Κ. Μίχαλος: Το επιστημονικό δυναμικό, κινητήριος δύναμη για την ανάπτυξη της καινοτομίας

Στην Ελλάδα απαιτείται βελτίωση του θεσμικού πλαισίου, επένδυση στην εκπαίδευση, σύνδεση της έρευνας με την εκπαίδευση, σύνδεση της ανώτατης εκπαίδευσης με την επιχειρηματική καινοτομία, n υποστήριξη σύστασης επιχειρηματικών και δικτύων καινοτομίας, n αύξηση των δαπανών του κράτους και των εταιρειών σε έρευνα και τεχνολογία και n στροφή της ελληνικής οικονομίας σε πιο καινοτόμους κλάδους έντασης τεχνολογίας και καινοτομίας, τόνισε σε παρέμβαση του ο  Κωνσταντίνος Μίχαλος, πρόεδρος της ΚΕΕ και του ΕΒΕΑ σε εκδήλωση με θέμα: Καινοτομία στην εκπαίδευση = Επιτυχία στο Επιχειρείν. Αναλυτικά ο κ.Μίχαλος ανέφερε:

 
«Με χαρά δέχτηκα να συμμετέχω στην σημερινή εκδήλωση του Εκπαιδευτικού Ομίλου ΑΚΜΗ. Πρώτον γιατί το θέμα της εκδήλωσης αποτελεί στρατηγικής σημασίας ζητούμενο για την έξοδο της χώρας από την κρίση που βιώνει. Και δεύτερον γιατί ο ίδιος ο εκπαιδευτικός Όμιλος επενδύει και διακρίνεται σε θέματα καινοτομίας στην εκπαίδευση. Αποτελεί ένα φωτεινό παράδειγμα.

Η καινοτομία μπορεί να αποτελέσει τη βάση για σταδιακή οικονομική ανάπτυξη στην Ελλάδα, αλλά και σε Ιρλανδία και Πορτογαλία, παρότι οι τρεις χώρες έχουν διαφορετική αφετηρία. Αυτό επισημαίνεται σε πρόσφατη μελέτη της Deutche Bank, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Goethe της Φραγκφούρτης, για τους τρόπους επίτευξης οικονομικής ανάπτυξης στις τρεις χώρες. Όπως επισημαίνεται στη μελέτη, εκτός από τις δομικές μεταρρυθμίσεις, προτείνεται να δοθεί βαρύτητα στις επενδύσεις στην καινοτομία και την τεχνολογία και στην παροχή κινήτρων για την ίδρυση εταιρειών υψηλής τεχνολογίας.

Η μελέτη λαμβάνει ως βάση, ότι n καινοτομία, n υψηλή τεχνολογία, n έρευνα και n εκπαίδευση, αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για την αύξηση της παραγωγικότητας, της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας μιας οικονομίας.

Ωστόσο επισημαίνεται, ότι n επένδυση στην καινοτομία θα πρέπει να είναι μια μακροχρόνια στρατηγική, n οποία δεν μπορεί να φέρει άμεσα αποτελέσματα, αλλά μπορεί να δημιουργήσει θετικό επιχειρηματικό και επενδυτικό κλίμα και να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη των αγορών και των επενδυτών, n οποία είναι απολύτως απαραίτητη για την επανεκκίνηση των συγκεκριμένων οικονομιών.

Η μελέτη αναφερόμενη συνοπτικά στις αιτίες, για τις οποίες n κάθε μια από τις τρεις χώρες βρίσκεται σε οικονομική κρίση αναφέρει για την Ελλάδα, ότι αυτό οφείλεται κυρίως στο υψηλό δημόσιο χρέος και στο μοντέλο ανάπτυξης της οικονομίας της τα προηγούμενη έτη, n οποία ήταν βασισμένη κατά βάση στην κατανάλωση και όχι στην παραγωγή, χωρίς n χώρα να έχει εκμεταλλευτεί αυτή την περίοδο για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Όπως επισημαίνεται στις τρεις χώρες n εσωτερική οικονομική κρίση επιταχύνθηκε από την παγκόσμια οικονομική κρίση. Κοινό χαρακτηριστικό και των τριών οικονομιών είναι, ότι τα τελευταία χρόνια έχασαν σε μεγάλο βαθμό την ανταγωνιστικότητα τους ως οικονομίες.

