Eurobank: Οι τρεις προϋποθέσεις ενίσχυσης του μεριδίου των επενδύσεων

Η παραμονή του μεριδίου των ελληνικών επενδύσεων σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο αποτελεί «συνταγή στασιμότητας». Το φυσικό κεφάλαιο θα συνεχίσει να μειώνεται -απαξιώνεται και οι παραγωγικές δυνατότητες θα συρρικνώνονται. Η αύξηση του μεριδίου των επενδύσεων αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την επιστροφή της ελληνικής οικονομίας σε βιώσιμους ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης. Ωστόσο, η επαλήθευση αυτού του σεναρίου δεν δύναται να προέλθει μέσω αυθαίρετων υποθέσεων για την πορεία των υπολοίπων μακροοικονομικών μεταβλητών

 
Η ελληνική οικονομία παρουσιάζει το υψηλότερο και παράλληλα το χαμηλότερο μερίδιο (% ΑΕΠ) ιδιωτικής κατανάλωσης και συνολικής επένδυσης αντίστοιχα σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες μέλη της ΕΕ-28, σημειώνει ανάλυση της Eurobank στο εβδομαδιαίο δελτίο της 7 ημέρες οικονομία.

 
Το 2007, τα μερίδια των συνιστωσών του ονομαστικού ΑΕΠ (€232,69 δις) της ελληνικής οικονομίας είχαν ως εξής: ιδιωτική κατανάλωση 64,83% ή €150,86 δις, δημόσια κατανάλωση 20,52% ή €47,75 δις, ακαθάριστος σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου 26,01% ή €60,53 δις (ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου 27,13% ή €63,13 δις), εξαγωγές 22,52% ή €52,40 δις και εισαγωγές 35,00% ή €81,45 δις.

 
Το 2015, έπειτα από 6 χρόνια βαθιάς ύφεσης και 2 χρόνια στασιμότητας (το 2016 θα είναι το 3ο) τα προαναφερθέντα μεγέθη διαμορφώθηκαν ως κάτωθι: ιδιωτική κατανάλωση 69,91% ή €122,83 δις, δημόσια κατανάλωση 20,11% ή €35,34 δις, ακαθάριστος σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου 11,55% ή €20,28 δις (ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου 9,83% ή €17,27 δις), εξαγωγές 31,92% ή €56,07 δις και εισαγωγές 31,77% ή €55,82 δις.

Είναι φανερό ότι η συρρίκνωση του ονομαστικού ΑΕΠ κατά – 24,49% ή 26,43% σε πραγματικούς όρους την 8ετία 2007-2015 συνοδεύτηκε και από σημαντικές αλλαγές στη σύνθεσή του.

Το μερίδιο (% ΑΕΠ) της ιδιωτικής κατανάλωσης ενισχύθηκε κατά +5,10 ποσοστιαίες μονάδες (ΠΜ), της δημόσιας κατανάλωσης μειώθηκε οριακά κατά -0,41 ΠΜ, του ακαθαρίστου σχηματισμού πάγιου κεφαλαίου συρρικνώθηκε κατά -14,47 ΠΜ (-17,30 σε όρους ακαθαρίστου σχηματισμού κεφαλαίου), των εξαγωγών αυξήθηκε κατά +9,39 ΠΜ και των εισαγωγών μειώθηκε κατά -3,23 ΠΜ.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι η αύξηση του μεριδίου της ιδιωτικής κατανάλωσης οφείλεται στη διαδικασία εξομάλυνσης της καταναλωτικής δαπάνης (consumption smoothing) μέσω μείωσης του πλούτου των νοικοκυριών. Εν παραδείγματι, παρά την υψηλή πτώση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών (π.χ. λόγω μείωσης της απασχόλησης, αύξησης των φορολογικών συντελεστών και συρρίκνωσης των μισθών και των συντάξεων), η μείωση στην ιδιωτική κατανάλωση δεν είχε το ανάλογο σχετικό μέγεθος καθώς ο συσσωρευμένος πλούτος (π.χ. κατοικίες,

μετοχές, ομόλογα, καταθέσεις κ.α.) άμβλυνε σε ένα βαθμό τον εισοδηματικό περιορισμό των νοικοκυριών. Επιπρόσθετα, η ενίσχυση του μεριδίου των εξαγωγών ερμηνεύεται από το γεγονός ότι η εξωτερική ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες ενισχύθηκε σε σχέση με την αντίστοιχη εγχώρια.

