστροφα, τονίζοντας τη σημασία της προετοιμασίας και της σκέψης σεναρίων για την αντιμετώπιση πιθανών απειλών. Η μελέτη υπογραμμίζει ότι η διαδικασία της πρόβλεψης, ανεξάρτητα από την ακρίβεια του αποτελέσματος, μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη κατανόηση και λήψη πιο ορθολογικών αποφάσεων. Η προετοιμασία μέσω ασκήσεων όπως το “pre-mortem” προτείνεται ως αποτελεσματικός τρόπος για την αποφυγή δυσμενών καταστάσεων.

Τι είναι το παράδοξο της πρόβλεψης και γιατί είναι σημαντικό; Το παράδοξο της πρόβλεψης αναφέρεται στο γεγονός ότι η αξία μιας πρόβλεψης δεν κρίνεται από την ακρίβειά της, αλλά από το αν οδηγεί σε χρήσιμη δράση. Με άλλα λόγια, μια πρόβλεψη μπορεί να είναι ακριβής αλλά άχρηστη αν δεν κινητοποιήσει κάποιον να λάβει προληπτικά μέτρα. Αυτό είναι σημαντικό γιατί μας δείχνει ότι δεν αρκεί απλώς να προβλέπουμε το μέλλον, πρέπει να το κάνουμε με τρόπο που να μας βοηθάει να προετοιμαστούμε και να δράσουμε.

Πώς η ιστορία του τυφώνα Κατρίνα και της πανδημίας του 2019/2020 απεικονίζει το παράδοξο της πρόβλεψης; Στην περίπτωση της πανδημίας του 2019/2020, υπήρξαν προειδοποιήσεις από ειδικούς για τον κίνδυνο μιας πανδημίας, ωστόσο, δεν υπήρξε σχετική προετοιμασία. Ομοίως, οι προβλέψεις για τον κίνδυνο τυφώνα στη Νέα Ορλεάνη ήταν ακριβείς, αλλά οι αρχές δεν έλαβαν επαρκή μέτρα πριν από τον τυφώνα Κατρίνα. Αυτές οι περιπτώσεις δείχνουν ότι η ακρίβεια μιας πρόβλεψης δεν εγγυάται την αποτελεσματικότητά της, και συχνά οι άνθρωποι δεν δρουν προληπτικά, ακόμη κι αν έχουν προειδοποιηθεί.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ μιας χρήσιμης και μιας ακριβούς πρόβλεψης; Μια ακριβής πρόβλεψη προβλέπει σωστά ένα γεγονός, ενώ μια χρήσιμη πρόβλεψη οδηγεί σε δράση που μπορεί να μετριάσει τις συνέπειες ενός γεγονότος ή να επωφεληθεί από αυτό. Μια πρόβλεψη μπορεί να είναι ακριβής, αλλά αν δεν οδηγήσει σε κάποια αλλαγή συμπεριφοράς ή σε προετοιμασία, δεν είναι χρήσιμη. Η έμφαση πρέπει να δίνεται στο τι μπορούμε να κάνουμε με τις πληροφορίες που μας παρέχονται, όχι απλώς στο αν αυτές οι πληροφορίες είναι σωστές.

Πώς το παράδειγμα του νοσοκομείου Brigham and Women’s Hospital δείχνει την σημασία της προετοιμασίας; Το νοσοκομείο δεν είχε προβλέψει την βομβιστική επίθεση στον Μαραθώνιο της Βοστώνης, αλλά ήταν καλά προετοιμασμένο λόγω των πολυάριθμων ασκήσεων έκτακτης ανάγκης που είχε πραγματοποιήσει. Αυτό το παράδειγμα δείχνει ότι η προετοιμασία για διάφορα σενάρια, ακόμη και αν δεν μπορούμε να προβλέψουμε ακριβώς το τι θα συμβεί, είναι πιο σημαντική από την ακριβή πρόβλεψη ενός συγκεκριμένου γεγονότος.

Τι είναι η “pre-mortem” (προ-θάνατος) και πώς μπορεί να βοηθήσει σε ένα έργο; Η “pre-mortem” είναι μια άσκηση σχεδιασμού κατά την οποία μια ομάδα υποθέτει ότι ένα έργο έχει αποτύχει και μετά αναλύει τους λόγους αυτής της αποτυχίας. Αυτή η προσέγγιση ενθαρρύνει τους ανθρώπους να εξετάσουν λεπτομερώς πιθανά προβλήματα και να αναπτύξουν συγκεκριμένα σχέδια για την αποφυγή τους. Ενισχύει την δημιουργικότητα και την λεπτομερή σκέψη για τα πιθανά προβλήματα, αυξάνοντας τις πιθανότητες επιτυχίας.