Αυτό, μεταξύ άλλων, συντελέστηκε από την ταχύτερη αύξηση του ονομαστικού μισθολογικού κόστους σε σχέση με την παραγωγικότητα ανά μονάδα εργασίας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να κάνει τις εν λόγω χώρες λιγότερο ελκυστικές για ξένες άμεσες επενδύσεις σε σχέση με το παρελθόν, ήτοι πριν από την εισαγωγή του ευρώ.

Απαραίτητες προϋποθέσεις για την αποτελεσματική διάχυση των θετικών συνεπειών της καινοτομίας στην οικονομία είναι n ύπαρξη σύγχρονου και απλού θεσμικού πλαισίου λειτουργίας κέντρων καινοτομίας, επιχειρηματικών clusters και δυνατοτήτων δημιουργίας δικτύων συνεργασίας μεταξύ κέντρων καινοτομίας, ινστιτούτων, πανεπιστημίων και μεμονωμένων επιχειρήσεων. Στην Ελλάδα το πλαίσιο λειτουργίας και ανάπτυξης της καινοτομίας έχει πολλές αδυναμίες και χρήζει πάρα πολλών βελτιώσεων. Η χώρα μας, σε αυτό τον τομέα έχει στηριχτεί για πολλά χρόνια σε εισαγόμενη υψηλή τεχνολογία και τεχνογνωσία.

To ελληνικό κράτος, αλλά και n πλειονότητα των ελληνικών επιχειρήσεων δεν έδωσαν βαρύτητα στην καινοτομία τα τελευταία χρόνια και δεν παρατηρείται βελτίωση των δεικτών καινοτομίας της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία χρόνια Είναι χαρακτηριστικό να αναφερθεί, ότι οι δαπάνες του ελληνικού κράτους, αλλά και των ελληνικών ιδιωτικών επιχειρήσεων σε έρευνα και τεχνολογία τα τελευταία χρόνια ήταν χαμηλότερο σε σχέση με τις δύο άλλες χώρες.

Επίσης, n Ελλάδα και οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν χαμηλό ποσοστό αιτήσεων ευρεσιτεχνίας. Εκτός αυτού αξίζει να αναφερθεί, ότι n καινοτομία παρατηρείται σε πολύ περιορισμένους κλάδους στην ελληνική οικονομία, όπως πληροφορική, τηλεπικοινωνίες και φαρμακευτικός κλάδος, οι οποίες απορροφούν σχεδόν το 50% των πόρων έρευνας και τεχνολογίας σε επίπεδο εταιρειών.

Επιπλέον, στην Ελλάδα είναι πολύ δύσκολο για τις μικρές ελληνικές εταιρείες n χρηματοδότηση των καινοτόμων επενδυτικών σχεδίων τους τόσο πριν την κρίση όσο και κυρίως την παρούσα περίοδο κρίσης. To πρόβλημα της χρηματοδότησης θα μπορούσε να ξεπεραστεί μέσω των πόρων της EE.  Ωστόσο ούτε αυτό έχει καταστεί εφικτό, αφού n απορροφητικότητα των κοινοτικών κονδυλίων στην Ελλάδα στον τομέα αυτό είναι εξαιρετικά χαμηλή.

Ένα σημαντικό πλεονέκτημα της Ελλάδας είναι το υψηλό επίπεδο σε ανθρώπινο επιστημονικό δυναμικό. Αυτό προκύπτει και από τις πολυάριθμες δημοσιεύσεις Ελλήνων επιστημόνων σε εγνωσμένου κύρους επιστημονικά περιοδικά. To εν λόγω επιστημονικό δυναμικό θα μπορούσε να αποτελέσει μια κινητήριο δύναμη για την ανάπτυξη της καινοτομίας στην Ελλάδα, αν υπάρξουν σι κατάλληλες συνθήκες. Επίσης σε επίπεδο επιστημονικού δυναμικού με μεταπτυχιακό δίπλωμα, n Ελλάδα βρίσκεται σε πολύ καλή θέση.

Στην Ελλάδα απαιτείται βελτίωση του θεσμικού πλαισίου, επένδυση στην εκπαίδευση, σύνδεση της έρευνας με την εκπαίδευση, σύνδεση της ανώτατης εκπαίδευσης με την επιχειρηματική καινοτομία, n υποστήριξη σύστασης επιχειρηματικών και δικτύων καινοτομίας, n αύξηση των δαπανών του κράτους και των εταιρειών σε έρευνα και τεχνολογία και n στροφή της ελληνικής οικονομίας σε πιο καινοτόμους κλάδους έντασης τεχνολογίας και καινοτομίας.

