Ένα επικαιροποιημένο μήνυμα από το 1959: Το δίλημμα της δημοκρατίας και της επάρκειας

Βασισμένο σε ομιλία του Ναυάρχου H. G. Rickover, με πληροφορίες από rickovercorpus.org

 
Το μήνυμα από το 1959

Σε μια ομιλία του στις 17 Φεβρουαρίου 1959, με τίτλο «Δημοκρατία και Επάρκεια», ο Αντιναύαρχος Hyman G. Rickover, ο «Πατέρας του Πυρηνικού Ναυτικού» των ΗΠΑ, παρουσίασε μια διαχρονική ανάλυση για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει μια δημοκρατική κοινωνία μπροστά στην ραγδαία τεχνολογική πρόοδο. Η ομιλία αυτή, η οποία δημοσιεύτηκε από την Αμερικανική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας, αναδεικνύει την κρίσιμη σύνδεση μεταξύ της τεχνολογικής ανάπτυξης, της εκπαίδευσης και της ικανότητας των πολιτών να κυβερνούν τον εαυτό τους με σύνεση.

 
Το δίλημμα της τεχνολογικής προόδου

Ο Rickover υποστήριξε ότι η τεχνολογική πρόοδος, όπως αυτή που έφερε η πυρηνική ενέργεια, απαιτεί από τους ανθρώπους, σε όλα τα επίπεδα, να αναβαθμίσουν τις ικανότητές τους. Η μετάβαση από το εργαστήριο στον πραγματικό κόσμο, όπου συνεργάζεται κανείς με οργανισμούς και άτομα που δεν έχουν εξειδικευμένη γνώση, είναι γεμάτη δυσκολίες. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους οργανισμούς που είναι εθισμένοι σε «παλιές και δοκιμασμένες μεθόδους», καθώς δυσκολεύονται να κατανοήσουν ότι οι παραδοσιακές διαδικασίες δεν είναι επαρκείς για νέα, πρωτοποριακά έργα.

Ο Rickover έκανε μια ξεχωριστή αναφορά στην ανάγκη οι μηχανικοί του πυρηνικού προγράμματος να διαθέτουν υψηλότερα επίπεδα τεχνικής επάρκειας, ενώ η βιομηχανία να ανεβάσει τα πρότυπα διαχείρισης και παραγωγικής ακρίβειας. Επέμεινε ότι η πρόοδος απαιτεί την εγκατάλειψη των προσχηματισμένων ιδεών και των συνηθισμένων τρόπων δράσης, καθώς και το «τόλμημα στο άγνωστο», όπου η διαίσθηση και η φαντασία έχουν τον πρώτο λόγο.

 
Η τριβή της τεχνογνωσίας με το «παλαιό» σύστημα

Ένα από τα κεντρικά σημεία της ομιλίας του είναι η σύγκρουση μεταξύ των τεχνικών απαιτήσεων και της κοινωνικής συμπεριφοράς. Ο Rickover παραδέχεται ότι μεγάλο μέρος του χρόνου του και των κορυφαίων μηχανικών του δαπανήθηκε σε μια αδιάκοπη μάχη για υψηλότερα πρότυπα απόδοσης με ανθρώπους εκτός της ομάδας του, οι οποίοι λάμβαναν αποφάσεις για την κατασκευή και τη χρήση πυρηνικών σταθμών. Σύμφωνα με τον ίδιο, η επιμονή σε υψηλά πρότυπα θεωρείται συχνά αγένεια ή έλλειψη κοινωνικότητας, καθώς η αμερικανική κοινωνία δίνει μεγάλη έμφαση στην ευγένεια και την τήρηση των κανόνων.

Αυτή η «εκπαιδευτική καθυστέρηση», όπως την ονόμασε, έχει ως αποτέλεσμα την επιμήκυνση του χρόνου που μεσολαβεί από τη σύλληψη μιας ιδέας έως την πρακτική της εφαρμογή, γνωστού ως «lead time». Ο Rickover σημείωσε ότι αυτός ο χρόνος είχε αυξηθεί ανησυχητικά στις ΗΠΑ μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ στη Ρωσία είχε μειωθεί. Τόνισε ότι η άγνοια των επιστημονικών και τεχνικών ζητημάτων αποτελεί κίνδυνο για την εθνική δύναμη και μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή.