Πώς μπορεί η μυθοπλασία να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε το μέλλον; Η μυθοπλασία, όπως τα βιβλία “Frankenstein” και “The Handmaid’s Tale”, μπορεί να μας δώσει ιδέες και εικόνες για πιθανά μελλοντικά σενάρια και τις συνέπειές τους. Παρόλο που δεν είναι προβλέψεις, η μυθοπλασία μας βοηθά να σκεφτούμε διαφορετικά για το μέλλον και να αντιμετωπίσουμε πιθανές προκλήσεις. Μας επιτρέπει να εξερευνήσουμε ιδέες και πιθανότητες που διαφορετικά μπορεί να αγνοούσαμε.

Γιατί είναι σημαντικό να σκεφτόμαστε σοβαρά για το μέλλον ακόμα και αν δεν μπορούμε να το προβλέψουμε με ακρίβεια; Η σοβαρή σκέψη για το μέλλον μπορεί να μην μας δώσει ακριβείς προβλέψεις, αλλά μας κάνει πιο σοφούς και πιο προετοιμασμένους για τις διάφορες πιθανότητες. Η διαδικασία αυτή μας επιτρέπει να αναγνωρίσουμε την αβεβαιότητα του κόσμου, να μετριάσουμε τις προκαταλήψεις μας και να είμαστε πιο δεκτικοί στις διαφορετικές απόψεις. Η σημαντικότητα δεν έγκειται στην ακρίβεια της πρόβλεψης, αλλά στην διαδικασία της σκέψης.

Ποια είναι η σχέση μεταξύ των σεναρίων και των προβλέψεων; Τα σενάρια δεν είναι προβλέψεις. Ενώ οι προβλέψεις στοχεύουν στην ακρίβεια, τα σενάρια έχουν ως στόχο να εξετάσουν διαφορετικές πιθανότητες και να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε την πολυπλοκότητα και την αβεβαιότητα του μέλλοντος. Σκοπός των σεναρίων είναι να μας προετοιμάσουν για διάφορα ενδεχόμενα, όχι να μας πουν τι ακριβώς θα συμβεί.

 
Η πρόβλεψη: ακρίβεια ή χρησιμότητα;

Η πρόβλεψη, σύμφωνα με το άρθρο, δεν πρέπει να αξιολογείται μόνο με βάση την ακρίβεια της, αλλά και με βάση τη χρησιμότητά της. Το παράδοξο της πρόβλεψης είναι ότι μια πρόβλεψη μπορεί να είναι ακριβής, αλλά άχρηστη, ή το αντίστροφο.

• Για παράδειγμα, σε ένα συνέδριο το 2019, ένας ομιλητής είχε προειδοποιήσει για τον κίνδυνο μιας παγκόσμιας πανδημίας, αλλά η πρόβλεψη αυτή, αν και σωστή, δεν οδήγησε σε καμία προετοιμασία.
• Αντίστοιχα, οι προειδοποιήσεις για καταστροφές στη Νέα Ορλεάνη πριν τον τυφώνα Κατρίνα το 2005 ήταν πολύ ακριβείς, αλλά η πόλη δεν προετοιμάστηκε αρκετά.

Αντίθετα, το νοσοκομείο Brigham and Women’s Hospital στην Βοστώνη, αν και δεν είχε προβλέψει τις βομβιστικές επιθέσεις στον Μαραθώνιο, ήταν έτοιμο χάρη στις συνεχείς ασκήσεις ετοιμότητας.

Ένα άλλο παράδειγμα είναι η «προ-θανάτια ανάλυση», όπου μια ομάδα υποθέτει ότι ένα έργο απέτυχε και αναλύει τους λόγους της αποτυχίας. Αυτή η διαδικασία βοηθά στην πρόληψη πραγματικών προβλημάτων.

Επιπλέον, η διαδικασία της πρόβλεψης μπορεί να μας κάνει σοφότερους, ακόμη και αν οι προβλέψεις δεν είναι ακριβείς. Σύμφωνα με έρευνα των Barbara Mellers, Philip Tetlock και Hal Arkes, η σοβαρή σκέψη για τις προβλέψεις βοηθά στη μείωση των προκαταλήψεων. Τα σενάρια δεν είναι προβλέψεις, αλλά εργαλεία για να αντιμετωπίσουμε την αβεβαιότητα και να προετοιμαστούμε για διάφορα ενδεχόμενα.