Η Ευρώπη στη σταυροδρόμι της Τεχνολογίας: Η λανθασμένη μάχη και ο δρόμος προς τα εμπρός

Σε μια εποχή ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων και έντονου παγκόσμιου ανταγωνισμού, η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με κρίσιμες επιλογές για το μέλλον της ψηφιακής της οικονομίας και την τεχνολογική της κυριαρχία. Ένα πρόσφατο δημοσίευμα στο Social Europe, με τίτλο «Η Ευρώπη δίνει τη λανθασμένη μάχη της τεχνολογίας — Εδώ είναι τι πρέπει να κάνει», αναδεικνύει με εύστοχο τρόπο τις προκλήσεις και προτείνει μια ανασκόπηση της υφιστάμενης στρατηγικής προσέγγισης της Ένωσης.

 
Η κριτική στην υφιστάμενη Ευρωπαϊκή στρατηγική

Το άρθρο στο Social Europe ασκεί κριτική στην τρέχουσα έμφαση της Ευρώπης σε πτυχές όπως η ρύθμιση των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών (Big Tech) και η προστασία των δεδομένων, υποστηρίζοντας ότι, ενώ σημαντικές, αυτές οι μάχες εκτρέπουν την προσοχή και τους πόρους από την ουσιαστική πρόκληση: την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας στην ανάπτυξη και την κλιμάκωση (scaling up) καινοτόμων τεχνολογιών. Σύμφωνα με τους συγγραφείς, η Ευρώπη κινδυνεύει να μείνει πίσω στην παγκόσμια τεχνολογική κούρσα, εστιάζοντας υπερβολικά στον έλεγχο των ξένων τεχνολογικών κολοσσών αντί να καλλιεργεί τους δικούς της πρωταθλητές.

Πράγματι, το τρέχον τεχνολογικό τοπίο επιβεβαιώνει εν μέρει αυτή την ανησυχία. Ενώ η Ευρώπη διαθέτει ένα ισχυρό οικοσύστημα έρευνας και καινοτομίας, με αξιόλογα πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, αντιμετωπίζει προκλήσεις στη μετατροπή της επιστημονικής αριστείας σε εμπορική επιτυχία και στη δημιουργία μεγάλων, παγκόσμια ανταγωνιστικών τεχνολογικών εταιρειών. Οι ΗΠΑ και η Κίνα διατηρούν σαφές προβάδισμα σε κρίσιμους τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη, οι ημιαγωγοί και οι πλατφόρμες μεγάλης κλίμακας, επωφελούμενες από μεγαλύτερες επενδύσεις, ταχύτερη υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και ένα πιο ευνοϊκό περιβάλλον για την κλιμάκωση των startups.

 
Η “λανθασμένη μάχη” και ο παγκόσμιος ανταγωνισμός

Η εστίαση της Ευρώπης στη ρύθμιση, αν και δικαιολογημένη από την ανάγκη προστασίας των πολιτών και διασφάλισης του θεμιτού ανταγωνισμού, ενδέχεται να δημιουργεί ένα περιβάλλον που είναι λιγότερο ελκυστικό για επενδύσεις και ανάπτυξη σε σύγκριση με άλλες περιοχές. Η γραφειοκρατία και το σύνθετο ρυθμιστικό πλαίσιο μπορούν να επιβραδύνουν την καινοτομία και να δυσχεράνουν την ανάπτυξη των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.

Την ίδια στιγμή, ο παγκόσμιος ανταγωνισμός εντείνεται. Η Κίνα επενδύει μαζικά στην τεχνολογική αυτονομία και την ηγεσία σε στρατηγικούς τομείς, ενώ οι ΗΠΑ συνεχίζουν να είναι το επίκεντρο της ψηφιακής καινοτομίας. Σε αυτό το περιβάλλον, η Ευρώπη δεν μπορεί να αρκείται στο ρόλο του ρυθμιστή. Πρέπει ενεργά να διαμορφώσει το δικό της τεχνολογικό μέλλον.

 
Προτάσεις για μια εναλλακτική στρατηγική

Το άρθρο του Social Europe προτείνει μια μετατόπιση της ευρωπαϊκής τεχνολογικής στρατηγικής προς πιο επιθετικές πολιτικές για την προώθηση της καινοτομίας και της ανάπτυξης. Αυτές περιλαμβάνουν:

Ενίσχυση των επενδύσεων σε Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α): Αυτό παραμένει θεμελιώδες. Προγράμματα όπως το “Ορίζων Ευρώπη” είναι σημαντικά, αλλά απαιτείται αύξηση της χρηματοδότησης, ιδιαίτερα σε τεχνολογίες αιχμής (deep tech).

Δημιουργία ενός ενιαίου ψηφιακού χώρου: Η άρση των εμποδίων στην ψηφιακή ενιαία αγορά είναι κρίσιμη για την κλιμάκωση των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων. Χρειάζεται μεγαλύτερη εναρμόνιση των κανόνων και απλούστευση των διαδικασιών.