Τομείς στους οποίους n Ελλάδα έχει ήδη σχετικό συγκριτικό πλεονέκτημα με βάση τη μελέτη και άρα θα πρέπει να ξεκινήσει από αυτούς n επένδυση στην καινοτομία είναι εκτός από τον τουρισμό και τις μεταφορές, οι ιχθυοκαλλιέργειες, n καπνοβιομηχανία, n αγροτική παραγωγή, n παραγωγή τροφίμων, τα ενδύματα, οι εκτυπώσεις, τα χημικά και φαρμακευτικά, τα πλαστικά και οι μεταλλικές κατασκευές.

Με βάση την έρευνα, μεταξύ των τριών χωρών n Ελλάδα βρίσκεται χαμηλότερα σε σχέση με Ιρλανδία και Πορτογαλία και πολύ χαμηλότερα του μέσου κοινοτικού όρου, σε επίπεδο δεικτών καινοτομίας και υψηλής τεχνολογίας και είναι εκείνη, n οποία θα πρέπει να διανύσει τον μακρύτερο δρόμο και να προβεί σης περισσότερες βελτιώσεις, προκειμένου να κατορθώσει να ενσωματώσει τα πλεονεκτήματα της καινοτομίας, της έρευνας και της υψηλής τεχνολογίας στην ελληνική οικονομία.

Η χώρα μας, δεν εκμεταλλεύτηκε την οικονομική της ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, προκείμενου να δώσει μεγαλύτερη βαρύτητα στην καινοτομία. Συνέχισε να στηρίζει παραδοσιακούς κλάδους της οικονομίας, οι οποίοι δεν είναι έντασης τεχνολογίας. Απαιτούνται μέτρα ανάπτυξης ταυτόχρονα με τα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής όπως:

• Ειδικά επενδυτικά προγράμματα για συγκεκριμένους κλάδους έντασης τεχνολογίας και παροχή κινήτρων για δημιουργία επιχειρηματικών κέντρων καινοτομίας (Σύνδεση κέντρων επιχειρηματικότητα με Πανεπιστήμια και ερευνητικά προγράμματα).
• Αύξηση της απορροφητικότητας των κοινοτικών κονδυλίων που προορίζονται για καινοτομία, τεχνολογία και έρευνα.
• Προσέλκυση στρατηγικών και μικρότερων ξένων επενδύσεων έντασης τεχνολογίας.
• Βελτίωση και απλοποίηση του πλαισίου σύστασης εταιρειών τεχνολογίας.
• Διευκόλυνση χρηματοδότησης καινοτόμων επενδυτικών σχεδίων.

Βραχυπρόθεσμα, n Ελλάδα στην οποία ο κλάδος των εταιρειών υψηλής τεχνολογίας συνεισφέρει ακόμα πολύ λίγο στη συνολική οικονομία, θα πρέπει να προσελκύσει περισσότερες ξένες επενδύσεις σε αυτό τον τομέα. Να απλοποιήσει αν όχι να υποστηρίξει με κίνητρα την ίδρυση νέων καινοτόμων εταιρειών και τη σύσταση κέντρων καινοτομίας και δικτύων μεταξύ επιχειρήσεων, πανεπιστημίων και ινστιτούτων. Ταυτόχρονα n Ελλάδα θα πρέπει να εκσυγχρονίσει τεχνολογικά τον δημόσιο τομέα της.

Πολλές από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κόσμος σήμερα δεν μπορούν να λυθούν χωρίς την εκπαίδευση. Παρομοίως, η εκπαίδευση δεν μπορεί να εκπληρώσει τους στόχους της χωρίς αλλαγές μέσω της καινοτομίας.

Θα συμπλήρωνα τέλος ότι πολλές από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα μπορεί να επιλυθούν αν επενδύσουμε όλοι μας περισσότερα στην εκπαίδευση και στην καινοτομία και για άλλη μια φορά, θέλω να συγχαρώ τον κ. Ροδόπουλο και το επιτελείο του για την πρωτοβουλία του Ομίλου Ακμή που υιοθετεί μια πρωτοποριακή μέθοδο για την ενίσχυση της καινοτομίας».