 
Η δημοκρατία και ο ρόλος της εκπαίδευσης

Ο Rickover θεωρεί ότι η απαίτηση για μεγαλύτερη επάρκεια δεν περιορίζεται στους ηγέτες ή τους ειδικούς, αλλά αφορά όλους τους πολίτες. «Η δημοκρατία είναι η μόνη μορφή διακυβέρνησης που αξίζει σε ελεύθερους ανθρώπους.Είναι επίσης η πιο δύσκολη». Για να λειτουργήσει σωστά, ολόκληρος ο λαός πρέπει να διαθέτει τις πνευματικές και ηθικές ικανότητες που σε άλλες μορφές διακυβέρνησης απαιτούνται μόνο από μια μικρή ομάδα.

Εδώ ακριβώς εντάσσεται ο ρόλος της εκπαίδευσης. Ο Rickover, επηρεασμένος από τον Montesquieu και τον Jefferson, υποστηρίζει ότι η εκπαίδευση είναι το θεμέλιο μιας σύγχρονης δημοκρατίας και πρέπει να παρέχεται σε όλα τα παιδιά. Ωστόσο, επέκρινε το εκπαιδευτικό σύστημα των ΗΠΑ, το οποίο χαρακτήρισε ως «ανεπαρκές». Υποστήριξε ότι ενώ η τεχνολογική πρόοδος διευκολύνει την καθημερινότητα, ταυτόχρονα αυξάνει το βάρος της δημοκρατικής διακυβέρνησης. Κατηγόρησε το σύστημα ότι υποβαθμίζει το πρόγραμμα σπουδών προς τις «κοινές ανάγκες της νεολαίας», εστιάζοντας σε επαγγελματική κατάρτιση και «ψυχαγωγία», αντί σε μια γενική ή «φιλελεύθερη» εκπαίδευση που ενισχύει την ανθρώπινη προσωπικότητα.

Ο Rickover υπογράμμισε ότι η πραγματική ισότητα στην εκπαίδευση είναι η «ισότητα ευκαιριών», η οποία επιτρέπει σε κάθε παιδί να λάβει την καλύτερη δυνατή εκπαίδευση ανάλογα με τις ικανότητές του, αντί να τα ομαδοποιεί σε τεράστια σχολεία, όπου μόνο μια μικρή μειοψηφία επωφελείται πλήρως.

 
 Η διαρκής επικαιρότητα του μηνύματος

Το κεντρικό μήνυμα του Rickover παραμένει εξαιρετικά επίκαιρο. Η συνεχής τεχνολογική εξέλιξη απαιτεί όχι μόνο εξειδικευμένους επαγγελματίες, αλλά και ενημερωμένους και ικανούς πολίτες που μπορούν να κατανοήσουν τις πολύπλοκες προκλήσεις της εποχής τους. Η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης, η ικανότητα λήψης αποφάσεων βασισμένων σε πραγματικά δεδομένα και η αντοχή απέναντι στην «κολακεία» και τις «ψευδαισθήσεις», είναι χαρακτηριστικά που πρέπει να αποκτήσουν οι πολίτες.

Ο Rickover κατέληξε τονίζοντας ότι «ο άνθρωπος του μέλλοντος, από τον οποίο θα εξαρτόμαστε όλο και περισσότερο, είναι ο τεχνικός εμπειρογνώμονας». Ωστόσο, η δημοκρατία δεν μπορεί να λειτουργήσει αν αυτός ο ειδικός δεν υποστηρίζεται από έναν ενημερωμένο πληθυσμό. Η εκπαίδευση που κάνει τους ανθρώπους πιο ευτυχισμένους με τον εαυτό τους, τους καθιστά και πιο χρήσιμους στους άλλους. Αυτό το μήνυμα αποτελεί μια ισχυρή υπενθύμιση για τη διαρκή μάχη που πρέπει να δίνει κάθε δημοκρατική κοινωνία για να διασφαλίσει ότι η τεχνολογική πρόοδος θα συνοδεύεται από την πνευματική ανάπτυξη των πολιτών της.

 
mywaypress.gr –Περιεχόμενο αξίας με την υποστήριξη  υβριδικής νοημοσύνης.

Για  αναγνώστες με μεγάλο εύρος προσοχής.

mywaypress.gr – Ανθρωποκεντρικής Τεχνητής Νοημοσύνης