Οι προαναφερθείσες μεταβολές, τουλάχιστον όσον αφορά τα μερίδια της ιδιωτικής κατανάλωσης και των επενδύσεων, είναι παρόμοιες με τις αντίστοιχες που βίωσε η οικονομία των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της περιόδου 1929-1933. Στο εν λόγω χρονικό διάστημα η συνεισφορά της ιδιωτικής κατανάλωσης αυξήθηκε κατά +10,00 ΠΜ (από 62,00% το 1929 στο 72,00% το 1933) και της επένδυσης μειώθηκε κατά -16,00 ΠΜ (από 25,00% στο 9,00%).

Στα χρόνια του πρώτου σταδίου ανάκαμψης της οικονομίας των ΗΠΑ, ήτοι 1933-1939 (με εξαίρεση το έτος 1937), το μερίδιο της ιδιωτικής κατανάλωσης επέστρεψε στα προ κρίσης επίπεδα ενώ της επένδυσης αυξήθηκε στο 16,00%.

Στο Σχήμα 1 παρουσιάζουμε τα μερίδια των συνιστωσών του ονομαστικού ΑΕΠ (έτος 2015) για όλες τις χώρες της ΕΕ-28.

Επιπρόσθετα, στον Πίνακα 1 παραθέτουμε τους αντίστοιχους μέσους ετήσιους ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης για την 20ετή περίοδο 1995-2015.

Εντυπωσιακή είναι η πτώση του μέσου ετήσιου ρυθμού οικονομικής μεγέθυνσης της ΕΕ-28 από +2,50% την περίοδο 1995-2007 στο +1,20% την περίοδο 2009-2015.

Ανάμεσα στα κράτη μέλη της ΕΕ-28, η ελληνική οικονομία παρουσιάζει το υψηλότερο μερίδιο ιδιωτικής κατανάλωσης και το χαμηλότερο επένδυσης. Σε ότι αφορά το πρώτο μέγεθος, η απόκλιση ανάμεσα στην ελληνική οικονομία και την ΕΕ-28 είναι στις +13,60 ΠΜ (69,90% vs 56,30% ή 54,90% σε όρους Ευρωζώνης) ενώ σε ότι αφορά το δεύτερο, διαμορφώνεται στις – 8,00 ΠΜ (11,50% vs 19,50% ή 19,70% σε όρους Ευρωζώνης).

Η παραμονή του μεριδίου των ελληνικών επενδύσεων στο προαναφερθέν ιστορικά χαμηλό επίπεδο αποτελεί «συνταγή στασιμότητας». Το φυσικό κεφάλαιο θα συνεχίσει να μειώνεται -απαξιώνεται και οι παραγωγικές δυνατότητες θα συρρικνώνονται.

Συνεπώς, όπως επανειλημμένως έχουμε τονίσει, η αύξηση του μεριδίου των επενδύσεων αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την επιστροφή της ελληνικής οικονομίας σε βιώσιμους ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης.

Ωστόσο, η επαλήθευση αυτού του σεναρίου δεν δύναται να προέλθει μέσω αυθαίρετων υποθέσεων για την πορεία των υπολοίπων μακροοικονομικών μεταβλητών.

Ως γνωστόν, η ταυτότητα του ΑΕΠ, δηλαδή:

ΑΕΠ ≡ ιδιωτική κατανάλωση + δημόσια κατανάλωση + επενδύσεις + εξαγωγές – εισαγωγές

ή

Επενδύσεις ≡ ιδιωτική αποταμίευση + δημόσια αποταμίευση – εμπορικό ισοζύγιο

αποτελεί τον θεμελιώδη περιορισμό στη χρήση πόρων μιας οικονομίας -βλέπε INFO.

Οπότε, η ενίσχυση του μεριδίου των επενδύσεων, προϋποθέτει:

-την ανάκαμψη του μεριδίου της ιδιωτικής αποταμίευσης,

-την ύπαρξη όχι υπερβολικών πλεονασμάτων (% ΑΕΠ) στον κυβερνητικό προϋπολογισμό

-και ίσως για κάποιο χρονικό διάστημα τη δημιουργία ελεγχόμενου ελλείμματος στο εμπορικό ισοζύγιο (% ΑΕΠ).

 
INFO: Η δεύτερη ταυτότητα δεν επιβεβαιώνεται ακριβώς από τα στοιχεία των χρονολογικών σειρών