Υποστήριξη των Scale-ups: Πέρα από τις startups, η Ευρώπη χρειάζεται μηχανισμούς που να βοηθούν τις επιτυχημένες νέες επιχειρήσεις να μεγαλώσουν και να ανταγωνιστούν σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό περιλαμβάνει πρόσβαση σε χρηματοδότηση, ταλέντο και αγορές.

Προώθηση της ψηφιακής εκπαίδευσης και των δεξιοτήτων: Η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού αποτελεί τροχοπέδη για την τεχνολογική ανάπτυξη. Απαιτούνται επενδύσεις στην εκπαίδευση και την κατάρτιση για την κάλυψη των αναγκών της ψηφιακής οικονομίας.

Ενεργός ρόλος του κράτους: Το κράτος μπορεί να διαδραματίσει έναν πιο ενεργό ρόλο ως καταλύτης για την καινοτομία, μέσω δημόσιων συμβάσεων, στρατηγικών επενδύσεων και της θέσπισης φιλόδοξων στόχων (mission-oriented policies).

 
Αξιολόγηση στο τρέχον τεχνολογικό περιβάλλον

Οι προτάσεις του άρθρου είναι εξαιρετικά επίκαιρες και ευθυγραμμίζονται με τις ανάγκες του σύγχρονου τεχνολογικού περιβάλλοντος. Η αυξανόμενη σημασία των τεχνολογιών αιχμής (όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη, η κβαντική πληροφορική, η βιοτεχνολογία) καθιστά επιτακτική την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ικανότητας σε αυτούς τους τομείς. Η γεωπολιτική διάσταση της τεχνολογίας καθιστά την τεχνολογική κυριαρχία ζήτημα εθνικής ασφάλειας και στρατηγικής αυτονομίας.

Ενώ η Ευρώπη έχει σημειώσει πρόοδο σε ορισμένους τομείς, όπως φαίνεται από την ανάπτυξη του οικοσυστήματος startups και την ηγετική της θέση σε συγκεκριμένες εξειδικευμένες τεχνολογίες (π.χ. τεχνολογίες ύδατος), η γενικότερη εικόνα δείχνει ότι ο δρόμος για την επίτευξη ουσιαστικής τεχνολογικής κυριαρχίας είναι μακρύς. Η υιοθέτηση μιας πιο δυναμικής και αναπτυξιακά προσανατολισμένης στρατηγικής, όπως προτείνεται στο άρθρο, είναι απαραίτητη.

 
Η ουσιαστική “μάχη”

Συνοψίζοντας και επεκτείνοντας την ανάλυση του Social Europe, είναι σαφές ότι η Ευρώπη πρέπει να επαναπροσδιορίσει τις προτεραιότητές της στον τομέα της τεχνολογίας. Η μάχη κατά των αρνητικών επιπτώσεων των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών είναι αναγκαία, αλλά δεν αρκεί. Η ουσιαστική “μάχη” που πρέπει να δώσει η Ευρώπη είναι αυτή της καινοτομίας, της ανάπτυξης και της κλιμάκωσης των δικών της τεχνολογικών πρωταθλητών.

Αυτό απαιτεί μια συντονισμένη προσπάθεια σε όλα τα επίπεδα:

Σε επίπεδο πολιτικής: Χάραξη μιας φιλόδοξης και συνεκτικής ευρωπαϊκής τεχνολογικής πολιτικής που να ευνοεί την καινοτομία, τις επενδύσεις και την ανάπτυξη.

Σε επίπεδο χρηματοδότησης: Σημαντική αύξηση των επενδύσεων σε Ε&Α, ιδιαίτερα σε τεχνολογίες αιχμής, και δημιουργία μηχανισμών χρηματοδότησης που να υποστηρίζουν την κλιμάκωση των επιχειρήσεων.

Σε επίπεδο εκπαίδευσης: Επένδυση στην ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης και της δια βίου μάθησης.

Σε επίπεδο συνεργασίας: Ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, ερευνητικών κέντρων, επιχειρήσεων και δημόσιου τομέα.

Η Ευρώπη διαθέτει το ταλέντο, τη γνώση και το θεσμικό πλαίσιο για να γίνει ένας παγκόσμιος ηγέτης στην τεχνολογία. Ωστόσο, πρέπει να αλλάξει την οπτική της, να εστιάσει στην ανάπτυξη αντί αποκλειστικά στη ρύθμιση και να δώσει την “σωστή” μάχη: αυτή της δημιουργίας ενός ακμάζοντος και ανταγωνιστικού ευρωπαϊκού τεχνολογικού οικοσυστήματος για το μέλλον. Ο δρόμος είναι δύσκολος, αλλά η επίτευξη αυτού του στόχου είναι ζωτικής σημασίας για την ευημερία, την ασφάλεια και την επιρροή της Ευρώπης στον 21ο αιώνα.

mywaypress.gr